Những thiệt hại Formosa đă gây cho môi trường và con người là không thể cân đo đong đếm được. Vụ việc này vẫn chưa đến hồi kết và người chịu thiệt vẫn là người dân. Mới đây, Toà Kỳ Anh đă tiến hành trả hơn 500 đơn kiện Formosa. Linh mục được người dân ủy quyền xác nhận với BBC việc Ṭa án Nhân dân thị xă Kỳ Anh đă trả 506 đơn kiện Formosa liên quan đến yêu cầu bồi thường vụ cá chết.
Truyền thông Việt Nam cho hay, hôm 5/10, Ṭa án Nhân dân thị xă Kỳ Anh đă tiến hành trả 506 đơn khởi kiện Công ty Formosa Hà Tĩnh và nói thêm rằng việc trả đơn "đúng theo quy định của pháp luật".
“Hiện tại, Ṭa án Kỳ Anh đă sao chụp toàn bộ 506 đơn khởi kiện và các tài liệu liên quan lưu tại Ṭa án để làm căn cứ giải quyết khiếu nại, kiến nghị khi có yêu cầu", báo Pháp Luật TP Hồ Chí Minh hôm 8/10 dẫn lời ông Nguyễn Văn Thắng - Chánh án Ṭa án Nhân dân tỉnh Hà Tĩnh cho biết.
“Trong đơn và các tài liệu không đưa ra được tài liệu, chứng cứ chứng minh về những thiệt hại thực tế”, báo này viết.
Hôm 8/10, từ Nghệ An, Linh mục Anton Đặng Hữu Nam, Giáo xứ Phú Yên, người được ngư dân ủy quyền trong vụ kiện Formosa xác nhận với BBC rằng ông đang kư nhận lại 506 đơn do ṭa chuyển trả qua bưu điện từ hôm 7/10.
“Hôm qua tôi kư nhận 120 đơn và hôm nay nhận tiếp số đơn c̣n lại.”
“Việc ṭa Kỳ Anh trả đơn kiện của ngư dân cho thấy chính quyền đang đứng về phía ai trong vụ việc này.”
“Việc này cũng cho thấy người dân, ngư dân miền Trung đang là nạn nhân của thảm họa kép - vụ cá chết và việc họ bị chính quyền đẩy ra ngoài lề," linh mục chỉ trích.
Hôm 8/10, trả lời BBC từ TP Hồ Chí Minh, luật sư Nguyễn Duy B́nh (Văn pḥng Luật sư Duy Trinh), người từng tham gia liên danh trợ giúp ngư dân khởi kiện Formosa thời gian qua, nhận định: “Việc Ṭa Kỳ Anh trả lại đơn căn cứ vào khoản 5 điều 189 và khoản 1, điều 192 – Bộ luật Tố tụng dân sự là trái pháp luật.”
“V́ trong vụ việc này người dân, ngư dân lấy đâu ra tài liệu, chứng cứ như ṭa án yêu cầu?”
“Tôi nhận thấy Ṭa không nên áp dụng quy định một cách máy móc. Trong vụ việc này, chỉ cần những hộ dân đó thuộc đối tượng đánh bắt, nuôi trồng, làm muối, kinh doanh thủy hải sản tại địa bàn các tỉnh chịu thảm họa Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng B́nh, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế là đủ điều kiện khởi kiện.”
“Hơn nữa, chính bên bị kiện là Formosa cũng đă thừa nhận họ gây ra thảm hoạ môi trường và chính phủ đă có kết luận công ty này là thủ phạm”.
Luật sư cho biết thêm: “Có thể người dân Nghệ An ít bị ảnh hưởng hơn các tỉnh c̣n lại nhưng không v́ thế mà cho rằng họ không thuộc đối tượng chịu thiệt hại do hành vi trái pháp luật của Formosa”.
“Cũng cần nói thêm là chính phủ chỉ có quyền thay mặt nhà nước thương lượng với Formosa, nhận tiền bồi thường phần thiệt hại của phía nhà nước c̣n người dân bị thiệt hại do thảm họa có quyền thương lượng với phía gây thiệt hại hoặc khởi kiện để yêu cầu ṭa án giải quyết”.
Theo ông B́nh, những hộ dân thuộc địa bàn tỉnh Nghệ An không thuộc đối tượng được bồi thường, trợ giúp theo Quyết định 1880 của Thủ tướng nên không thể cho rằng vụ việc đă được giải quyết”.
'Vấn đề cốt lơi'
Cùng ngày, nhà hoạt động Nguyễn Anh Tuấn, người theo sát diễn biến vụ cá chết nói với BBC: “Thật sự là tôi thất vọng về quyết định của ṭa nhưng điều này đă được dự báo trước khi tôi quan sát những động thái ứng phó có phần thiếu minh bạch của chính quyền trong vụ cá chết”.
“Cả hai lư do mà Ṭa Kỳ Anh đưa ra đều không hợp lư và cho thấy ṭa không cân nhắc t́nh h́nh thực tế là người gặp khó khăn trong việc chứng minh thiệt hại mà phải có hóa đơn, chứng từ.”
“Người dân, ngư dân không đồng t́nh với mức bồi thường mà chính phủ áp đặt th́ họ mới đi kiện t́m công lư.”
“Việc ṭa trả đơn có khác ǵ họ đang ngăn thực thi quyền công dân cơ bản của người dân?”
“Nh́n sâu xa hơn, với việc trả lại đơn kiện của người dân, chính quyền có vẻ như chưa nh́n ra vấn đề cốt lơi là khôi phục sinh kế, trả lại vùng biển sạch chp miền Trung”.
Theo ông Tuấn, “mong muốn lớn nhất của người dân bị ảnh hưởng bởi vụ cá chết cho đến bây giờ là đóng cửa Formosa.”
“C̣n nếu như chính quyền tính đến việc dựng hàng rào kẽm gai hay ứng phó mạnh tay với những cuộc biểu t́nh ôn ḥa có thể xảy ra tới đây th́ sẽ chẳng thế nào giải quyết ổn thỏa vụ việc”.
Trước đó, hàng ngàn người dân hôm Chủ nhật 2/10 biểu t́nh trước cổng tập đoàn Formosa Hà Tĩnh.
Người dân từ các Giáo xứ Đông Yên, Mỹ Dụ, giáo xứ Dũ Lộc, Quy Ḥa, Tây Thành thuộc Giáo hạt Kỳ Anh (Hà Tĩnh) đă tham gia cuộc xuống đường đến cổng công ty Formosa, nằm trên địa bàn huyện này trong sáng Chủ Nhật 2/10.