Ông Trump vẫn đang có những bước tiến thần kỳ và gây tranh cãi vô cùng trong cuộc đua đến Nhà Trắng. Ai cũng khẳng định ông sẽ là ứng viên cuối cùng của Đảng Cộng Hòa. Tuy vậy, nhà báo Mỹ Thomas Schueneman dự báo cuộc đua vào Nhà Trắng của đảng Cộng hòa sẽ gay cấn tới phút chót và tỷ phú Donald Trump có thể sẽ thất bại.
Tỷ phú Donald Trump đang dẫn đầu cuộc đua của Đảng Cộng hòa, nhưng vẫn có thể thất bại Ảnh: Reuters
Trong các cuộc bầu cử sơ bộ ngày 15/3, Trump đã giành chiến thắng ở 3 bang Florida, Illinois và North Carolina. Tuy nhiên, vấn đề là ông ta thất bại tại Ohio trước đối thủ John Kasich. Đây là bang tổ chức bầu cử sơ bộ với hình thức “người thắng giành được tất cả”, do đó toàn bộ 66 đại biểu ở bang này thuộc về Kasich. Với kết quả này, hiện Trump có trong tay 619 đại biểu, Ted Cruz 393 và Kasich 136.
Điều đó có nghĩa là nhiều khả năng Trump sẽ không thể giành đủ con số 1.237 đại biểu cần thiết để chính thức đoạt chiếc vé đại diện Đảng Cộng hòa trước kỳ đại hội đảng toàn quốc, được tổ chức từ ngày 18 đến 21-7 tới tại Cleveland, Ohio. Như vậy, tại đại hội Đảng Cộng hòa, việc lựa chọn ứng cử viên chính thức sẽ hoàn toàn phụ thuộc vào 2.472 đại biểu đến từ các bang.
Sự kiện đó được gọi là “đại hội tranh cử” (contested convention) hoặc “đại hội môi giới” (brokered convention). Các đại biểu này sẽ bỏ phiếu để lựa chọn một trong ba ứng cử viên Trump, Cruz và Kasich, bỏ phiếu đi, bỏ phiếu lại cho đến khi một người trong số họ chạm vào “con số thần kỳ” 1.237. Theo quy định, trong vòng bỏ phiếu đầu tiên, đại biểu đã cam kết ủng hộ ứng cử viên nào (theo kết quả bầu cử sơ bộ từng bang) sẽ bỏ phiếu cho người đó.
Chiến thắng của John Kasich ở Ohio có thể giúp cản đường Trump Ảnh: Reuters
Nhưng đến vòng bỏ phiếu thứ ba, hầu như mọi đại biểu sẽ được quyền lựa chọn ứng cử viên theo ý nguyện riêng của họ. Gọi là “môi giới” bởi khi đó các lãnh đạo đảng giàu ảnh hưởng sẽ đóng vai trò môi giới để các đại biểu thương lượng và đưa ra quyết định cuối cùng. Trump khó có thể giành chiến thắng trong một kỳ đại hội như thế, bởi nội bộ đảng Cộng hòa chống ông ta dữ dội.
Theo quan điểm của tôi và nhiều người khác, Trump không ứng đáng làm tổng thống. Ông ta rất giàu nhưng không có kinh nghiệm chính trị. Thành tích kinh doanh của Trump cũng có nhiều vết đen, ví dụ như một số công ty bị phá sản. Một công ty bị kiện vì cáo buộc lừa đảo.
Trump giỏi đánh vào tâm lý của nhiều người Mỹ. Và nếu lắng nghe kỹ các bài phát biểu của ông ta, nội dung hầu như chẳng có gì cả ngoài việc kích động cử tri. Ông ta chỉ giỏi tiếp thị mà thôi. Nhưng quả thật Trump đã tận dụng rất tốt sự giận dữ và thất vọng của các cử tri cánh hữu. Thế giới bên ngoài nhìn vào thì thấy nền kinh tế Mỹ đang tăng trưởng ổn định, tỷ lệ thất nghiệp giảm, giá xăng thấp… Vậy thì người Mỹ chúng tôi giận dữ vì điều gì?
Có lẽ các bạn sẽ coi chúng tôi là những đứa trẻ hư, được nuông chiều quá mức. Nhưng thực tế là xã hội Mỹ đang có nhiều vấn đề. Trump lôi kéo chủ yếu tầng lớp bảo thủ da trắng lo sợ “những kẻ bên ngoài”, ngày càng chán chường những thay đổi về kinh tế và xã hội Mỹ. Thống kê cho thấy một số lượng lớn người ủng hộ ông ta không có học thức cao, cảm thấy bị thua kém trong xã hội vì mức lương thấp, cơ hội ít ỏi.
Đó là những điều họ luôn được nghe. Cử tri Cộng hòa nhìn ly nước kinh tế “vơi một nửa” chứ không phải là “đầy một nửa”. Bởi các lãnh đạo Cộng hòa luôn chỉ trích các chính sách kinh tế của Tổng thống Barack Obama là “thảm họa”, dù nước Mỹ đã phục hồi từ khủng hoảng 2008. Và giới cử tri Cộng hòa tin vào giọng điệu tuyên truyền đó.
Ngược lại, về bên phía Đảng Dân chủ, những người ủng hộ Thượng nghị sĩ Bernie Sanders cũng giận dữ. Tại sao vậy? Họ bức xúc vì tầng lớp nhà giàu “1% dân số” kiểm soát tài sản đất nước. Họ phẫn nộ với việc Tòa án Tối cao vài năm trước cho phép tài trợ chính trị không có giới hạn nhân danh “tự do ngôn luận”, tạo điều kiện cho đồng tiền thao túng chính trị.
Họ cũng “nổi loạn” chống lại tầng lớp lãnh đạo Dân chủ “chính thống” mà đại diện là bà Hillary Clinton. Họ cho rằng bà ấy không đáng tin cậy và quá thủ đoạn. Dù vậy, bà Clinton hầu như chắc chắn sẽ giành vé đại diện Đảng Dân chủ để tranh cử tổng thống.
Đối với tôi, khi giải thích về bầu cử Mỹ cho các độc giả Việt Nam, những người quan sát nước Mỹ từ xa và muốn tìm hiểu về nó, tôi phải nói rằng đó không phải là một nước Mỹ ở thời kỳ tốt đẹp nhất.