[Romano]

Ngày 11/11, các thành viên Hạ viện Mỹ đã quay trở lại thủ đô Washington sau kỳ nghỉ kéo dài 53 ngày, bất chấp tình trạng hỗn loạn tại các sân bay trên toàn quốc, để tham gia bỏ phiếu về dự luật có thể chấm dứt đợt chính phủ đóng cửa dài nhất trong lịch sử nước Mỹ.
Với gần 1.200 chuyến bay bị hủy trong ngày do ảnh hưởng của việc chính phủ đóng cửa, nhiều nghị sĩ Cộng hòa như Rick Crawford của bang Arkansas và Trent Kelly của bang Mississippi đã phải đi chung xe để tới Điện Capitol. Trong khi đó, Hạ nghị sĩ Derrick Van Orden chia sẻ rằng ông chạy xe mô tô 16 tiếng liên tục từ bang Wisconsin để kịp về dự họp.Hạ viện do đảng Cộng hòa kiểm soát dự kiến sẽ bỏ phiếu vào chiều 12/11 cho một thỏa hiệp ngân sách nhằm khôi phục nguồn tài trợ cho các cơ quan liên bang, chấm dứt tình trạng chính phủ đóng cửa kéo dài từ ngày 1/10 và hiện tại đã bước sang ngày thứ 42.

Thượng viện, cũng do phe Cộng hòa nắm quyền đã thông qua dự luật vào đêm 10/11. Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson bày tỏ kỳ vọng văn kiện này sẽ dễ dàng được thông qua tại Hạ viện.

Tổng thống Donald Trump được cho là sẽ nhanh chóng ký thành luật. “Chúng ta sẽ mở cửa đất nước trở lại mà lẽ ra nó không nên bị đóng”, ông nói trong một sự kiện Ngày Cựu chiến binh tại Arlington, bang Virginia.

Theo nội dung thỏa thuận, ngân sách sẽ được gia hạn đến ngày 30/1, tạo điều kiện để các cơ quan chính phủ hoạt động trở lại, đồng thời mở ra khả năng một cuộc khủng hoảng đóng cửa mới sau thời hạn này.

Trong khi đó, việc gia hạn ngân sách ngắn hạn này đồng nghĩa với việc chính phủ Mỹ sẽ tiếp tục bổ sung khoảng 1,8 nghìn tỷ USD nợ mới mỗi năm, nâng tổng nợ liên bang lên mức khoảng 38.000 tỷ USD.

Nếu được ký thông qua, chính phủ liên bang có thể trở lại hoạt động trong vài ngày tới, mang lại hy vọng cho hàng triệu nhân viên công vụ chưa được trả lương và các gia đình thu nhập thấp phụ thuộc vào trợ cấp thực phẩm. Tuy nhiên, giới chức cảnh báo hệ thống hàng không quốc gia sẽ cần thêm thời gian để ổn định trở lại.

Thỏa thuận ngân sách mới làm dấy lên tranh cãi trong nội bộ đảng Dân chủ, khi một bộ phận nghị sĩ cho rằng họ đã phải nhượng bộ quá nhiều. Trước đó, phe Dân chủ đề xuất gia hạn các khoản trợ cấp y tế cho 24 triệu người Mỹ đến hết năm 2025, song điều khoản này đã bị loại khỏi thỏa thuận cuối cùng.

Phe Cộng hòa tại Thượng viện đồng ý tổ chức một cuộc bỏ phiếu riêng về các trợ cấp y tế trong tháng 12, nhưng chưa có gì đảm bảo dự luật sẽ được thông qua. Chủ tịch Hạ viện Johnson cũng chưa xác nhận liệu Hạ viện có xem xét vấn đề này hay không.

Ông Johnson đã đình chỉ hoạt động của Hạ viện từ ngày 19/9, sau khi thông qua một dự luật tạm thời, với mục đích gây sức ép buộc phe Dân chủ tại Thượng viện phải nhượng bộ.

Về phần mình, Tổng thống Trump đã đóng băng hàng tỷ USD ngân sách liên bang dành cho các bang và thành phố do phe Dân chủ điều hành, đồng thời tìm cách sa thải hàng nghìn nhân viên trong các cơ quan mà ông gọi là “do đảng Dân chủ kiểm soát”.

Các cử tri cấp tiến của đảng Dân chủ phản ứng gay gắt, cho rằng phe Dân chủ tại Thượng viện đã “đầu hàng” trong khi đang nắm thế chủ động.

Một cuộc khảo sát Reuters/Ipsos cuối tháng 10 cho thấy 50% người Mỹ quy trách nhiệm cho đảng Cộng hòa trong việc để chính phủ đóng cửa, trong khi 43% đổ lỗi cho Đảng Dân chủ.

Trong thời gian đóng cửa, ông Trump đã đơn phương cắt giảm hàng tỷ USD chi tiêu và cắt giảm hàng trăm nghìn người trong biên chế liên bang, động thái mà nhiều chuyên gia cho rằng xâm phạm quyền hạn tài chính của Quốc hội.

Thỏa thuận mới không đưa ra các cơ chế kiểm soát cụ thể nhằm ngăn chặn Tổng thống thực hiện thêm các biện pháp cắt giảm chi tiêu, nhưng có một điều khoản quan trọng đó là cấm việc sa thải nhân viên chính phủ liên bang trước ngày 30/1.

Ngoài ra, thỏa thuận cũng bảo đảm rằng chương trình trợ cấp lương thực SNAP cho người thu nhập thấp vốn bị gián đoạn do chính phủ đóng cửa, sẽ được duy trì liên tục đến ngày 30/9/2026.