Từ nhiều năm nay Trung Quốc và Nhật Bản đã có tranh chấp về biển đảo. Những quan hệ kinh tế vì thế mà mất đi gây ảnh hưởng cho cả hại bên. Một tín hiều đáng mừng co mối quan hệ này đã bắt đầu hình thành.
Nhật Bản và Trung Quốc đồng ý cải thiện quan hệ, nối lại hội nghị thượng đỉnh ba bên khu vực Đông Bắc Á.
Trung Quốc mong muốn phối hợp cùng Nhật Bản xây dựng một mối quan hệ thắm thiết hơn hiện nay, tờ Asahi Shinbum ngày 29-1 dẫn lời Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị sau cuộc gặp gỡ với người đồng cấp Nhật Bản Taro Kono cuối tuần qua.
Tái khởi động thượng đỉnh Đông Bắc Á
Trả lời họp báo tại Bắc Kinh ngày 28-1 vừa qua, ông Vương Nghị nhận định chuyến thăm của người đồng cấp Nhật Bản đến Bắc Kinh đã cho thấy mong muốn cải thiện quan hệ mạnh mẽ của Tokyo. Ông bày tỏ sự hoan nghênh trước nỗ lực này của phía Nhật Bản, cho rằng mối quan hệ được cải thiện sẽ giúp ích cho cả hai nước.
Mối quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất châu Á trong một thời gian dài đã chịu nhiều sóng gió xoay quanh các tranh chấp trên biển Hoa Đông, cũng như những bất đồng về nhìn nhận hậu quả chiến tranh trong giai đoạn đế quốc Nhật chiếm đóng lãnh thổ Trung Quốc. Quan hệ Nhật-Trung leo thang căng thẳng vào năm 2012 sau khi Tokyo quyết định quốc hữu hóa một số đảo thuộc quần đảo Senkaku trên biển Hoa Đông. Trung Quốc cũng tuyên bố chủ quyền trên quần đảo này và gọi đây là quần đảo Điếu Ngư.
Với các nỗ lực cải thiện quan hệ, bộ trưởng Ngoại giao hai nước cũng đã thống nhất sẽ tổ chức hội nghị thượng đỉnh ba nước khu vực Đông Bắc Á (gồm ba nước Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc) sớm nhất có thể, Tân Hoa Xã cho biết. Bộ Ngoại giao Trung Quốc nhấn mạnh: “Các trao đổi cấp cao sẽ đóng vai trò dẫn dắt trong cải thiện quan hệ song phương Nhật-Trung”. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nhật Bản Norio Maruyama ngày 29-1 cho biết sau khi tổ chức hội nghị này Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe sẽ có chuyến công du đến Trung Quốc.
Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Taro Kono (trái) và người đồng cấp phía Trung Quốc Vương Nghị. Ảnh: AP
Bất đồng biển Hoa Đông
Lần gần nhất hội nghị thượng đỉnh của “bộ ba” Đông Bắc Á được tổ chức là vào năm 2015 ở Seoul, Hàn Quốc. Trong hai năm qua, hội nghị này đã bị “đóng băng” vì tranh chấp trên biển Hoa Đông giữa Nhật Bản và Trung Quốc. Vấn đề Senkaku/Điếu Ngư cũng đang leo thang trở lại trong thời gian qua với liên tiếp ba vụ việc tàu Trung Quốc áp sát quần đảo này chỉ trong tháng 1.
Theo Bộ Ngoại giao Nhật Bản, ông Kono trong thời gian thăm và làm việc tại Trung Quốc cũng đã đề cập đến việc tàu chấp pháp và tàu quân sự Trung Quốc thời gian qua có các hoạt động xâm nhập vào vùng biển quanh quần đảo Senkaku. “Chúng tôi không muốn phát hiện bất kỳ vụ việc gì có thể cản trở đến quá trình cải thiện quan hệ hai nước” - Maruyama cho biết.
Vào giữa tháng 1 này, Nhật Bản đã lên tiếng bày tỏ quan ngại sau khi phát hiện một tàu ngầm hạt nhân quân sự của Trung Quốc tiến vào vùng biển quanh đảo Senkaku. Truyền thông Nhật Bản dẫn lời Bộ trưởng Quốc phòng Itsunori Onodera nhận định vụ việc đã “đơn phương leo thang căng thẳng”. Ông cũng cảnh báo Nhật Bản sẵn sàng phản ứng nhanh chóng nếu các vụ việc tương tự tái diễn. Cũng trong tháng này, ba tàu tuần duyên của Trung Quốc đã di chuyển vào vùng biển mà Nhật Bản tuyên bố là lãnh hải trên biển Hoa Đông.