"Biết địch biết ḿnh trăm trận trăm thắng". Cách nh́n người để kết giao hay tranh là vô cùng quan trọng trong cuộc đời mỗi con người. Cố nhân đă để lại cho thế hệ con cháu nhiều bài học quư báu về cách nh́n người mà đến bao đời nay vẫn hữu hiệu.
Hỏi điều phải trái để xem chí hướng, giao việc để đánh giá chữ tín
Thứ nhất là: “Vấn chi dĩ thị phi nhi quan ḱ chí”, nghĩa là hỏi về điều phải lẽ trái để xem xét chí hướng của họ. Muốn trọng dụng một người, trước tiên phải biết được ư chí, lập trường của người ấy ra sao. Nếu như đối phương lẫn lộn giữa điều phải lẽ trái hoặc mơ hồ giữa cái đúng cái sai, lập lờ trắng đen th́ quyết không thể giao phó trọng trách. Bởi lẽ con người này không vững vàng, không kiên định về lập trường, dễ đổi trắng thay đen và dễ phản trắc.
Thứ hai là: “Ḱ chi dĩ sự nhi quan ḱ tín”, tức là giao việc để xem lời hứa so với thực tế làm việc ra sao, từ đó đánh giá chữ “Tín” của họ. Gia Cát Lượng cho rằng: “Ngôn nhi vô tín, bất tri kỳ khả dă”, tức là một người chỉ biết nói suông không đi đôi với việc làm là người không có chữ tín. V́ vậy, để nh́n ra một người có thành tín hay không th́ chỉ cần xem họ làm việc như thế nào? Thực tế vẫn hơn hùng biện, nghe đối phương nói rồi c̣n cần phải quan sát đối phương làm, đây mới là cao minh.
“Khoảng cách” giúp nh́n ra độ trung thành
Để nhận biết một người có trung thành với ḿnh hay không, có thể dùng cách “xa lánh” một cự ly thích hợp là sẽ biết rơ. Khoảng cách là thước đo mối quan hệ tốt xấu của hai người, có thể giúp hiểu nhau hơn. Nếu như t́nh cảm giữa hai người đủ mạnh, có cùng mục tiêu và sự giống nhau về lư tưởng th́ mối quan hệ giữa họ sẽ không bị trói buộc bởi khoảng cách và thời gian.
Ngược lại, nếu như mối quan hệ giữa hai người duy tŕ dựa vào lợi ích và địa vị th́ lâu dần, khoảng cách sẽ kéo họ ra xa nhau, mối quan hệ cũng tự nhiên trở nên không thân thiết nữa.
Quan sát lúc người say rượu để hiểu thấu bản chất
Một biện pháp khác chính là: “Túy chi dĩ tửu, dĩ quan ḱ thái”, quan sát đối phương khi say rượu biểu hiện như thế nào? Có thể một người lúc b́nh thường th́ cử chỉ nói năng đều rất cung khiêm lễ nghĩa, nhưng khi uống rượu vào say rồi th́ lời nói ba hoa, thậm chí coi thường người khác. Loại người này tuyệt đối không nên tin dùng.
“Thân cận” giúp nh́n ra giáo dưỡng
Cố ư tiếp cận gần gũi và quan sát có thể thấy một người có phải là có giáo dưỡng hay không. Điều mà người ta gọi là “lâu ngày mới biết được ḷng người” chính là hai người ở cùng một chỗ lâu ngày sẽ hiểu hết về ưu điểm, khuyết điểm và cách giáo dưỡng của đối phương. Ngay cả trong cách nói chuyện có thể quan sát lời nói của người đó có thô tục, cử động bất nhă, có lễ phép hay không sẽ biết được người đó có giáo dưỡng hay không.
Hai người kết giao nhiều năm, mối quan hệ sẽ trở nên ngang hàng b́nh đẳng. Trong mối quan hệ b́nh đẳng, lễ phép, tu dưỡng, kiến thức của một người có thể càng hiện rơ ra trước mặt đối phương. Nếu như trong kết giao nhiều năm, một người luôn cung kính, luôn khiêm tốn đối đăi với mọi người th́ người đó đáng giá để kết bạn!
VietBF © sưu tập