Vụ sát hại nữ TikToker trẻ Mariam Cissé đă gây chấn động dư luận Mali, phơi bày thực tế mong manh của an ninh quốc gia giữa lúc các nhóm vũ trang và thánh chiến gia tăng hoạt động ở vùng sa mạc Tây Phi.
Mariam Cissé, người bị hành quyết vào ngày 8/11, đă mặc đồ chiến đấu khi đăng bài lên TikTok với 100.000 người theo dơi cô. Ảnh: TikTok.
Mariam Cissé, người có hơn 100.000 người theo dơi trên TikTok, thường mặc quân phục trong các video thể hiện sự ủng hộ với quân đội Mali. Theo ông Yehia Tandina, thị trưởng khu vực Timbuktu, Cissé bị nhóm vũ trang không rơ danh tính bắt cóc tại một khu chợ hôm 7/11 vừa qua.
Tối hôm sau, “chính những người đàn ông đó đưa cô trở lại Quảng trường Độc lập ở thị trấn Tonka và xử bắn cô ngay trước mặt dân chúng”, ông Tandina nói với hăng AP. Cissé được cho là mới ở độ tuổi đôi mươi và đă nhận nhiều lời đe dọa tính mạng trước khi bị sát hại.
Chưa có tổ chức nào đứng ra nhận trách nhiệm, nhưng nhóm Jama’at Nusrat al-Islam wal-Muslimin (JNIM) - nhánh liên kết với al-Qaeda - được cho là đang kiểm soát khu vực Tonka, cách Timbuktu khoảng 145 km.
“Cô gái trẻ này chỉ muốn lan tỏa h́nh ảnh tích cực về cộng đồng ḿnh qua TikTok, đồng thời cổ vũ tinh thần cho quân đội Mali trong nhiệm vụ bảo vệ người dân và tài sản”, đài truyền h́nh quốc gia Mali đưa tin.
Xung đột tại Mali bắt đầu từ năm 2012, khi cuộc nổi dậy của người Tuareg ở miền Bắc bị các nhóm Hồi giáo cực đoan lợi dụng để giành quyền kiểm soát lănh thổ. Dù Pháp từng dẫn đầu chiến dịch can thiệp quân sự, cùng với lực lượng ǵn giữ ḥa b́nh của Liên Hợp Quốc, t́nh h́nh vẫn nhanh chóng vượt khỏi tầm kiểm soát.
Sau hai cuộc đảo chính liên tiếp vào năm 2020 và 2021, chính quyền dân sự bị lật đổ, và quân đội nắm quyền điều hành đất nước.
Hiện các nhóm JNIM đă chiếm giữ nhiều tuyến đường huyết mạch nối Mali với Bờ Biển Ngà, Mauritania và Senegal. Từ tháng 9, chúng áp đặt lệnh phong tỏa nhiên liệu, làm tê liệt hệ thống vận tải và khiến các bệnh viện gần như tê liệt. Nhiều trường học buộc phải đóng cửa vô thời hạn, trong khi tại thủ đô Bamako, hàng dài người dân xếp hàng mua xăng và thực phẩm với giá tăng vọt.
Trước t́nh h́nh an ninh bất ổn, Pháp, Mỹ, Đức và Italy đă khuyến cáo công dân của ḿnh rời khỏi Mali “càng sớm càng tốt” bằng các chuyến bay thương mại, cảnh báo rằng các tuyến đường quanh thủ đô không c̣n an toàn.
Trong tuyên bố ngày 9/11, Liên minh châu Phi (AU) bày tỏ “quan ngại sâu sắc trước t́nh h́nh an ninh đang xấu đi nhanh chóng” tại Mali, đồng thời kêu gọi “đẩy mạnh hợp tác quốc tế và chia sẻ t́nh báo” để giúp chính quyền quân sự ổn định đất nước.
Bạo lực gia tăng cũng kéo theo làn sóng bắt cóc mới. Chỉ trong tuần qua, năm công nhân Ấn Độ bị bắt cóc ở miền Tây Mali, và nhóm JNIM tuyên bố đă giữ ba công dân Ai Cập, đ̣i khoản tiền chuộc 5 triệu USD để trả tự do.
Các nhà quan sát cảnh báo, nếu chính quyền quân sự không nhanh chóng củng cố năng lực kiểm soát và khôi phục ḷng tin của dân chúng, Mali có thể đối mặt với nguy cơ sụp đổ chính trị trong ṿng vài tháng tới.
VietBF@ sưu tập