Phân biệt chính xác triệu chứng ung thư trực tràng với bệnh trĩ là ch́a khóa vàng để bảo vệ mạng sống của bạn.
Tại sao ung thư trực tràng lại nguy hiểm đến vậy?
Ung thư trực tràng không xuất hiện đột ngột, nó thường "tiến hóa" từ các polyp tuyến trong trực tràng, một quá tŕnh kéo dài. Từ polyp đến khi ung thư hóa, thường mất 5-10 năm. Nhưng thói quen sinh hoạt của con người hiện đại đang khiến quá tŕnh "tiến hóa" này trở nên nhanh hơn và ẩn náu hơn.
Nhiều người tưởng ḿnh chỉ bị trĩ, măi đến khi nội soi đại tràng mới phát hiện ung thư trực tràng giai đoạn giữa và cuối. Thống kê cho thấy, khoảng 90% bệnh nhân ung thư trực tràng không có triệu chứng rơ ràng ở giai đoạn đầu, và một khi các triệu chứng xuất hiện, thường đă bỏ lỡ thời cơ điều trị tốt nhất.
1. Nhóm nguy cơ cao của ung thư trực tràng
- Nhân viên văn pḥng thường xuyên ăn đồ ăn mang về và tiêu thụ nhiều thực phẩm có nhiều dầu, nhiều chất béo và nhiều protein.
- Nhân viên văn pḥng ngồi hơn 8 tiếng một ngày và thiếu vận động
- “Người lười” thường xuyên bị táo bón và phân cứng.
- Những người có tiền sử gia đ́nh mắc bệnh ung thư trực tràng và có nguy cơ mắc bệnh về mặt di truyền.
- Những người "không khỏe mạnh" là những người hút thuốc lâu năm, béo ph́ hoặc chịu nhiều căng thẳng.
Điều đáng báo động hơn nữa là ung thư trực tràng không c̣n là "bệnh chỉ dành riêng cho người trung niên và cao tuổi". Dữ liệu cho thấy độ tuổi mắc bệnh cao nhất là 40-80 tuổi, nhưng trong những năm gần đây, tỷ lệ mắc bệnh ở những người trong độ tuổi 30-40 đă tăng với tốc độ 5% mỗi năm.
2. Triệu chứng ban đầu: Đừng nhầm lẫn với bệnh trĩ
Các triệu chứng ban đầu của ung thư trực tràng rất "khó hiểu" và thường bị nhầm lẫn với các vấn đề thông thường như trĩ và táo bón. Tuy nhiên, hăy nhớ những điểm khác biệt chính sau:
- Màu sắc của máu chảy ra từ trực tràng: Máu chảy ra từ trĩ có màu đỏ tươi, trong khi máu chảy ra từ ung thư trực tràng có màu sẫm hơn; máu chảy ra từ trĩ thường được mô tả là "máu nhỏ giọt", trong khi máu chảy ra từ ung thư trực tràng có thể lẫn với phân.
- Tần suất chảy máu: Chảy máu do trĩ thường không liên tục, trong khi ung thư trực tràng có thể gây ra máu trong mỗi lần đi ngoài.
- H́nh dạng phân: Bệnh trĩ hầu như không ảnh hưởng đến h́nh dạng phân, nhưng ung thư trực tràng có thể khiến phân trở nên mỏng và có h́nh dạng "bút ch́".
- Các triệu chứng kèm theo: Ung thư trực tràng thường kèm theo đau bụng, đầy hơi và sụt cân, trong khi bệnh trĩ thường không có các triệu chứng này.
Chảy máu trực tràng là dấu hiệu cảnh báo ung thư trực tràng điển h́nh nhất, nhưng nhiều người tŕ hoăn việc đi khám v́ xấu hổ. Các chuyên gia khuyên, nếu bạn thấy chảy máu trực tràng, đừng vội nghĩ "Liệu có phải trĩ không?", hăy đến ngay cơ sở y tế để được kiểm tra.
3. Từ "Điều trị thụ động" đến "Pḥng ngừa chủ động"
- Nội soi đại tràng 5 năm một lần bắt đầu từ tuổi 45.
- Nhóm có nguy cơ cao cần theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
- Những người có tiền sử gia đ́nh mắc bệnh nên bắt đầu sàng lọc ở độ tuổi 20.
- Tiền sử bệnh viêm ruột > 8 năm nên khám định kỳ.
- Xét nghiệm t́m máu ẩn trong phân dương tính liên tiếp.
4. Pḥng ngừa ung thư trực tràng: Cuộc cách mạng bắt đầu từ bàn ăn
Việc pḥng ngừa ung thư trực tràng không hề phức tạp, ch́a khóa nằm ở hai từ: "chế độ ăn" và "thói quen".
Tăng cường chất xơ trong chế độ ăn để kích thích nhu động ruột: Một nghiên cứu của Đại học Cambridge với 400.000 người tham gia cho thấy chế độ ăn giàu chất xơ có thể giảm hiệu quả tới 40% nguy cơ mắc các bệnh ung thư nguy hiểm, đặc biệt là ung thư đại tràng và trực tràng. Chất xơ kích thích nhu động ruột, rút ngắn thời gian thức ăn lưu lại trong ruột và giảm nguy cơ chất gây ung thư tiếp xúc với niêm mạc ruột.
Khuyến cáo: Ăn ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, rau, đặc biệt là rau họ cải như súp lơ, cải xanh và bắp cải và trái cây như táo và lê.
Tắm nắng để bổ sung vitamin D: Một nghiên cứu của Hoa Kỳ cho thấy, các khu vực ở miền Nam có số giờ nắng dài hơn, có tỷ lệ mắc ung thư trực tràng thấp hơn. Điều này liên quan đến tác dụng bảo vệ của vitamin D. Những người làm việc văn pḥng, ngồi cả ngày trong các ṭa nhà văn pḥng và thiếu tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, thường bị thiếu hụt vitamin D trong cơ thể.
Khuyến cáo: Dành 15-30 phút hoạt động ngoài trời mỗi ngày để ánh nắng mặt trời chiếu vào da và thúc đẩy quá tŕnh tổng hợp vitamin D.
Tránh thực phẩm nhiều chất béo và nhiều protein và áp dụng chế độ ăn uống cân bằng: Trong báo cáo "Chế độ ăn uống và ung thư", Viện Hàn lâm Y khoa Pháp chỉ ra rằng thực phẩm nhiều chất béo, cũng như sữa nguyên kem, thịt và các thực phẩm khác có chứa axit béo băo ḥa, có thể dễ dàng dẫn đến nhiều loại ung thư, đặc biệt là ung thư ruột kết và trực tràng, cũng như các bệnh tim mạch.
Khuyến cáo: Giảm lượng thịt đỏ, ăn nhiều cá và gia cầm; thay thế chất béo động vật bằng các loại dầu lành mạnh như dầu ô liu; ăn nhiều trái cây và rau tươi.
Khám sàng lọc thường xuyên để phát hiện sớm và điều trị: Tỷ lệ chữa khỏi ung thư trực tràng có liên quan chặt chẽ đến thời điểm phát hiện. Ung thư trực tràng giai đoạn đầu có tỷ lệ chữa khỏi trên 90% sau phẫu thuật cắt bỏ. Tuy nhiên, tỷ lệ chữa khỏi giảm xuống dưới 30% khi phát hiện ở giai đoạn muộn.
Khuyến cáo: Những người trên 40 tuổi nên khám trực tràng bằng ngón tay và nội soi đại tràng một lần một năm. Những người có tiền sử gia đ́nh mắc bệnh nên bắt đầu sàng lọc ở tuổi 35.
Ung thư trực tràng tuy là một căn bệnh nghiêm trọng nhưng không phải là không thể chữa khỏi. Ch́a khóa nằm ở việc pḥng ngừa, phát hiện sớm và điều trị chính xác. Đừng đợi đến khi bị chảy máu trực tràng mới đi khám. Đừng tŕ hoăn việc đi khám v́ xấu hổ, và đừng bỏ qua những tín hiệu của cơ thể chỉ v́ bận rộn với công việc.
VietBF@sưu tập