Các giao dịch thương mại giữa hai nước Trung Quốc và Triều Tiên đă giảm đáng kể từ khi Triều Tiên thực hiện vụ thử hạt nhân lần thứ 4 hồi tháng 1.2016.
Từ đó, mọi người có thể đoán ra rằng Trung Quốc đă bí mật trừng phạt Triều Tiên. Có lẽ đây là quan hệ giữa hai nước đang ở mức tệ nhất kể từ khi ông Kim Jong-un nắm quyền.
Từ đó đến nay, ông Kim chưa một lần công du nước ngoài cũng như không thực hiện chuyến thăm cấp nhà nước tới Trung Quốc. Năm 2013, bất chấp sự ngăn cản của Trung Quốc, nhà lănh đạo trẻ của Triều Tiên đă cho thử hạt nhân lần thứ 3 và tháng 1.2016 B́nh Nhưỡng tiếp tục lần thử nghiệm hạt nhân lần thứ 4 của ḿnh.
Không chỉ tỏ thái độ "không nghe lời", ông Kim Jong-un c̣n quyết định xử tử người dượng rể của ḿnh là Jang Song-thaek, nhân vật được cho là thân Trung Quốc trong chính quyền Triều Tiên.
Sau vụ thử nghiệm hạt nhân mới nhất, mà B́nh Nhưỡng tuyên bố là một vụ thử bom hydro, Ngoại trưởng Mỹ đă kêu gọi Trung Quốc chấm dứt "thương mại b́nh thường" với Triều Tiên. Bắc Kinh công khai từ chối đề nghị của phía Mỹ, nhưng lại âm thầm giảm mức độ giao thương ở biên giới với Triều Tiên.
"Rơ ràng là không lâu sau khi Triều Tiên thử hạt nhân lần thứ tư hồi tháng 1, Trung Quốc đă đơn phương thực hiện biện pháp cắt giảm thương mại dọc theo biên giới hai nước", Victor Cha - Cố vấn về các vấn đề châu Á trong Hội đồng An ninh Quốc gia dưới thời Tổng thống George W. Bush nói.
Hiện ông Cha đang làm việc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), với việc nghiên cứu phân tích h́nh ảnh vệ tinh ở biên giới của những nước bí ẩn hàng đầu thế giới. Ngày 30.6, nhóm của ông Cha đă đăng tải những h́nh ảnh phân tích về biên giới của Triều Tiên và Trung Quốc trong vài tháng qua.
Nhóm của ông kết luận rằng Bắc Kinh đă quyết định trừng phạt B́nh Nhưỡng sau vụ thử hạt nhân lần thứ 4 nhưng không công bố cho cả thế giới biết. Kết luận này trùng với những tin đồn rằng các nhà ngoại giao Trung Quốc đă tiết lộ với những người đồng cấp phương Tây của ḿnh là Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh quyết định trừng phạt B́nh Nhưỡng sau khi rất tức giận trước những vụ thử hạt nhân của Triều Tiên.
"Nó cho thấy Trung Quốc theo đuổi cách tiếp cận riêng với Triều Tiên, không phải v́ sức ép của Mỹ hay Liên Hợp Quốc. Tin tốt là sức ép họ tạo ra cao hơn chúng ta mong đợi", ông Cha nói.
CSIS đă cùng phân tích h́nh ảnh với công ty cung cấp ảnh vệ tinh thương mại Digital Globe nhằm kiểm tra và thu thập các h́nh ảnh vệ tinh tại các điểm giao dịch thương mại chính giữa Triều Tiên và Trung Quốc. Qua so sánh các h́nh ảnh từ tháng 1 và tháng 3.2015 với h́nh ảnh sau khi B́nh Nhưỡng thử hạt nhân cho thấy lượng tàu hỏa, hàng hóa đi qua biên giới hai nước giảm rơ rệt.
Tại ga Sinuiju, nhà ga tàu hỏa gần biên giới Trung Quốc nhất của Triều Tiên, hầu hết các đoàn tàu hỏa được phát hiện gần đây đều là tàu chở khách chứ không phải tàu chở hàng. Tại cửa khẩu Sinuiju, h́nh ảnh vệ tinh hồi tháng 1.2015 cho thấy có tới 111 xe tải đang xếp hàng chờ thông quan trong khi chỉ có 5 chiếc vào thời điểm tháng 2.2016.
Kho hàng nhộn nhịp ở Dandong, Trung Quốc hôm 13.3.2015
H́nh ảnh hôm 13.2.2016 cho thấy chỉ có 6 chiếc xe tải hoạt động
Dữ liệu thương mại chính thức của Triều Tiên nổi tiếng là không đáng tin cậy, ông Cha nhấn mạnh là không có bất kỳ dữ liệu toàn diện nào liên quan đến hoạt động kinh tế tại giới Trung Quốc - Triều Tiên thực sự tồn tại. Nhưng nhóm của ông Cha đă báo cáo cho Mỹ và Hàn Quốc về phân tích mới của họ và cả hai chính phủ đều tỏ ra quan tâm đến cuộc nghiên cứu này của CSIS.
Hồi tháng 3, Trung Quốc đă kư vào một nghị quyết mới của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc áp đặt gia tăng trừng phạt nhắm vào Triều Tiên để đối phó với vụ thử hạt nhân lần thứ 4 và vụ thử tên lửa vũ trụ hồi tháng 2, cho thấy sự không hài ḷng của Bắc Kinh với chính sách của B́nh Nhưỡng.
Nhưng nghiên cứu của CSIS cho thấy Chủ tịch Tập Cận B́nh đang đưa ra quyết định gây áp lực lên B́nh Nhưỡng nhiều hơn những thông tin mà phần c̣n lại của thế giới được biết.
"Người Trung Quốc cảm thấy họ không cần phải nhận được sự yêu thích do hành động trừng phạt Triều Tiên và không muốn bị nước khác nghĩ là họ đang bị áp lực từ Mỹ để tăng trừng phạt nhắm vào Triều Tiên", ông Cha nhận xét lư do Trung Quốc bí mật trừng phạt Triều Tiên.
Điều đáng suy nghĩ hiện nay là hành động của Trung Quốc nhắm vào khả năng kiếm ngoại tệ của ông Kim có thể khiến lănh đạo của Triều Tiên phải suy nghĩ nhiều hơn, trước khi thực hiện các hành động leo thang mới tại bán đảo Triều Tiên.
VietBF© Sưu tập