[Romano]

Tuyên bố “làm, làm, làm, làm và làm” của bà Takaichi gây tranh cãi nhưng vẫn được vinh danh là từ khóa 2025, cho thấy sức ảnh hưởng của bà trong bối cảnh Nhật Bản đổi thay mạnh mẽ.
Phát biểu gây chú ý của Thủ tướng Sanae Takaichi khi bà tuyên bố sẽ “làm, làm, làm, làm và làm” để thể hiện quyết tâm cống hiến hết mình trên cương vị Chủ tịch đảng Dân chủ Tự do hồi tháng 10 đã chính thức được bình chọn là “từ khóa của năm 2025” tại Nhật Bản, theo công bố ngày 1/12.

Song song đó, cụm từ josei shushō (nữ thủ tướng) cũng được vinh danh, phản ánh dấu mốc lịch sử khi Nhật Bản có nữ lãnh đạo chính phủ đầu tiên, theo Japan Times.Phát biểu tại lễ trao giải, bà Takaichi nói: “Là người chịu trách nhiệm điều hành cả đất nước, tôi cảm thấy mình phải có khát vọng mạnh mẽ để làm, làm, làm, làm và làm vì quốc gia và người dân”. Bà cũng nhắc đến hàng triệu lao động vẫn miệt mài mỗi ngày để bảo vệ sinh kế của bản thân và gia đình.

Tuy nhiên, Thủ tướng khẳng định bà “không hề cổ súy tình trạng làm việc quá sức”, cũng không muốn ám chỉ rằng “làm nhiều giờ là điều đáng tự hào”.

Câu nói của nữ Thủ tướng đã làm dấy lên tranh cãi trong bối cảnh Nhật Bản đẩy mạnh cải cách môi trường làm việc nhằm cải thiện cân bằng giữa công việc và cuộc sống.

Những người ủng hộ cải cách cho rằng phát ngôn này xem nhẹ nhu cầu nghỉ ngơi, trong khi một bộ phận người lớn tuổi lại đồng cảm và nhớ về thời kỳ lao động cật lực trước đây. Nhật Bản cũng có lịch sử dài đối mặt với vấn nạn karōshi - tử vong do làm việc quá mức - và đã nỗ lực khắc phục suốt thập niên qua.

Ban tuyển chọn giải thưởng nhận định, loạt “từ khóa của năm” phản ánh 2025 là một năm biến động chính trị sâu sắc.

“Truyền thông xã hội giờ có sức ảnh hưởng khổng lồ. Chính trị, theo nhiều cách, ngày càng giải trí hơn cả… giải trí. Tất cả như một bộ phim nhiều tuyến với diễn biến mới mỗi ngày”, thành viên ban giám khảo, nghệ nhân kể chuyện Hakuzan Kanda, nhận xét.

Loạt từ khóa liên quan đến bối cảnh chính trị cũng chiếm vị trí nổi bật, trong đó có Toranpu kanzei (thuế Trump), sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump trở lại Nhà Trắng và buộc Nhật Bản đối mặt với chính sách thuế mới. Bộ trưởng Kinh tế Ryosei Akazawa đại diện nhận giải.

Một cụm từ khác lọt top là kokokomai (gạo cũ ba năm), chỉ lượng gạo dự trữ từ các vụ thu hoạch cách đây 3 năm trở lên, được chính phủ quyết định tung ra thị trường để hạ nhiệt giá và giải quyết tình trạng khan hiếm.

Nhật Bản năm nay cũng đối mặt với số vụ gấu tấn công cao chưa từng có, khiến 13 người thiệt mạng tính đến tháng 11. Thuật ngữ kinkyū jūryō - chính sách cho phép lãnh đạo địa phương phê duyệt bắn hạ thú hoang trong khu dân cư khi khẩn cấp - trở thành từ khóa nổi bật, cùng với kuma higai (thiệt hại do gấu).

Thành công vang dội của Expo Osaka 2025, diễn ra từ tháng 4 đến tháng 10, giúp linh vật Myaku-Myaku lọt vào danh sách top 10 từ khóa năm.

Danh sách top 10 còn có ehho ehho, bắt nguồn từ xu hướng TikTok nổi tiếng với chú cú mèo dễ thương, và “Kokuho”, tên bộ phim điện ảnh về kịch nghệ kabuki gây sốt tại Nhật Bản năm nay.

Các cụm từ Sengo 80 nen / Showa 100 nen (80 năm sau Thế chiến II, 100 năm thời đại Showa) và niki - mô tả việc Nhật Bản ngày càng chỉ còn “hai mùa” do mùa hè nắng nóng kéo dài - cũng được vinh danh.

Ngoài top 10, ban tổ chức trao giải đặc biệt cho misutā puro yakyū (Ngài Bóng chày chuyên nghiệp), biệt danh của huyền thoại bóng chày Shigeo Nagashima - người qua đời đầu năm nay, nhằm tưởng nhớ những đóng góp vĩ đại của ông.