Nói đến tân Tổng thống Mỹ Donald Trump là người ta nói đến sự mạnh mẽ với một thái độ không khoan nhượng nhưng với bài phát biểu trước Quốc hội Mỹ hôm vừa qua th́ quả là có một Donald Trump khác hẳn với ngày thường. Đây là lần đầu tiên tân Tổng thống Mỹ phát biểu trước Quốc hội nên ông đă ư thức được đầy đủ về tầm quan trọng của bài phát biểu. Ông đă thể hiện là con người không giống như vẫn thường thể hiện, mọi người c̣n nói tối hôm đó ông mới đích thực là Tổng thống Mỹ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Với tông điệu khác hẳn, ông Trump tŕnh bày lại những quan điểm và chủ định vốn không c̣n mới lạ ǵ nữa đối với công chúng, điểm thêm ở đây đó một vài nét mới nhưng chưa mới mẻ đủ mức để có thể được nh́n nhận là quan điểm hay chủ định hoàn toàn mới. Bởi vậy, sau bài phát biểu này của ông Trump, công chúng không thể không nhận thấy ông Trump có thay đổi nhưng lại vẫn chưa hết hoài nghi về động cơ mục đích sự thay đổi này của ông Trump, không hẳn chắc đấy không phải là sự tự điều chỉnh mang tính nhất thời và sách lược của vị tổng thống này.
Sau sự khởi đầu cầm quyền không được suôn sẻ và kết quả đạt được quá ít ỏi, lại vướng mắc vào không ít tai tiếng về nhân sự cũng như tổ chức chính quyền mới, đồng thời trước nhu cầu phải tranh thủ các vị lập pháp trong cả Hạ viện lẫn Thượng viện ở cả phe ḿnh là Đảng Cộng hoà lẫn phía đối lập là Đảng Dân chủ, ông Trump dẫu có không muốn cũng phải cài số lùi trên nhiều phương diện, phải trang trải dư luận bằng cách tỏ ra cầu thị, bớt ngạo mạn và bất chấp, t́m cách hoà giải chứ không khiêu khích và công kích, đặc biệt đối với phe Đảng Dân chủ trong quốc hội và giới báo chí, truyền thông. Thiên hạ thấy ông Trump cố gắng tạo diện mạo khác trước cho ḿnh chính v́ những nguyên do ấy.
Chứ c̣n về khía cạnh nội dung, ông Trump về cơ bản nhắc lại - để khẳng định và thể hiện thái độ không khoan nhượng - những quan điểm và ư tưởng cũ, về đối nội cũng như đối ngoại, về an ninh cũng như thương mại, đối với đồng minh cũng như kẻ thù, đối tác cũng như đối thủ, láng giềng gần cũng như khu vực xa. Được thể hiện với tông điệu khác trước thật đấy nhưng thông điệp của ông Trump vẫn là tinh thần dân tuư của khẩu hiệu "Nước Mỹ trước hết" và "Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại", vẫn là nước Mỹ phải mạnh hơn các nước khác, vẫn là thực trạng hiện tại của nước Mỹ rất tồi tệ và bên ngoài là thủ phạm gây nên t́nh trạng tồi tệ ấy, vẫn là chỉ có ḿnh mới có thể dẫn dắt nước Mỹ ra khỏi thảm trạng ấy..... Về những phương diện này, ông Trump - dẫu có cố gắng che đậy đến mấy - cũng vẫn không hề khác ǵ trước.
Hạn chế người Hồi giáo nhập cảnh vào Mỹ và xây dựng bức tường ngăn cách biên giới giữa Mỹ và Mexico, ủng hộ NATO nhưng yêu cầu các thành viên NATO tăng ngân sách quốc pḥng, giảm cam kết đa phương cả về an ninh lẫn thương mại để tập trung vào các thoả thuận song phương, chống khủng bố..... ông Trump nhắc lại tất cả các cam kết tranh cử và quả quyết sẽ thực hiện, nhưng lại không cho biết cụ thể là thực hiện như thế nào.
Cũng trong bài phát biểu này, ông Trump đề nghị quốc hội chấp thuận kế hoạch ngân sách cho năm tài khoá tới với nội dung quan trọng nhất là tăng ngân sách quân sự và quốc pḥng 10% so với năm trước - mức độ lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ - bằng cách cắt giảm chi tiêu cho phúc lợi xă hội, viện trợ phát triển và bảo vệ môi trường sinh thái. Việc này và cả chủ ư của ông Trump về kích hoạt chương tŕnh tài chính cho tăng trưởng kinh tế trị giá 1000 tỷ USD đều có tác động dân tuư lớn, nhưng tỷ lệ nghịch với tính khả thi trên thực tế.
Bài phát biểu này cho thấy ông Trump và cộng sự hiện vẫn c̣n rất bế tắc về cách thức thực hiện những mục tiêu đề ra. Dù vậy, chí ít th́ nó cũng đưa lại bằng chứng là ông Trump đă bắt đầu thấm thía rằng muốn cầm quyền thành công th́ không thể cứ tiếp tục như lâu nay trên mọi phương diện.