Những ngày này chính quyền Mỹ vẫn im lặng về vấn đề Biển Đông hoặc có nói đến nhưng quá hời hợt. Tổng thống Donald Trump đă trở thành một con người khác hẳn sau khi gặp Chủ tịch Tập Cận B́nh. Ông định “nuốt lời” nhưng ông sẽ thất bại trong ngăn chặn Trung Quốc?
Ông Donald Trump đă không thực hiện nhiều cam kết tranh cử về Trung Quốc, phần lớn là do nhờ Trung Quốc hỗ trợ giải quyết vấn đề Triều Tiên. Mỹ có thể không ngăn chặn được Trung Quốc.
Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Toronto Star
Tờ Tin tức Tham khảo Trung Quốc ngày 5/5 dẫn nguồn tin từ Mỹ cho hay ông Donald Trump nhậm chức Tổng thống Mỹ đă trên 100 ngày, nhưng chính sách của ông đối với Trung Quốc ở biển Đông không cứng rắn như cam kết, thậm chí không cứng rắn bằng chính quyền Barack Obama.
Quan chức cấp cao Lầu Năm Góc đă từ chối đề nghị đi vào phạm vi 12 hải lư xung quanh các đảo, đá ngầm có tranh chấp ở Biển Đông do hải quân Mỹ đề xuất. Tàu hải quân Mỹ đă không đi vào khu vực như vậy ở Biển Đông.
Mặc dù vẫn chưa rơ người bác bỏ đề nghị này là Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ James Mattis hay một Thứ trưởng nào đó, nhưng quyết định không thách thức yêu sách chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông thống nhất với việc xoay ngược lại một loạt chính sách đối với Trung Quốc của ông Donald Trump.
Ông Donald Trump từng đe dọa rằng ông sẽ không tôn trọng chính sách "một nước Trung Quốc" - nền tảng của quan hệ ngoại giao Trung - Mỹ. Nhưng ông đă không làm như vậy.
Ông cam kết trong ngày đầu tiên lên nắm quyền, ông sẽ xác định Trung Quốc là nước thao túng tiền tệ. Nhưng ông đă không làm như vậy. Ông nói sẽ trưng thu thuế 45% đối với hàng hóa Trung Quốc để bảo vệ công nhân Mỹ. Đến nay, ông chưa làm như vậy.
Nguyên nhân chính của tất cả những điều này là ở Triều Tiên. Ngăn chặn tham vọng hạt nhân của Triều Tiên trở thành nhiệm vụ an ninh quốc gia quan trọng nhất của Donald Trump.
Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: The Economic Times
Trừ khi Donald Trump muốn làm một số việc không tính tới hậu quả như tấn công đánh đ̣ng phủ đầu đối với Triều Tiên, nếu không ông sẽ c̣n cần Trung Quốc tham gia giải quyết vấn đề Triều Tiên.
Ông tin rằng xây dựng quan hệ hữu nghị Trung - Mỹ là phương thức tốt nhất để Trung Quốc thể hiện tư thế nghiêm khắc hơn với Triều Tiên.
Ngoài ra từ năm 2016 đến nay, quân đội Mỹ chưa tuyên bố bất cứ hành động "tự do đi lại" nào ở Biển Đông. Điều này cho thấy những tuyên bố mạnh mẽ ban đầu của chính quyền Donald Trump về ngăn chặn tham vọng của Trung Quốc đă không đạt được ǵ.
Ông Donald Trump đă cho biết để ngăn chặn chương tŕnh vũ khí hạt nhân của Triều Tiên, ông có thể áp dụng thái độ ôn ḥa hơn với Trung Quốc. Ông Donald Trump vẫn chưa cho biết rơ áp dụng lập trường ôn ḥa hơn đối với hành động quân sự hóa của Trung Quốc ở Biển Đông có phải là một trong những đối sách giải quyết vấn đề Triều Tiên hay không.
Theo tờ Breitbart News, nguyên nhân tạm dừng các hành động "tự do đi lại" của Mỹ có thể là Mỹ c̣n thiếu chính sách châu Á và nhân lực của Bộ Quốc pḥng không đủ. Cựu lănh đạo của tờ báo này là Stephen K. Bannon - Chiến lược gia trưởng của ông Donald Trump.
Trong tất cả các chức vụ cần Tổng thống bổ nhiệm ở Lầu Năm Góc, hiện chỉ có Bộ trưởng Quốc pḥng James Mattis nhậm chức.
Ngày 18/6/2016, hai tàu sân bay Mỹ gồm USS John C. Stennis và USS Ronald Reagan cùng tuần tra Biển Đông. Ảnh: Huanqiu
Mặc dù thiếu nhân lực, nhưng thời gian dài như vậy cũng đủ để chứng minh tạm dừng các hành động "tự do đi lại" ở Biển Đông đă đại diện cho lập trường mới của Nhà Trắng.
Johan Graham từ Viện nghiên cứu chính sách quốc tế Loye Australia nói: "Tôi cho rằng, chúng ta có thể suy đoán được, điều này không chỉ là chậm chạp... Nó đang cho thấy một chính sách có ư thức".