Tổng thống Philippines đã nhiều lần úp mở về mối quan hệ với Mỹ và Trung Quốc. Tuy nhiên, dù bất kỳ động thái nào thì Duterte vẫn gắn bó với Mỹ. Trung cộng không nên vội mừng tưởng ông tổng thống hay phát ngôn bừa bãi này ngả về phía mình.
Chuyến thăm Trung Quốc của ông Duterte đã mang về các hợp đồng trị giá 17 tỷ USD.
Giới bình luận quốc tế đã bất ngờ trước quá trình xoay trục chính sách nhanh chóng của Tổng thống Philippines Duterte, khi ông tuyên bố sẽ xa rời đồng minh Mỹ để ngả về Trung Quốc, theo South China Morning Post. Điều này đã làm ấm quan hệ giữa Manila và Bắc Kinh, vốn đóng băng từ sau phán quyết của tòa trọng tài quốc tế hồi tháng 7.
Trung Quốc muốn lôi kéo Philippines để tăng cường ảnh hưởng trong khu vực, cũng như tạo đối trọng với Mỹ tại châu Á - Thái Bình Dương. Sự ủng hộ của Manila cũng giúp Bắc Kinh cải thiện quan hệ với Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Ít nhất 4 quốc gia trong khối đang có tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc. Việc Philippines giữ chức chủ tịch luân phiên vào năm sau được kỳ vọng sẽ giải quyết nhiều vấn đề giữa các bên liên quan.
Cắt đứt quan hệ chiến lược giữa Mỹ và Philippines gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức mạnh của Mỹ tại châu Á. Nó sẽ giúp Trung Quốc kiềm chiến lược xoay trục về châu Á của Tổng thống Mỹ Barack Obama.
Tuy nhiên, các nhà quan sát đều nghi ngờ sự thay đổi của Philippines. Hành động của Manila có thể chỉ là nỗ lực nhằm cân bằng ảnh hưởng giữa Mỹ và Trung Quốc, cũng như bảo đảm nguồn viện trợ tài chính từ Bắc Kinh. Trong chuyến thăm Trung Quốc mới đây của Tổng thống Duterte, Philippines đã ký hàng loạt thỏa thuận kinh tế với tổng trị giá 17 tỷ USD.
Giới chính trị Philippines đã chỉ ra những lý do khiến nước này không thể quay lưng lại với Mỹ.
Quan hệ Mỹ - Philippines đã kéo dài gần 70 năm nay, kể từ khi hai nước ký hiệp ước phòng thủ chung. Điều đó cho phép quân đội Mỹ sử dụng 5 căn cứ quân sự tại Philippines. Tổng thống Duterte không thể một mình hủy hoại quan hệ đồng minh thân cận này.
Dù nguồn tiền đầu tư của Bắc Kinh đang tăng nhanh, giao thương với Mỹ vẫn chiếm vai trò quan trọng với kinh tế Philippines. Mỹ là đối tác thương mại lớn thứ ba của Manila, chỉ xếp sau Trung Quốc và Nhật Bản. Khoảng 4 triệu công dân Mỹ là người gốc Philippines, họ đã gửi về nước gần 6 tỷ USD chỉ trong năm ngoái.
Người Philippines nổi tiếng là thân Mỹ. Hầu hết các chính trị gia đều có xu hướng ngả về Washington. Khảo sát gần đây cho thấy 76% người dân Philippines rất tin tưởng Mỹ, con số này chỉ là 22% với Trung Quốc. Việc phá hủy quan hệ Mỹ - Philippines sẽ chỉ khiến người dân và quân đội nước này xa lánh Tổng thống Duterte.
Cuối cùng, người Philippines rất yêu nước. Dù ông Duterte có ngả về Bắc Kinh, Philippines khó lòng từ bỏ các tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc.
"Ảnh hưởng của phán quyết từ Tòa trọng tài ở The Hague ngày 12/7 sẽ còn được cảm nhận trong những năm tới. Và phán quyết, đã được tòa tuyên là cuối cùng và có tính ràng buộc, dù thế nào cũng sẽ là vật cản đối với mối quan hệ Philippines - Trung Quốc", cây bút Cary Huang của South China Morning Post nhận định.