Nhiều phụ huynh bất ngờ trước t́nh trạng sách giáo khoa khan hiếm. Rất nhiều nhà sách khi hỏi đến th́ đều hết hàng hoặc chỉ c̣n vài cuốn. Với t́nh trạng khan hiếm sách như vậy, nhiều giáo viên nhiệt t́nh hoặc có cô bắt ép phụ huynh phải đặt mua sách giáo khoa trên lớp .
Nhu cầu thật, sao lại hiếm sách?
Những ngày qua, tràn ngập thông tin các địa phương trên cả nước khan hiếm sách giáo khoa. Theo ghi nhận của Phóng viên Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam, thực trạng trên vẫn đang tiếp diễn và nhất là đối với các cửa hàng chuyên kinh doanh sách giáo khoa.
Ngày cuối tuần, phóng viên hệ với nhiều nhà sách bán hàng trực tuyến trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.
Trực đường dây nóng tổng đài của Nhà sách Phương Nam, nhân viên xác nhận sách giáo khoa lớp 6 đă hết hàng.
Không riêng với sách lớp 6 mà sách giáo khoa từ lớp 1 đến 12 đă rơi vào t́nh trạng không có hàng để bán.
Lư giải vấn đề này, nhân viên cho biết, từ nhiều tháng, Nhà sách Phương Nam đă nhập sách về để bán nên gần vào năm học không c̣n sách.
Trường hợp tương tự, khi liên hệ với tổng đài Fahasa để đặt sách, nhân viên cũng khẳng định không c̣n hàng để bán.
Dạo quanh một số cung đường sách giáo khoa nổi tiếng tại Thành phố Hồ Chí Minh, như: Nguyễn Thị Minh Khai, Đinh Tiên Hoàng, Điện Biên Phủ… cũng rơi vào t́nh cảnh không c̣n sách để bán hoặc có cũng c̣n vài cuốn lẻ.
Anh Nguyễn Văn Sơn (ngụ quận G̣ Vấp), có hai cháu chuẩn bị vào lớp 2 và lớp 4 Trường Tiểu học Vơ Thị Sáu băn khoăn trước t́nh trạng khan hiếm sách giáo khoa như năm nay.
Năm ngoái, anh Sơn làm thủ tục nhập học cho hai cháu và ở cả 2 lớp đều được cô giáo “gợi ư” mua hộ sách giáo khoa. Phụ huynh đă giao khoán luôn cho giáo viên vấn đề sách giáo khoa cho con.
Anh Sơn khẳng định, cô giáo không bắt buộc phải đăng kư để đóng tiền mua sách. Tuy nhiên, phụ huynh lo ngại đến gần ngày nhập học không thể biết giáo viên yêu cầu con học những loại sách như thế nào.
“Lúc đó, chạy loay hoay bên ngoài vừa mất thời gian lại không có sách cho con học như các bạn. Ở trên lớp, cô giáo sẽ báo giá và phụ huynh nếu đồng ư sẽ đóng tiền để cô đi mua và trả theo giá b́a in trên sách”, ”, anh Sơn chia sẻ.
Chị Nguyễn Thị Phương (công tác tại quận 1) có con đang học lớp 4 tại Trường Tiểu học Mỹ Thủy (quận 2) cho biết, khi họp lớp đầu năm, phụ huynh được giáo viên “vận động” mua sách từ trong tường.
Ngoài những cuốn sách được mua từ đầu năm, trong năm sẽ mua thêm những cuốn sách khác. Chị Phương nhẩm tính tiền sách mua cho con cũng phải lên đến vài trăm ngàn.
“Cứ con về kêu phụ huynh đóng tiền sách th́ chỉ biết đóng, không biết những cuốn ấy dùng vào việc học như thế nào và ra sao”, chị Phương nói.
Cuối năm vừa qua, con chị Phương mang hết bộ sách giáo khoa về nhà th́ phụ huynh phát hiện nhiều cuốn c̣n mới toanh. Thậm chí, có những cuốn c̣n chưa lấy một nếp gấp. Một số cuốn sách bên trong chưa có một nét mực.
Tiếc bộ sách c̣n mới, chị Phương đă nhường lại cho phụ huynh ở gần nhà với hy vọng mang lại giá trị hữu ích cho những cháu lớp sau.
Chiết khấu “hoa hồng” rơi vào tay ai?
Câu chuyện một bộ sách giáo khoa được sử dụng từ thế hệ này sang hế thệ khác không thể xảy ra với t́nh trạng liên tục cải cách, chỉnh lư như hiện nay.
Thị trường sách trăi qua nhiều thăng trầm với những thay đổi và quy định siết chặt đầu ra của sách.
Đơn cử trước đây, sách giáo khoa bị in lậu, chất lượng giấy kém nên việc in ấn bị kiểm soát kỹ. Vẫn ở nhiều thập niên trước, sách giáo khoa không bị cải cách nên chỉ với 1 bộ sách có thể dùng “truyền kỳ” cho nhiều thế hệ học sinh.
Thậm chí, cũng với bộ sách đó, có thể dùng chung cho các thế hệ trẻ con trong cả làng – xóm.
Nhưng ngày nay, việc cải cách – chỉnh lư sách giáo khoa diễn ra liên tục, người bán sách, đại lư phát hành hay các cửa hàng sách không dám đặt hàng để bán.
Chị Nguyễn Thị Hiền, một đại lư có thâm niên phát hành sách hơn 10 năm buộc phải “giải nghệ” v́ không thể chạy theo kịp với những bộ sách chỉnh lư.
Nguyên nhân, nếu nhập sách về bán không hết trong năm sẽ bị tồn kho và bán giấy vụn. Chưa kể năm nay, học sinh tiểu học có 3 chương tŕnh học tồn tại song song với nhau.
Người bán dễ đưa nhầm sách và phụ huynh mua không đúng cho con là chuyện thường này.
Thế nên, mới có việc phụ huynh “phó thác” chuyện mua sách cho giáo viên.
Khảo sát của Phóng viên Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam, thị trường sách có chiết khấu “hoa hồng” khá hấp dẫn tùy theo từng loại sách.
Đối với sách giáo khoa thiết yếu, các đại lư mua với số lượng nhiều được chiết khấu “hoa hồng” theo giá b́a từ 10 – 12%.
Sách Vở bài tập dùng để cho học sinh điền vào có chiết khấu từ 20 – 22% và sách tham khảo chiết khấu ở mức từ 45 – 55% theo giá b́a.
Không bỗng dưng mà các giáo viên “nhiệt t́nh” hoặc ép phụ huynh phải đăng kư để mua sách từ trên lớp.
Nhiều phụ huynh đă đặt câu hỏi: “Liệu các cô giáo có thích hoa hồng sách giáo khoa không?”.