Trung Quốc có thamvojng phát triển tàu ngầm tự sát không người lái. Tham vọng này của Trung cộng gặp phải một số rào cản. Việc thiếu sự kiểm soát của con người và nguy cơ về sự cố ngoại giao có thể cản trở chương trình tàu ngầm không người lái Trung Quốc.
Tàu ngầm Trung Quốc tham gia diễn tập năm 2012. Ảnh: USNI.
Quân đội Trung Quốc đang phát triển tàu ngầm không người lái cỡ lớn trang bị trí tuệ nhân tạo (AI) để làm nhiệm vụ trinh sát, rải thủy lôi và tấn công tự sát. Giới nghiên cứu nước này cho rằng chúng có thể thách thức ưu thế của hải quân Mỹ tại các khu vực chiến lược như Biển Đông và Tây Thái Bình Dương khi được biên chế đầu thập niên 2020, SCMP ngày 23/7 đưa tin.
Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng tham vọng chế tạo tàu ngầm mang AI của Bắc Kinh sẽ gặp không ít trở ngại, ngăn cản nước này xây dựng đội tàu ngầm hoàn toàn tự động để đối đầu với hải quân Mỹ trong tương lai gần.
Các cường quốc quân sự từng phát triển phương tiện lặn không người lái (UUV) từ giữa thập niên 1960, nhưng phần lớn những tàu lặn này đều cần có người kiểm soát từ chiến hạm mặt nước hoặc tàu ngầm mẹ.
Việc duy trì quyền điều khiển UUV từ xa trong lòng biển luôn gặp nhiều khó khăn, ngay cả trong điều kiện thời tiết tốt nhất. Trung Quốc dường như tìm cách khắc phục nhược điểm này bằng việc trang bị trí tuệ nhân tạo cho tàu ngầm, giúp chúng có thể tự tính toán phương án hoạt động và tác chiến, loại bỏ sự phụ thuộc vào con người và điều kiện tự nhiên.
Dù vậy, có rất nhiều nguy cơ tiềm ẩn với một tàu ngầm hoàn toàn tự động, không chịu sự điều khiển của con người. Hệ thống trí tuệ nhân tạo có thể mất kiểm soát, không thực hiện những mệnh lệnh ban đầu. Điều này khiến nó có thể tung đòn tấn công vào tàu cá, tàu buôn hoặc cá voi, thậm chí là tàu chiến đồng minh, thay vì chỉ tập trung tiêu diệt chiến hạm đối phương.
Tàu lặn Mỹ bị Trung Quốc bắt giữ hồi cuối năm 2016. Ảnh: USNI.
Ngay cả khi khắc phục được hạn chế về khả năng tự xử lý của trí tuệ nhân tạo, tàu ngầm tự động của Trung Quốc có thể vấp phải rào cản về pháp lý khi chúng trở nên phổ biến, tương tự tranh cãi về các quy định luật pháp điều chỉnh hoạt động của những chiếc máy bay không người lái (UAV) hiện nay.
Ngoài ra, hoạt động của những chiếc tàu ngầm không người lái này trên vùng biển quốc tế có thể gây ra những tranh cãi về ngoại giao. Điều này từng xảy ra vào năm 2016, khi hải quân Trung Quốc thu giữ một tàu lặn không người lái của Mỹ hoạt động trên Biển Đông. Sự việc khiến hai nước xảy ra căng thẳng, trước khi Bắc Kinh đồng ý trả UUV cho Washington.
"Một hạm đội tàu ngầm chiến đấu không người lái di chuyển trên khắp các đại dương có khả năng gây ra những sự cố ngoại giao, đòi hỏi Trung Quốc phải đặc biệt cẩn trọng khi phát triển chúng", nhà phân tích Brad Howard nhận định.