Ông Zelensky nhận bản kế hoạch ḥa b́nh Mỹ soạn yêu cầu Ukraine nhượng đất và giảm sức mạnh quân đội, trong khi châu Âu phản đối dữ dội.
Nến điện thắp sáng tại đài tưởng niệm tạm thời ở Ternopil, Ukraine ngày 20/11. Ảnh: Reuters.
Văn pḥng Tổng thống Volodymyr Zelensky hôm 20/11 cho biết ông Zelensky đă nhận được bản dự thảo kế hoạch ḥa b́nh mới do Mỹ hậu thuẫn nhằm chấm dứt cuộc chiến giữa Nga và Ukraine, và ông dự kiến sẽ có cuộc trao đổi với Tổng thống Mỹ Donald Trump trong vài ngày tới.
Hai nguồn tin nói với Reuters rằng Washington đă phát tín hiệu cho ông Zelensky rằng Kiev phải chấp nhận khuôn khổ do Mỹ soạn thảo để chấm dứt cuộc chiến kéo dài gần 4 năm, trong đó bao gồm việc nhượng bộ lănh thổ và hạn chế năng lực của lực lượng vũ trang Ukraine.
Các quốc gia châu Âu hôm thứ Năm đă phản ứng mạnh mẽ trước kế hoạch này. Theo các nguồn tin, đề xuất yêu cầu Kiev từ bỏ thêm đất đai và một phần giải giới – những điều kiện lâu nay được các đồng minh của Ukraine xem là đồng nghĩa với đầu hàng.
“Từ trước tới nay, cũng như bây giờ, chúng tôi sẵn sàng hợp tác một cách xây dựng với phía Mỹ, cũng như các đối tác của chúng tôi ở châu Âu và trên toàn thế giới, để kết quả cuối cùng là ḥa b́nh”, văn pḥng ông Zelensky viết trong một tuyên bố đăng trên Telegram.
Văn pḥng cho biết cuộc trao đổi giữa ông Zelensky và ông Trump sẽ bao gồm thảo luận về “những điểm then chốt cần thiết để đạt được ḥa b́nh”.
Giữa hai ông từng xảy ra màn đối đầu căng thẳng trước ống kính truyền h́nh trong cuộc gặp thảm họa tại Nhà Trắng hồi tháng 3, nhưng các cuộc thảo luận trong chuyến thăm của ông Zelensky tới Nhà Trắng vào mùa hè lại diễn ra trôi chảy hơn.
Video cho thấy binh sĩ Nga ở Pokrovsk
Tiến tŕnh ngoại giao tăng tốc của Mỹ đến vào thời điểm bất lợi với Kiev, khi quân đội Ukraine đang thất thế trên chiến trường và chính quyền của ông Zelensky bị tổn hại bởi một vụ bê bối tham nhũng. Quốc hội Ukraine hôm thứ Tư đă băi nhiệm hai bộ trưởng.
“Hiện chưa có tham vấn nào đang diễn ra. Tất nhiên là có tiếp xúc, nhưng chưa có quá tŕnh nào có thể gọi là tham vấn”, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói.
Ông nói Nga không có ǵ để bổ sung ngoài lập trường mà Tổng thống Vladimir Putin đă nêu tại hội nghị thượng đỉnh với Tổng thống Mỹ Donald Trump vào tháng 8, đồng thời nhấn mạnh rằng bất kỳ thỏa thuận ḥa b́nh nào cũng phải giải quyết “những nguyên nhân gốc rễ của xung đột” – cụm từ Moscow lâu nay sử dụng để ám chỉ các yêu cầu của họ.
Khi mùa đông tiếp theo đang đến gần trong cuộc chiến gần bốn năm, quân đội Nga đang kiểm soát gần 1/5 lănh thổ Ukraine và đang chuẩn bị chiếm thành phố lớn đầu tiên trong gần 2 năm – trung tâm đường sắt đổ nát Pokrovsk ở miền Đông.
Pháp đưa ra phản ứng
Các ngoại trưởng EU họp ở Brussels không b́nh luận chi tiết về kế hoạch của Mỹ – vốn chưa được công bố – nhưng cho biết họ sẽ không chấp nhận các yêu cầu buộc Kiev nhượng bộ nghiêm trọng.
“Người Ukraine muốn ḥa b́nh – ḥa b́nh công bằng tôn trọng chủ quyền của mọi quốc gia, ḥa b́nh bền vững không thể bị thách thức bởi các hành động gây hấn trong tương lai”, Ngoại trưởng Pháp Jean-Noel Barrot nói. “Nhưng ḥa b́nh không thể là sự đầu hàng”.
Ngoại trưởng Đức Johann Wadephul nói rằng Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff, trong cuộc điện đàm hôm thứ Năm, đă nhấn mạnh “tầm quan trọng của việc phối hợp chặt chẽ với Đức và các đối tác châu Âu trong các cuộc thảo luận nhằm chấm dứt chiến tranh”.
Nhà Trắng chưa b́nh luận về các đề xuất được báo cáo. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio viết trên X rằng Washington sẽ “tiếp tục phát triển danh sách các ư tưởng tiềm năng nhằm chấm dứt cuộc chiến dựa trên thông tin từ cả hai bên của xung đột”.
“… Đạt được ḥa b́nh bền vững sẽ đ̣i hỏi cả hai bên phải đồng ư với những nhượng bộ khó khăn nhưng cần thiết”, ông Rubio nói.
Một phái đoàn Lục quân Mỹ, do Bộ trưởng Lục quân Dan Driscoll và Tham mưu trưởng Lục quân Randy George dẫn đầu, đă có mặt tại Kiev và dự kiến gặp ông Zelensky vào cuối ngày thứ Năm.
Họ đă gặp Tổng tư lệnh quân đội Ukraine Oleksandr Syrskyi vào cuối ngày thứ Tư. Ông Syrskyi nói cách tốt nhất để đảm bảo ḥa b́nh công bằng là bảo vệ không phận Ukraine, mở rộng khả năng tấn công sâu vào lănh thổ Nga và ổn định toàn bộ tuyến mặt trận.
VietBF@ sưu tập