Theo như có những điều đă thay đổi khi công nghệ tái định h́nh chiến trường và mở ra những con đường mới, nhơ những nữ binh sĩ trẻ tuổi có biệt danh Monka không thấy có vai tṛ chiến đấu nào phù hợp với ḿnh, từ khi quân Nga bắt đầu tiến hành chiến dịch quân sự xâm lược đất nước Ukraine gần 4 năm qua.
Đội nữ chiến binh đông kỷ lục của Ukraine đang nỗ lực góp sức, thay đổi bộ mặt chiến tranh. Ảnh Kanal 13.
Năm ngoái, Monka gia nhập quân đội với tư cách phi công điều khiển FPV (drone tầm ngắn, quan sát từ góc nh́n thứ nhất), sau khi từ bỏ công việc quản lư một nhà hàng ở nước ngoài và trở về Ukraine để phục vụ đất nước, theo ABC News.
Sự thay đổi của Monka là một phần của xu hướng lớn hơn: ngày càng nhiều phụ nữ Ukraine tham gia các vị trí chiến đấu, điều mà các quan chức quân sự cho biết chỉ có thể thực hiện được nhờ sự chuyển đổi công nghệ trong chiến tranh hiện đại.
“Công nghệ cho phép chúng tôi đưa đạn dược đến mục tiêu mà không cần phải tự mang trên tay hay chạy tới tuyến đầu - thật khó tin”, Monka nói. Cô hiện phục vụ trong Tiểu đoàn Hệ thống Không người lái thuộc Quân đoàn số 3. Monka và nhiều phụ nữ khác tuân thủ quy định quân đội, chỉ dùng biệt danh.
Theo Bộ Quốc pḥng Ukraine, hơn 70.000 phụ nữ đang phục vụ trong quân đội năm 2025, tăng 20% so với năm 2022, trong đó hơn 5.500 người được trực tiếp triển khai tại tiền tuyến.
Một số đơn vị đă chủ động tuyển dụng phụ nữ nhằm mở rộng lực lượng - dấu hiệu cho thấy Ukraine đang t́m cách củng cố quân đội trong bối cảnh các cuộc đàm phán ḥa b́nh có thể đặt ra giới hạn về quy mô quân số trong tương lai.
Lănh đạo ở Kiev, cũng như nhiều binh sĩ như Monka, xem quân đội là một trong số ít những bảo đảm an ninh mà Ukraine có trước Nga.
“Chúng tôi cần mọi người - kỹ sư, phi công, chuyên gia IT, lập tŕnh viên, chúng tôi đơn giản là cần chất xám. Không quan trọng là đàn ông hay phụ nữ. Điều quan trọng là ai sẵn sàng làm việc chăm chỉ”, cô nói.
Phi công Drone - nhiệm vụ chiến đấu phổ biến nhất đối với các nữ chiến binh
Trở thành phi công Drone là nhiệm vụ chiến đấu phổ biến nhất đối với các nữ chiến binh Ukraine. Ảnh Getty Image
Theo các quan chức quân sự Ukraine, điều khiển drone là một trong những nhiệm vụ chiến đấu được phụ nữ lựa chọn nhiều nhất.
Imla, 27 tuổi, thuộc đơn vị Kraken 1654, đă từ bỏ sự nghiệp vận động viên khúc côn cầu chuyên nghiệp để gia nhập quân đội. Ban đầu cô dự định trở thành quân y chiến đấu.
Trong 6 tháng đầu làm y tá trung đội, cô phải học cách bay drone. Cô bắt đầu với drone nhỏ rồi chuyển sang loại lớn có mang bom, trước khi chính thức chuyển sang làm phi công drone toàn thời gian.
Cô vẫn nhớ rơ chuyến bay đầu tiên - một nhiệm vụ trinh sát. Lúc nhận điều khiển, tay cô run không ngừng.
“Thực ḷng, có lúc tôi muốn khóc. Nhưng dần dần, bạn tích lũy kinh nghiệm và trở nên tự tin hơn", cô nhớ lại.
Quân đoàn Khartiia đă tăng số lượng phụ nữ trong hàng ngũ thêm 20% kể từ năm 2024. Sáu tháng trước, lữ đoàn triển khai chiến dịch tuyển dụng phụ nữ cho các vị trí chiến đấu và kỹ thuật, phối hợp với Quỹ Dignitas - tổ chức hỗ trợ Ukraine thông qua đổi mới công nghệ và các dự án phát triển xă hội.
“Những tháng gần đây, hàng chục phụ nữ đă gia nhập với chúng tôi trong các vai tṛ chiến đấu và làm việc rất hiệu quả”, ông Volodymyr Dehtyarov, phụ trách truyền thông của Khartiia, cho biết.
“Càng có nhiều công nghệ như drone, càng nhiều nghề vốn được xem là của nam giới trở nên phù hợp cho mọi người", ông Dehtyarov nói thêm.
Thực tế khó khăn: Định kiến vẫn tồn tại
Quân đội Ukraine về bản chất vẫn mang tính truyền thống, và một số đơn vị chưa tạo điều kiện cho phụ nữ.
Nữ binh sĩ 25 tuổi biệt danh Yaha gia nhập quân đội năm 2023 và ban đầu chỉ làm công việc giấy tờ. Ba tháng sau, cô xin tham gia các khóa học drone. Khi đó, chỉ huy không mấy mặn mà và c̣n gợi ư cô... vào bếp thay cho đầu bếp.
“Điều đó khiến tôi rất khó chịu, v́ không nghĩ rằng sẽ gặp những giới hạn nghiêm ngặt và môi trường thiếu thoải mái như vậy”, cô nói.
Trong lúc làm việc ở bếp, cô tranh thủ mọi thời gian rảnh để đọc tài liệu hướng dẫn drone, luyện mô phỏng và tập tại các câu lạc bộ máy tính với bộ điều khiển do chính cô mua.
“Tôi thích việc có thể tấn công từ xa. Tôi nghĩ đó là tương lai", cô nói.
Cuối cùng, cô trở thành phi công drone ném bom thuộc Lữ đoàn số 9.
“Chiến tranh không hề hay ho hay hào nhoáng. Nó là đau đớn, khổ sở và mất mát. Bạn chỉ làm v́ muốn thay đổi t́nh h́nh. Nhưng bạn không phải siêu nhân. Bạn cũng chỉ là một con người”, cô nói.
Chibi, 20 tuổi, kỹ thuật viên FPV thuộc Lữ đoàn Khartiia, chuẩn bị drone cho chiến trường từ một tầng hầm ẩm tối gần tiền tuyến miền đông Ukraine.
Cô từng đối mặt với định kiến rằng phụ nữ không giỏi kỹ thuật. Nhưng một đồng đội nam đă hỗ trợ cô những bước đầu. Cô nhận ra ḿnh thích kỹ thuật FPV hơn là làm phi công drone.
“Cần có nhiều phụ nữ hơn trong quân đội. Càng nhiều phụ nữ, thái độ đối với họ sẽ càng tốt hơn”, Chibi nói, mái tóc nhuộm hồng và xanh đậm.
Ukraine nỗ lực tuyển thêm quân nhân, bao gồm cả nữ
Bà Olha Meloshyna, phát ngôn viên Lực lượng Hệ thống Không người lái Ukraine cho biết quan niệm việc điều khiển drone là công việc an toàn hơn là sai lầm bởi Nga rất tích cực săn t́m và tấn công các tổ drone.
Đơn vị của bà chứng kiến nhiều phụ nữ chuyển sang các vai tṛ công nghệ: điều khiển drone, sửa chữa drone, tác chiến điện tử, trong bối cảnh drone trở thành công cụ chủ đạo để tấn công và trinh sát.
Hiện 4,2% lực lượng Không người lái là phụ nữ, con số bà cho là đáng kể v́ tất cả họ đều tự nguyện nhập ngũ.
“Chúng tôi là một phần của quân đội Ukraine mới h́nh thành trong thời chiến. V́ vậy, về khía cạnh giới, chúng tôi không phân biệt - điều quan trọng là ư chí và động lực,” bà nói.
Lực lượng này đang triển khai chiến dịch tuyển dụng tập trung vào truyền thông, hướng tới chiêu mộ 15.000 quân nhân mới, bao gồm phụ nữ.
“Hệ thống Không người lái được tạo nên bởi con người - cả nam và nữ. Không drone nào tự hoạt động. Nó cần sự tham gia của con người", bà Meloshyna nhấn mạnh.