Năm nọ đến một nước nọ chơi. Thật t́nh cờ, bà con ở đó bảo hôm nay có một cuộc hội thảo về tư do nhân quyền ở Việt Nam tại toà nhà kia. Một số nghị sĩ của hai đảng lớn nhất nước này và một nhóm luật sư ở Việt Nam sẽ thảo luận về vấn đề tư do ngôn luận, quyền tự do của con người trong xă hội Việt Nam.
Đoàn luật sư Việt Nam có 3 người. Một chị có vẻ là sếp, ánh mắt sắc lạnh không nói ǵ chỉ ngồi quan sát. C̣n anh luât sư và chị luật sư đang đàn nói tiếng Anh như gió.
Bà con hải ngoại thật tinh ư, vài người nh́n thấy vẻ khó khăn của ḿnh khi nghe. Lập tức họ rỉ tai nhau, lúc sau có ngay một chị Việt Kiều giỏi tiếng Anh và tiếng sở tại đến ngồi cạnh ḿnh để dịch cho ḿnh nghe.
Anh luật sư nói VN có tự do, anh ví dụ trường hợp lấy ư kiến hiến pháp vừa rồi, nhà nước Việt Nam đă mang bản dự thảo đến tận vùng sâu vùng xa cho người dân tộc góp ư. Việc góp ư anh thấy diễn ra khắp mọi nơi, mọi người góp ư thoải mái.
Chị luật sư th́ tránh va chạm hơn, chị chỉ nói là nhà nước đang có những cải cách pháp luật, ví dụ quốc hội đă thảo luận về việc ra luật biểu t́nh. Sắp tới sẽ bỏ đi một số hạn chế về đi lại, cư trú cho Việt Kiều.
Ông nghị sĩ th́ nói, tôi thấy Việt Nam có người bị bắt, có người không bị bắt. Chứng tỏ là không phải ai tự do ngôn luận cũng bị bắt cả.
Lúc ấy ḿnh bắt gặp nụ cười mỉm đắc thắng của cái chị sếp hai vị luật sư kia.
Ḿnh hỏi mấy đồng hương có thể phát biểu được không. Mọi người bảo cái này phải đăng kư trước. Ḿnh bảo ai có thể vào mạng lấy ngay thông tin về tôi, in ra và đưa ban tổ chức, giới thiệu vài câu, có thể họ sẽ cho tôi nói.
Mọi người hối hả bảo nhau, hai cô cậu trẻ lập tức có mặt, nghe yêu cầu của ḿnh lại lần nữa. Mười phút sau một đă có 5 tờ giấy có nội dung , h́nh ảnh liên quan đến ḿnh. Xấp giấy được tŕnh lên ban tổ chức, ḿnh được gọi lên.
Khi người thông dịch đọc tên ḿnh. Vị sếp của 3 luật sư kia có vẻ ngỡ ngàng, ḿnh nghe loáng thoáng 3 người th́ thầm ǵ đó về tên ḿnh. Đúng là một cuộc chiến t́nh cờ, bất đắc dĩ. Nhưng dù có thể ḿnh không đủ tài hoặc ḿnh sợ bị liên luỵ, th́ nụ cười đắc thắng của vi sếp luật sư kia đă khiến ḿnh tức giận.Mà khi tức th́ việc sợ hay đắn đo khả năng không làm được chả có nghĩa lư mẹ ǵ.
Thứ nhất ḿnh nói về vụ dự thảo hiến pháp.
Việc nhà nước Việt Nam in bản dự thảo và phát đi các nơi, cả vùng sâu vùng xa là có thật. Tuy nhiên th́ chúng ta cũng biết, hiến pháp là văn bản luật cao nhất. Nó cần phải có một tŕnh độ nhất định mới hiểu được. Ở những vùng sâu xa có nhiều dân tộc họ không có vốn từ vựng quốc ngữ Việt Nam nhiều, thậm chí họ c̣n không biết đọc. Hoặc họ không hiểu ǵ về hiến pháp, cứ hỏi từ hiến pháp là ǵ họ cũng chả hiểu.
Có những người trí thức trong xă hội Việt Nam, như luật sư, nhà văn, nhà báo, linh mục...thậm chí là cả những quan chức về hưu họ đă cùng nhau bàn bạc, thảo luận và thống nhất soạn ra hai bản góp ư hiến pháp. Một của các trí thức, cán bộ Việt Nam. Hai là của những linh mục, giám mục Việt Nam.
Nhưng nhà nước Việt Nam đă không để ư hay nhắc nhở ǵ đến hai bản này . Thậm chí một số người tham gia dự thảo c̣n bị sách nhiễu, đe doạ. Nếu các quư vị cần, tôi sẽ cung cấp số điện thoại , email của họ để các vị kiểm chứng. Cũng như tôi sẽ cung cấp hai bản dự thảo hiến pháp đó.
Vậy tại sao một bản hiến pháp, cần hội tụ những tinh hoa trí thức của nhân dân, lại không màng đến ư kiến của những giáo sư, tiến sĩ, giáo sĩ, văn nghệ sĩ mà lại cần tốn công đi tận vùng rừng núi xa xôi gặp những người dân tộc tiếng quốc ngữ c̣n không thạo để lấy ư kiến. ? Tôi nghĩ các vị đă là thượng nghị sĩ, đại diện cho nhân dân một nước phát triển cao, chắc không cần tôi giải thích thêm điều này.
Việc thứ hai về cải cách pháp luật, như ví dụ về cân nhắc ra luật biểu t́nh. Điều này cũng có, nhưng cứ năm này qua năm khác. Họ mào đầu là có thể sẽ bàn. Sẽ bàn ở quốc hội thôi nhé, chưa phải là quyết. Nhưng rồi họ lại bảo để kỳ sau bàn. Đă khoảng tầm 4 năm nay, năm nào họ cũng thông tin là sẽ bàn rồi lại gác lại. Đến bây giờ vẫn chưa bàn. Luật th́ chưa bàn, nhưng nghị định , một dạng văn bản dưới luật th́ lại được thực thi chặt chẽ. Đó là nghị định nếu có tụ tập 5 người trở nên mà không xin phép chính quyền là vi phạm nghị định, từ nghị định này họ sẽ áp vào luật h́nh sự đó là tội tụ tập trái phép hoặc gây rối trật tự công cộng.
Những người biểu t́nh đă làm đơn xin chính quyền biểu t́nh, nội dung, số lượng người, khẩu ngữ, khẩu hiệu tŕnh bày rơ trong đơn. Chính quyền sở tại trả lời rất đúng pháp luật. Việt Nam chưa có luật biểu t́nh, chúng tôi không có căn cứ để cấp giấy cho phép, v́ thế tôi khuyên các anh không được biểu t́nh, nếu tiếp tục chúng tôi sẽ xử lư theo nghị đinh và luật h́nh sự v́ tội tụ tập đông người trái phép.
Hiện nay có rất nhiều người dân bị bắt v́ biểu t́nh, bởi tội danh là gây rối trật tự, tụ tập đông người, xúi dục biểu t́nh. Cũng như vấn đề một, nếu các ông cần, tôi sẽ có tên tuổi, hồ sơ những người bị bắt v́ tội danh này, cũng như nhân chứng và thân nhân của họ để các ông tham khảo.
Vấn đề thứ ba là việc tại sao có người bị bắt, có người không bị bắt ( quay sang ông nghị sĩ nói câu đó nói ). Tôi biết ông có những bản báo cáo từ Việt Nam về vấn đề này. Tôi không đọc nhưng cũng hiểu nội dung đại khái tŕnh bày là những người bị bắt là có vấn đề, vi phạm luật h́nh sự, cấu kết với các tổ chức khủng bố để âm mưu phá hoaị chính quyền Việt Nam. Ngoài những đối tượng ấy ra, Việt Nam không ai bị bắt v́ quyền tự do ngôn luận hay bất đồng chính kiến. Phải vậy không thưa ông.?
Phiên dịch nói xong, vị thượng nghị sĩ gật đầu cười xác nhân.
Ḿnh hỏi tiếp.
- Ông nói có người bị bắt, có người chưa bị bắt. Vậy chắc ông đă nắm được tên tuổi của một số người bị bắt và một số người chưa bị bắt đúng không. V́ ông phải biết tên một số người nào đó, th́ ông mới có cơ sở để nói rằng có người bị bắt và có người chưa bị bắt.?
Ông nghị sĩ gật đầu, lúc này ông không cười và căng thẳng nghe.
Ḿnh tiếp tục, lúc này ḿnh để ư khi ḿnh bắt đầu nói, cả hội trường đều im lặng chú ư nghe , đến người phục vụ cũng đứng luôn tại chỗ không đi lại. Chỉ có mấy phóng viên họ di chuyển rất lặng lẽ.
Ḿnh tiếp.
- Những người chưa bị bắt có nhiều loại, một loại nhà nước ví dụ ra một thông điệp nói cần một loại phí mới với mức tiền là 100 đồng, loại một này ngay lập tức sẽ phản đối là chỉ nên thu 80 đồng. Phản đối rất gay gắt, họ đưa ra những thống kê, tính toán là thu 80 đồng là hợp lư nhất. Báo chí sẽ đăng tải những cuộc tranh luận gay gắt giữa 100 đồng và 80 đồng. Nh́n vào sẽ thấy sự tự do tranh luận. Nhưng cuộc tranh luận này đă làm át đi những người chống đối việc ra loại phí mới này, bất kể nó là 5 hay 10 đồng. Và có thể những người bị át tiếng này sẽ bị bắt v́ tội h́nh sự là phá hoại chính sách của nhà nước. Khi đó như báo cáo mà ông có, đó là nhà nước Việt Nam chỉ bắt những người vi phạm h́nh sự chống phá nhà nước chứ không bắt người góp ư, bất đồng chính sách.
Chuyện nữa là chúng ta ở đây, đều thấy năm nay chính quyền Việt Nam bắt một số, năm sau họ bắt một số, năm này qua năm khác đều thế. Hăy h́nh dung về chuyện săn cá voi, tại sao cá voi vẫn c̣n, tại sao người ta săn chỗ này, bắt con này mà không bắt con kia. Nếu chúng ta hỏi thế th́ chẳng cần ra luật cấm săn bắn cá voi. V́ rơ ràng có một số cá voi vẫn bơi đâu đó đấy thôi. Rồi khi họ giết sạch cá voi chúng ta càng không nên cấm, v́ c̣n đâu nữa để mà cấm. Chả ai người ta cấm săn khủng long, bởi chúng tuyệt chủng rồi.
Việc bắt bớ vẫn diễn ra, vẫn thêm những người bị bắt. Vậy chỉ là có những người đă bị bắt và những người chưa bị bắt tức là sắp bị bắt v́ quyền tự do ngôn luận. Thực sự là tôi ngỡ ngàng trước câu hỏi của ngài, tôi nghĩ lẽ ra ngài phải hỏi rằng.
- Chừng nào Việt Nam không có người bị bắt. Như thế th́ đúng hơn, chừng nào là một khoảng thời gian khó xác đinh, xin cứ tạm mặc đinh là trong một năm nào cụ thể Việt Nam không có các blogger , nhà báo, nhà văn bị bắt v́ phát biểu hay bài viết của họ. Xin đừng hỏi tại sao Việt Nam có người bi bắt, có người không bị bắt. Mà hăy hỏi khi nào Việt Nam thôi bắt những người như thế.
Buổi thảo luận ngày hôm đó đă qua lâu, ông thượng nghị sĩ đó hôm nay h́nh như đă được làm phó thủ tướng, ông đồng nghiệp ở đảng khác hôm đó đă là bộ trưởng. Có lẽ ḿnh sẽ soan lại hồ sơ những người bị bắt mới đây như Ba Sàm Nguyễn Hữu Vinh, Hồng Lê Thọ, Nguyễn Quang Lập đê xin gặp ông. Nhắc lại câu hỏi của ông và lời đề nghị thay đổi câu hỏi của ḿnh năm ấy.
--------------------------
Ḿnh chỉ là thằng vô học, bụi đời. Tuy nhiên khác với các bài biết b́nh luận tào lao, chém gió. Bài viết trên là sự thật có nhiều kiều bào chứng kiến. Một con người tàn tật nhưng đầy nhân cách như Nguyễn Quang Lập mà phải bị bắt tù v́ điều 258 th́ sự đánh động lương tri đến một kẻ vô học, bụi đời, cơ hội, xaỏ trá như ḿnh chả có ǵ là lạ cả. Bởi sự bất công và tàn nhẫn ấy nó quá lớn để những ai dù ở thân phận nào mà c̣n có chữ Người đều phải thấy cần làm ǵ đó ngăn cản.
Người Buôn Gió
(Blog Người Buôn Gió)