Việc thất bại trong công cuộc giải cứu hai con tin Nhật Bản và không đàm phán với khủng bố đã đặt lên hàng loạt câu hỏi về cách giải quyết khủng hoảng của Chính phủ Nhật Bản
Các nhà phân tích ở Nhật hiện cho rằng những vụ giết hại nhà báo Kenji Goto và bạn của ông là Haruna Yukawa là “lời cảnh tỉnh” cho Nhật Bản – đất nước hiện theo trường phái ôn hòa, từ lâu chủ trương tránh tham gia vào các cuộc xung đột ở Trung Đông. Khi cuộc khủng hoảng con tin đang diễn ra, sự thiếu liên lạc và thông tin trong khu vực của Nhật Bản đã bị bộc lộ rõ. Nhật dường như gần như phụ thuộc hoàn toàn vào nước đồng minh chủ chốt Jordan, cả khi bản thân Amman cũng đang tìm cách để giải cứu viên phi công của họ cũng đang bị IS giam cầm.
Bên cạnh đó, phản ứng của chính phủ với cuộc khủng hoảng con tin này, đôi khi bị cho là quá yếu, cũng cho thấy sự yếu kém về các nguồn lực ngoại giao của nước này ở khu vực. “Chính phủ thiếu thông tin, khiến cho xử lý tình hình trở nên khó khăn hơn. Đây là một lời cảnh tỉnh. Sau vụ việc này, họ cần phải thúc đẩy các hoạt động tình báo ở cả trong và ngoài nước” – ông Takashi Kawakami, một chuyên gia về an ninh tại trường Đại học Takushoku, nhận định. Tờ Yomiuri của Nhật cũng đồng tình với quan điểm trên, cho rằng chính phủ và các đảng cầm quyền cần thảo luận sâu về vấn đề sử dụng quân đội.
Trước những lời kêu gọi này, Tokyo ngày 1/2 tuyên bố sẽ đẩy mạnh các chiến dịch thu thập thông tin tình báo cũng như tăng cường an ninh tại các cơ sở của Nhật ở nước ngoài. Đến ngày 2/2, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe nhắc lại lời lên án các phần tử cực đoan và khẳng định Nhật sẽ tiếp tục thực hiện trách nhiệm đối với cộng đồng quốc tế trong cuộc chiến chống chủ nghĩa khủng bố. Ngoài ra, ông này cũng cho biết ông muốn thảo luận về khả năng sử dụng quân đội Nhật Bản để giải cứu các con tin là công dân Nhật ở nước ngoài. “Việc đảm bảo an toàn cho công dân Nhật là trách nhiệm của chính phủ và tôi là người giữ trách nhiệm lớn nhất” – ông Abe nhấn mạnh.
Trước đó, ông Abe đã nhiều lần công khai ý định thúc đẩy sửa đổi bản hiến pháp hòa bình của nước này để mở rộng năng lực của quân đội Nhật, vốn đã bị cấm giữ vai trò tự vệ kể từ sau Chiến tranh thế giới II.
Song, ý tưởng này đã vấp phải nhiều luồng ý kiến phản đối của dư luận và cuộc khủng hoảng con tin lại càng khiến nhiều người tỏ ra nghi ngại về ý tưởng thúc đẩy vai trò ngoại giao của Nhật trên trường quốc tế.
Trong đoạn băng của IS, kẻ sát hại ông Goto đã cảnh báo rằng vụ hành quyết là kết quả của chính sách “liều lĩnh” của Nhật Bản và sẽ đánh dấu sự khởi đầu của “cơn ác mộng với nước Nhật”. Nhiều người đổ lỗi cuộc khủng hoảng con tin là do cam kết hỗ trợ 200 triệu USD cho những người tị nạn đang bỏ trốn khỏi các khu vực do IS kiểm soát ở Syria và Iraq được ông Abe đưa ra trong chuyến công du Trung Đông hồi tháng trước.
VietSN © Sưu tập