Hôm 17/11, hăng tin Al Jazeera dẫn nhận định của nhiều nhà phân tích cho rằng động thái tăng cường chuyển quân và vũ khí tới miền Đông Ukraine gần đây của Nga rất giống với kịch bản sáp nhập Crimea.
Theo Al Jazeera, kể từ khi cuộc khủng hoảng Ukraine nổ ra, Nga đă thường xuyên chuyển quân và vũ khí cho quân ly khai ở miền Đông, tuy nhiên lần cung cấp xe tăng, tên lửa, binh sĩ này lại ẩn chứa nhiều chi tiết đáng lo ngại.
Từ tuần trước, các đoàn xe không gắn bất cứ dấu hiệu nhận dạng nào đă liên tục di chuyển tới các khu vực do ly khai kiểm soát ở Donetsk và Luhansk. Chúng chở theo các hệ thống vũ khí hiện đại, các thiết bị radar chưa từng xuất hiện trong suốt cuộc khủng hoảng đă kéo dài nhiều tháng qua ở Ukraine.
Nga tiếp tục bác bỏ những cáo buộc mới nhất về việc hỗ trợ cho ly khai, nhưng các cường quốc phương Tây dường như đă mất hết kiên nhẫn với những lời bác bỏ đó. Thời điểm và bản chất của việc gia tăng tiếp viện cho ly khai lần này đă khiến các nhà ngoại giao lo sợ rằng sắp có “chuyện lớn” xảy ra và đang phải “ṿ đầu bứt tai” để cố t́m ra mục đích cuối cùng của ông Putin.
Tờ The New Republic (TNR) b́nh luận, việc tăng cường hỗ trợ quân sự cho ly khai lần này của Nga rất giống với kịch bản sáp nhập Crimea hồi tháng Ba. Vào thời điểm đó, ông Putin cũng phủ nhận việc đang điều quân xâm nhập Crimea. Lúc đó người ta cũng nh́n thấy hàng đoàn quân không phù hiệu tiến vào bán đảo. Và chỉ một thời gian ngắn sau đó, cuộc trưng cầu dân ư về việc sáp nhập Crimea đă diễn ra. Không ít lâu sau, thủ tục sáp nhập Crimea được Nga đơn phương hoàn tất.
TNR cho rằng, kịch bản tương tự đang diễn ra tại khu vực Donbass rộng lớn của Ukraine.
Lệnh ngừng bắn ở miền Đông Ukraine được cho là ko tồn tại.
Tuy vậy, nhiều người lại lập luận, mặc dù Nga luôn đề cập tới miền Đông Ukraine với cái tên là Novorossiya (Nước Nga mới) nhưng việc sáp nhập khu vực này có thể sẽ đi ngược lại với các mục tiêu của Nga. Họ lưu ư, nếu Moscow lấy Donbass, khu vực thân Nga lớn nhất của Ukraine, th́ phần c̣n lại sẽ là một nhà nước gần như hoàn toàn ủng hộ phương Tây, mặc dù có nhỏ hơn và yếu hơn.
Ông Dmitri Trenin, giám đốc Trung tâm nghiên cứu chiến lược Carnegie ở Moscow nói: "Tôi thấy Donbass rất khác với Crimea. Khu vực này có vai tṛ như là một của ngơ cho các chính sách của ông Putin về việc đảm bảo các lợi ích của Nga ở toàn bộ Ukraine”.
Một giả thuyết khác được nhiều người chấp nhận hơn là Nga đang cung cấp vũ khí để quân ly khai tiến hành một cuộc tấn công mạnh mẽ nhằm mở một con đường đất liền từ miền Đông tới bán đảo Crimea.
Hầu hết các nhà phân tích cũng loại trừ khả năng ông Putin sẽ khởi động một cuộc xâm lược chính thức miền Đông Ukraine.
Các cuộc khảo sát gần đây cho thấy đa phần người Nga ủng hộ việc tổng thống của họ đối đầu với phương Tây v́ Ukraine. Tuy nhiên, theo kết quả điều tra mới nhất của Trung tâm thăm ḍ dư luận Nga Levada Center, 68% người Nga phản đối việc gửi quân tới Ukraine, và những lo ngại về các biện pháp trừng phạt từ phương Tây cũng ngày càng tăng.
Theo ông Trenin, Tổng thống Nga Putin chỉ đang muốn truyền tải một thông điệp cảnh báo. Ông Trenin nói: “Tôi nghĩ động thái đó chỉ nhằm răn đe. Nga đang gửi thông điệp tới phương Tây rằng trong bất ḱ hoàn cảnh nào, Moscow cũng không để yên cho Ukraine tiêu diệt ly khai ở Donetsk và Luhansk. Nếu chiến tranh quy mô rộng lớn xảy ra ở Ukraine th́ nó sẽ leo thang và ảnh hưởng đến phương Tây”.
Adrian Karatnycky, chuyên viên cấp cao tại Hội đồng Đại Tây Dương th́ cho rằng Nga đang cố biến Donbass thành một nhà nước được quân sự hóa cao độ với đội quân bí mật của Nga, một Sparta (một trong những đội quân ưu tú, hùng mạnh nhất thế giới cổ đại) thu nhỏ.
Ông Karatnycky nói: "Một nhà nước được quân sự hóa ở Donbas c̣n nguy hiểm hơn nhiều. Đó sẽ là động cơ của cuộc chiến lâu dài chống lại chính phủ thân phương Tây của Ukraine, nhằm phá hủy nền kinh tế và ngăn chặn Kiev gia nhập cộng đồng châu Âu”.
Tuyên bố của ông Aleksandr Zakharchenko, lănh đạo ly khai ở miền Đông Ukraine cũng cho thấy hướng đi tiếp theo của Nga. Theo đó, lực lượng ly khai đang thành lập quân đội, không chỉ “có khả năng pḥng thủ mà c̣n có thể tiến công” chống lại quân đội Ukraine.
Về phần ḿnh, các nhà lănh đạo Ukraine cũng đă liên tục thể hiện quyết tâm chống lại Nga trong những tuần qua. Hôm 14/11, Thủ tướng Arseny Yatsenyuk khẳng định "nhiệm vụ số 1" của Kiev hiện nay là xây dựng quân đội "có khả năng ngăn chặn sự xâm lược của Nga”. Ngay ngày hôm sau, Tổng thống Petro Poroshenko đă đóng cửa tất cả các cơ quan nhà nước ở các khu vực ly khai kiểm soát bao gồm cả các bệnh viện và trường học, ngân hàng.
trithuc