Phủ định của phủ định là khẳng định. Và nghịch lư đôi khi lại là chân lư. Những điều này nh́n qua dường như khó mà đúng, tuy nhiên theo kinh nghiệm chứng minh là chúng lại chính xác. Và chỉ khi ta suy nghĩ cẩn thận hơn, th́ mới nhận ra là chúng thật sự rất hợp lư.
1. Bạn càng ghét một tính cách nào đó của người khác, th́ càng có nghĩa là bạn đang chối bỏ tính cách ấy bên trong ḿnh
Nhà tâm lí học Carl Jung tin rằng tính cách của người khác làm bạn khó chịu chỉ đơn giản là h́nh ảnh phản chiếu của tính cách bản thân mà bạn đang chối bỏ mà thôi. Freud gọi nó là “sự phóng chiếu (projection).” Ví dụ, một người cảm thấy thiếu an toàn v́ cân nặng của bạn thân thường sẽ gọi người khác là “mập.” Một người cảm thấy bất an v́ túi tiền sẽ phê phán cách dùng tiền và kiếm tiền của người khác.
2. Người nào không tin được ai th́ không đáng tin
Những người thường thấy bất an sẽ dễ phá hủy mối quan hệ. Ta sẽ thường thấy trong những người này xuất hiện triệu chứng nhân vật chính (tức là cảm thấy đời ḿnh khó khăn, ḿnh là nhân vật chính và phải đương đầu nhiều khó khăn hơn, trong khi người khác là nhân vật phụ, họ cũng phải hỗ trợ cho ta giải quyết khó khăn của đời ḿnh). Mà hơn nữa, một cách để bảo vệ ḿnh khỏi bị tổn thương là làm tổn thương người khác trước.
3. Càng thất bại nhiều, càng có khả năng thành công
Cứ lấy bất ḱ câu danh ngôn thành công của người nổi tiếng nào làm ví dụ. Bạn nghe nhiều rồi. Edison đă thử 10 ngh́n lần trước khi tạo được bóng đèn. Michael Jordan bị đuổi khỏi đội bóng rổ trường trung học. Thành công đến từ sự tiến bộ; sự tiến bộ đến từ thất bại. Không có đường tắt đâu.
4. Càng học nhiều, càng thấy ḿnh biết ít
Đây là ư kiến của Socrates. Mỗi lần hiểu biết thêm điều ǵ, th́ tư duy ta lại tạo ra nhiều câu hỏi hơn là câu trả lời.
5. Bạn càng ít quan tâm đến người khác, th́ cũng càng ít quan tâm đến chính ḿnh
Tôi biết điều này sẽ đi ngược lại nhận thức của nhiều người. Bạn sẽ tưởng tượng ra mấy thằng khốn ích kỷ chỉ biết đến ḿnh.Nhưng mà này, con người thường đối xử với người khác theo cách họ đối xử với chính ḿnh. Có thể bề ngoài th́ không đúng, nhưng sâu bên trong, ai càng đối xử tồi với người khác th́ cũng càng đối xử tồi với chính ḿnh
6. Càng thành thật về lỗi lầm của ḿnh, người ta càng nghĩ bạn hoàn hảo
Bạn càng thoải mái với việc ḿnh không phải là người giỏi giang, vĩ đại, th́ người khác lại càng nghĩ bạn chắc là thần thánh phương nào!
7. Càng kết nối, càng cô đơn
Tuy ta càng ngày càng giao tiếp thường xuyên,nhưng nhiều nhà khoa học khám phá ra rằng con người ta ngày càng cảm thấy cô đơn và buồn khổ trong xă hội hiện đại mấy chục năm gần đây.
8. Càng sợ thất bại, càng dễ thất bại
Dựa trên thuyết lời tiên tri tự hoàn thành (self-fulfilling prophecy). Nói cách khác, cầu được ước thấy.
9. Thứ ǵ càng nhiều, bạn càng ít muốn có
Con người rất hay bị thiên kiến khan hiếm (scarcity bias). Trong vô thức, ta cho rằng những thứ khan hiếm mới có giá trị, c̣n thứ ǵ đầy rẫy th́ lại không. Sự thật không phải như vậy (hăy nghĩ đến không khí đi, rất nhiều, nhưng rất có giá trị, không tin bạn cứ thử nín thở).
10. Cách tốt nhất để ở bên ai đó là không cần phải ở bên người ấy măi
Nguyên tắc của tôi là không tham lam. Cách tốt nhất để duy tŕ một mối quan hệ t́nh cảm tốt là đầu tư vào chính ḿnh, để vẫn có thể vui vẻ trong những lúc không có người yêu ở bên.
11. Càng cố tranh căi, càng khó thuyết phục
Vấn đề là đa số luận điểm về bản chất đều cảm tính. Khi tranh căi, nghĩa là nền tảng giá trị hay nhận thức của một người nào đó đang bị xâm phạm. Logic chỉ dùng để đánh giá những thứ nằm ngoài niềm tin mà thôi. Người ta thường không thay đổi quan điểm về niềm tin của ḿnh v́ người đối diện nói rất khách quan hay logic. Để thực sự tranh luận, tất cả các bên phải thực ḷng bỏ cái tôi sang một bên và chỉ làm việc với dữ liệu trên bàn. Rất khó xảy ra chuyện này, nhất là đối với những người hay chém gió trên mạng.
12. Càng có nhiều lựa chọn, càng khó hài ḷng
Đây gọi là nghịch lí của sự lựa chọn. Người ta nghiên cứu thấy rằng, càng có nhiều lựa chọn, th́ ta càng ít hài ḷng với mỗi lựa chọn. Lí do là khi có nhiều lựa chọn, th́ chi phí cơ hội của mỗi lựa chọn càng lớn (nói dễ hiểu nghĩa là ta có cảm giác phải từ bỏ nhiều lựa chọn khác cũng hấp dẫn không kém), thế nên chọn cách nào cũng không vui.
13. Càng nghĩ rằng ḿnh đúng th́ càng không biết ǵ
Có một mối tương quan trực tiếp giữa việc thoải mái đón nhận những luồng ư tưởng khác biệt và mức độ hiểu biết. Bertrand Russell đă nói: “Thế giới này gặp vấn đề là v́ mấy thằng ngu th́ cứ chắc chắn, c̣n những người thông minh lại hay nghi ngờ.”
vietbf @ sưu tầm