Dự báo của cựu giám đốc cơ quan t́nh báo quốc gia của Mỹ James Clapper cách đây 1 năm đă thành sự thật. Trung Quốc hiện đă xây dựng xong cơ sở pḥng thủ và phản công tại quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Mối nguy hiểm từ Trung Quốc với Biển Đông hiện rơ như ban ngày.
Chuyên gia Gregory Poling thuộc Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế và Chiến lược Mỹ (CSIS) cảnh báo việc Trung Quốc hoàn tất bộ ba đảo nhân tạo xây dựng phi pháp ở Biển Đông đồng nghĩa với việc “Trung Quốc có khả năng và ư định theo dơi mọi động thái ở Biển Đông và can thiệp bất cứ ở đâu và bất kỳ lúc nào thấy phù hợp”.
Cận cảnh Đá Chữ Thập đă bị Trung Quốc bồi lấp, xây đảo nhân tạo trái phép với đường băng và các công tŕnh quân sự tại quần đảo Trường Sa. Khu vực màu đỏ là nơi bố trí các hệ thống radar. Khu vực màu xanh dương là nhà chứa máy bay; Khu màu vàng đă xây dựng
Hơn một năm trước, cựu giám đốc cơ quan t́nh báo quốc gia của Mỹ James Clapper đă gửi một lá thư cho Thượng nghị sĩ John McCain thuộc Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ dự báo rằng “Trung Quốc sẽ hoàn tất các cơ sở pḥng thủ và phản công tại quần đảo Trường Sa vào cuối năm 2016 hoặc đầu năm 2017”. Giới quan sát nhận định điều này đang trở thành sự thật.
Sau gần hai năm theo dơi, cơ quan Sáng kiến Minh bạch Hàng hải châu Á (AMTI) thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) có trụ sở tại Washington DC (Mỹ) vừa cho biết Trung Quốc hiện đă có thể sẵn sàng triển khai các thiết bị quân sự, trong đó có các chiến đấu cơ và các khẩu đội tên lửa tới quần đảo Trường Sa (thuộc chủ quyền của Việt Nam) bất cứ lúc nào.
Ông Poling, một chuyên gia về Đông Nam Á tại CSIS nhận xét: “Mọi quốc gia trong khu vực có lẽ thực sự lo ngại về chuyện xây dựng này.
Trung Quốc đă bồi đắp, xây dựng phi pháp 7 ḥn đảo nhân tạo ở Biển Đông, khiến nhiều quốc gia lên tiếng chỉ trích. Theo AMTI, việc xây dựng trái phép đă hoàn tất trên các băi đá Chữ Thập, Subi và Vành Khăn ở quần đảo Trường Sa.
Trung Quốc luôn bác bỏ chỉ trích của Mỹ rằng nước này đang quân sự hóa Biển Đông, dù trong chuyến thăm Úc mới đây thủ tướng Trung Quốc Lư Khắc Cường đă tuyên bố rằng các thiết bị đặt trên những ḥn đảo nhân tạo (xây dựng phi pháp) là nhằm để duy tŕ “tự do hàng hải”.
Bắc Kinh cũng luôn biện bạch rằng các ḥn đảo nhân tạo (phi pháp) được xây dựng cho các mục đích dân sự, đặc biệt là để bảo vệ các tàu bè qua lại tuyến hàng hải chiến lược này. Trung Quốc c̣n trấn an dư luận rằng sẽ không cản trở tàu bè cũng như máy bay qua khu vực tranh chấp, nhưng giới quan sát lo ngại không rơ chuyện đó có áp dụng đối với các tàu và máy bay quân sự hay không.
Cho đến nay, Trung Quốc chưa xác nhận liệu nước này có kế hoạch tuyên bố vùng Nhận dạng pḥng không (ADIZ) ở Biển Đông như từng làm với Biển Hoa Đông hay không. Ông Poling khuyến cáo: “Trung Quốc nhiều lần nói rằng họ sẽ làm như vậy khi thời điểm chín muồi. Khả năng pḥng không và radar như hiện thời có thể giúp Bắc Kinh tiến gần hơn nhiều tới khả năng thiết lập một ADIZ”.
Theo chuyên gia Mỹ, hệ quả lâu dài của việc Trung Quốc lắp đặt tên lửa, radar hay các thiết bị khác trên các đảo nhân tạo này khá sâu rộng. Ông Poling cảnh báo: “Chúng ta sẽ chứng kiến sự hiện diện 24/7 của lực lượng bán quân sự, tuần duyên, hàng không và hải quân của Trung Quốc lần đầu tiên trên dải phía nam của Biển Đông”.
Ông Poling dự báo các nước Indonesia, Malaysia và Philippines sẽ bắt đầu cảm nhận “áp lực liên tục” mà Việt Nam đă trải nghiệm trong nhiều thập kỷ với Trung Quốc liên quan tới quần đảo Hoàng Sa (Bắc Kinh dùng vũ lực cưỡng chiếm phi pháp).
Trong trường hợp Trung Quốc đơn phương lập ADIZ ở Biển Đông, phi công các nước khi bay qua vùng này sẽ phải khai báo nhân thân cũng như công bố đường bay cho các kiểm soát viên không lưu của Trung Quốc và phải làm theo hướng dẫn của Bắc Kinh. “Việc vấp phải các lực lượng Trung Quốc sẽ trở nên thường xuyên hơn, và điều đó đồng nghĩa với việc cuộc khủng hoảng sắp tới sẽ là thời điểm, chứ không phải khả năng xảy ra”, chuyên gia Mỹ cảnh báo.
Giới phân tích lo ngại rằng với các căn cứ không quân tại 3 đảo nhân tạo xây dựng phi pháp trên và thêm một căn cứ ở đảo Phú Lâm (thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam), máy bay quân sự của Trung Quốc sẽ có thể hoạt động gần như trên toàn bộ Biển Đông. Tầm hoạt động của radar Trung Quốc cũng bao phủ gần cả Biển Đông.
Trong khi đó, bộ quốc pḥng Trung Quốc ngày 30/3 thản nhiên tuyên bố rằng, “không có cái gọi là đảo nhân tạo” ở Biển Đông. Người phát ngôn bộ này lặp lại biện bạch quen thuộc rằng bất kỳ công tŕnh xây dựng nào tại đây chủ yếu cũng "nhằm phục vụ các mục đích dân sự".