Nếu không có X-quang trong y học, con người sẽ rất khó khăn trong việc phát hiện và điều trị bệnh. Wilhelm Roentgen là người đă t́m ra cách chụp X-quang, mở ra con đường mới cho ngành y thế giới. Vợ ông Wilhelm Roentgen lại hơi e dè và sợ hăi khi nh́n những bức h́nh nghiên cứu của chồng ḿnh.
Nửa cuối của năm 1895, khi chồng của bà Anna Bertha Roentgen bỏ ra nhiều tuần liền ngồi nghiên cứu trong pḥng thí nghiệm của ḿnh, bà đă tận tụy phục vụ người chồng của ḿnh. Bà âm thầm mang tới từng bữa ăn cho ông mỗi khi chồng ḿnh bỏ bữa, c̣n lại là bà để cho chồng tập trung nghiên cứu. Mỗi khi cồng cần giúp một tay, bà cũng sẵn sàng đáp lời. Thực tế th́, bà giúp chồng một tay, đúng nghĩa đen luôn.
Đó cũng chính là nội dung bức ảnh nổi tiếng nhất của nhà nghiên cứu Wilhelm Conrad Roentgen mang tên "Hand mit Ringen". Nó đă giúp ông có được giải Nobel Vật lư năm 1901.
Bức ảnh khác với bất ḱ tấm h́nh nào được chụp trước đó: nó có một bàn tay trông hơi "ma quái", với những đốt xương ngón tay dài và một khối đen lớn, chính là chiếc nhẫn cưới của bà Roentgen. Đó chính là tấm đầu tiên trong lịch sử nhân loại được chụp bằng tia X (chứ không phải bằng ánh sáng như ảnh b́nh thường).
Đây chính là bằng chứng cho thấy tồn tại một loại tia vô h́nh có thể nh́n xuyên qua một lớp chắn sáng, nh́n được bộ phận bên trong của con người. Nó đă khiến cái tên Wilhelm Roentgen nổi tiếng thế giới.
Ông Wilhelm nhận thấy những ánh sáng lại phát ra khi đang ngồi "nghịch" ống Crookes – Crookes tube, một ống kính mà bên trong là chân không, thứ thiết bị khoa học rất nổi tiếng hồi cuối những năm 1800. Các nhà nghiên cứu cho chạy một ḍng điện qua hai cực, tạo ra một ḍng ánh sáng có tên ánh sáng tia âm cực, được cấu tạo từ cách electron.
Khóa ḿnh trong pḥng thí nghiệm, ông Wilhelm nghiên cứu một trong những hiện tượng lạ mà đồng nghiệp của ḿnh phát hiện ra: với một chút nhôm, họ có thể chuyển tia âm cực lên một màn h́nh huỳnh quang đặt cạnh ống, khi đó màn h́nh sẽ sáng lên.
Đầu tháng Mười một, ông liên tục thực hiện thí nghiệm trong một pḥng thí nghiệm tối tại Đại học Würzburg, Đức. Rồi ông nhận ra được một sự lạ xuất hiện ở một điểm cách xa những cái ống Crookes kia: có một màn h́nh được phủ barium platinocyanide – thứ vật liệu huỳnh quang hay được dùng trong phim ảnh cứ sáng lên mỗi lần có ḍng điện đi qua ống Crookes.
Ông không rơ rằng hiện tượng ḱ lạ này là ǵ, và cố gắng lư giải nó bằng vô số các thử nghiệm cũng như ghi lại chi tiết từng lần thử một, ông gọi thứ tia ḱ lạ này là "tia X - tia Ẩn số", v́ chữ "X" tượng trưng cho điều chưa biết. Ông lấy tia X soi lên nhiều loại vậy liệu khác nhau, nhận thấy rằng với những vật liệu nhất định, tia X sẽ đi xuyên qua chúng.
Ít ngày trước Giáng Sinh, ông gọi vợ xuống "giúp một tay". Bà Roentgen giơ tay trước thứ tia X ḱ lạ 15 phút. Truyền thuyết kể rằng bà đă kinh sợ hô lớn "Tôi đă nh́n thấy cái chết của ḿnh!" và không bao giờ dám bước vào pḥng thí nghiệm của chồng ḿnh nữa. Cũng đúng, tự nhiên thấy xương tay ḿnh hiện trên tường, ai vào thời đó cũng sẽ nghĩ thế thôi.
Vợ ông không thích thú lắm với h́nh ảnh đáng sợ này, nhưng những nhà nghiên cứu khoa học khác th́ có. Ông Roentgen gửi h́nh mẫu cho nhiều nhà vật lư học khắp Châu Âu, kèm theo báo cáo khoa học nêu chi tiết về khám phá của ḿnh.
Trong số người nhận có Arthur Schuster tại Đại học Manchester, chuyên gia nghiên cứu nhiều lĩnh vực khác nhau của vật lư như từ tính, quang phổ học và thiên văn học. Khi ông nhận được báo cáo nghiên cứu này hồi năm 1896, ông đă tái dựng thí nghiệm này ngay trong khu vực nghiên cứu của ḿnh.
Ông Schuster chụp lại vô vàn những bức h́nh khác nhau bằng tia X: những con cóc, những khớp xương, thậm chí là bàn chân của đứa con 6 tuổi của ḿnh. Ông ngay lập tức nhận ra được những lợi ích quư giá về mặt y học của thứ tia kỳ lạ này, và cũng nhận ra rằng nó cũng là một loại tia sáng thôi, có điều là nó có rất nhiều năng lượng do bước sóng của những tia này rất ngắn.
Bởi v́ những ứng dụng y học vô giá mà tia X mang lại, nhà nghiên cứu Wilhelm Roentgen đă không đăng kư xin cấp bằng sáng chế cho tia X. Thế là công nghệ này nhanh chóng được áp dụng vào cả y học lẫn trong đời sống hàng ngày. Ai ai cũng có thể sử dụng tia X để sử dụng cho mục đích cá nhân. Có anh chồng mẫn cán đă dành ra 10 tiếng để chụp lại h́nh X-quang xương hông bị rạn của vợ ḿnh.
Thời ấy, người ta vẫn chưa biết tới những ảnh hưởng của tia X lên sức khỏe. Chúng vô h́nh, nhưng tác động của tia X lại hiễn rất rơ. Người phụ nữ rạn xương hông kể trên, sau 10 tiếng đồng hồ đứng trước tia X đă bị bỏng, nhiều người bị rụng tóc hay rộp da ở nhiều mức độ. Clarence Dally, một kỹ sư X-quang trong phóng thí nghiệm của Thomas Edison, đă bị phơi nhiễm phóng xạ nặng đến mức ông đă phải chặt bỏ hai cánh tay của ḿnh, và qua đời ở tuổi 39 do ung dư da.
Tuy nhiên, bạn đừng quá lo lắng bởi ta đă qua thời đó lâu lắm rồi. Phiên bản hiện đại của tia X gần như vô hại.
Qua nhiều thử nghiệm, các nhà khoa học đă đo được mức phóng xạ một người nhận vào khi đứng trước tia X. Lúc ấy, cái tên Wilhelm Roentgen trở nên nổi tiếng và thông dụng – người ta thường gọi tia X là tia rơn-gen, có lẽ bạn đă nghe thấy cái tên này rồi.
Rồi những tên ấy cũng dần bỏ, chỉ c̣n lại là tia X, X-quang cho ngắn gọn. Tuy vậy cụm từ "Roentgen" vẫn c̣n được sử dụng làm đơn vị đo mức bức xạ, và trong tiếng Đức, tia X vẫn c̣n được biết tới là tia Roentgen – tia rơn-gen.
VietBF © Sưu Tầm