Hôm nay Bộ tài nguyên môi trường đă chính thức công khai về mực nước biển miền Trung sau thảm hoạ cá chết.Với mục đích nhằm chấn an dư luận khi gần đây liên tiếp nổ ra các cuộc biểu t́nh lớn tại Việt nam.Vậy người dân nghĩ ǵ sau khi CSVN công bố mực nước rất an toàn,không nhiễm độc?
Vấn đề then chốt nhất trong thảm họa cá chết vẫn là:
Niềm tin của người dân chưa được khơi thông th́ thị trường hải sản vẫn bị tắc nghẽn. Dân chưa ăn cá th́ tàu thuyền cứ phải nằm bờ kéo theo hàng chục vạn người thất nghiệp và những thứ tồi tệ khác đến sau.
Lẽ ra, với t́nh cảnh này th́ sự kiện công bố hiện trạng biển miền trung sáng nay của Bộ Tài nguyên Môi trường phải được người dân nín thở chờ đợi. Và khi kết quả công bố là biển đă sạch với các số liệu chứng ḿnh đi kèm th́ lẽ ra dân t́nh phải thở phào nhẹ nhơm mới phải.
Song, mọi thứ lại không diễn ra như vậy.
V́ sao thế?
Khủng hoảng niềm tin. Nhiều người không c̣n tin vào những kết luận từ phía Chính phủ nữa.
Bộ TN-MT, ngay cả khi có thể rất giỏi về chuyên môn đi chẳng nữa, th́ thời gian vừa qua đă tỏ ra rất kém về truyền thông.
Họ cứ nghĩ rằng hôm nay công bố kết quả như vậy, hệ thống tuyên truyền đưa tin th́ dân chúng sẽ vỗ tay rào rào hoan nghênh.
Muốn người ta tin vào KẾT QUẢ th́ QUÁ TR̀NH đưa đến kết quả đó phải khách quan, trung thực và minh bạch.
Ở đây có ít nhất 3 vấn đề trong quá tŕnh dẫn đến kết luận BIỂN ĐĂ SẠCH vừa qua:
(1) Các cơ quan môi trường Liên Hiệp Quốc, các tổ chức quốc tế và ít nhất là 2 chính phủ Hoa Kỳ và Đài Loan đă có lời đề nghị giúp đỡ Việt Nam về mặt chuyên môn trong t́m kiếm nguyên nhân và xử lư hậu quả thảm họa môi trường này. V́ sao không được chấp thuận?
(2) Để trấn an dư luận có thời điểm Bộ TN-MT đă mời các đoàn chuyên gia của Nhật, Đức, Israel vào cuộc. Kết quả khảo sát của các đoàn ấy thế nào, sao không thấy công khai?
(3) Đối với những cơ quan đứng sau kết luận này bao gồm Viện Hàn lâm Khoa học Công nghệ Việt Nam, Đại học Quốc gia Hà Nội, "tính khách quan, trung thực về mặt khoa học" hay "chức năng thực hiện những nhiệm vụ chính trị" là ưu tiên cao hơn của họ, khi mà những người đứng đầu các cơ quan này đều là đảng viên, không được phép nói và làm trái nghị quyết, dù chỉ là nghị quyết của cấp ủy đảng cơ sở của họ? Liệu có xung đột lợi ích không?
Đó là chưa kể cũng chính Bộ TN-MT là nơi ban đầu đă đưa ra nguyên nhân thủy triều đỏ cho thảm họa cá chết, để sau đó lại bác bỏ nó. Phủ nhận nghi vấn Formosa là thủ phạm, rồi cuối cùng lại kết luận tập đoàn này gây ra thảm họa.
Tóm lại, thiếu tự do học thuật, thiếu các viện nghiên cứu độc lập tách rời khỏi sinh hoạt đảng phái trong khi các tổ chức xă hội dân sự và báo chí bị kiềm kẹp, thật không dễ để những kết luận của Chính phủ lấy được ḷng tin của người dân, nhất lại là trong các vấn đề chuyên môn khoa học, xa lạ với đa số mọi người.
Càng ôm bằng hết vào ḿnh, nào là trường đại học, viện nghiên cứu, báo chí và cả các tổ chức xă hội, trớ trêu thay, Chính phủ lại càng đơn độc trong mỗi phát ngôn của ḿnh.
Bởi đấy là những phát ngôn ngay từ đầu đă chối từ sự phản biện.