Bộ Quốc phòng Anh công bố các tài liệu nội bộ, trong đó chiến hạm Type-052C Trung Quốc không chỉ áp sát nguy hiểm mà còn đe dọa đâm khu trục hạm USS Decatur trong chuyến tuần tra Biển Đông cuối tháng 9 vừa qua nghiêm trọng hơn những gì được biết cho đến nay.
Khu trục hạm có trang bị tên lửa dẫn đường USS Decatur (DDG 73) hoạt động tại Biển Đông. Ảnh chụp ngày 13/10/2016. REUTERS/Courtesy Diana Quinlan/U.S. Navy
Theo tờ South China Morning Post, tài liệu của bộ Quốc Phòng Anh chứa đựng nhiều chi tiết mới và video chưa từng được công khai về sự cố hôm 30/09 tại vùng biển bên trong vùng 12 hải lý quanh đá Ga Ven do Trung Quốc kiểm soát tại Trường Sa (Biển Đông). Khi đó, khu trục hạm Trung Quốc Lan Châu xông tới áp sát và cắt mặt khu trục hạm Mỹ USS Decatur trong lúc tàu Mỹ tiến hành tuần tra bảo vệ quyền tự do hàng hải.
Một chi tiết chưa hề được công bố là sự kiện trước khi lao về phía tàu Mỹ, khu trục hạm Trung Quốc đã phát đi một lời cảnh cáo: « Quý vị đang theo một lộ trình nguy hiểm. Nếu không đổi hướng, quý vị sẽ phải gánh chịu hậu quả ». Tàu Mỹ chỉ đáp lại đơn giản : « Chúng tôi đang đi qua vô hại ».
Trả lời báo Hồng Kông, chuyên gia Bill Hayton, thuộc Chương Trình Châu Á - Thái Bình Dương tại Viện Chatham, Anh Quốc đã ghi nhận tính chất hung hăng hẳn lên của tàu Trung Quốc : « Đây là lần đầu tiên Trung Quốc đe dọa trực tiếp chiến chiến Mỹ bằng những lời lẽ như vậy. Trước đây, họ chỉ nói đại loại như quý vị đang đi vào vùng biển của Trung Quốc, hãy tránh xa. Lời cảnh báo thêm về hậu quả đã làm tăng mức độ đe dọa ».
Trong đoạn video quay lại sự cố do bộ Quốc Phòng Anh cung cấp, người ta thấy một thủy thủ Mỹ trên chiếc Decatur nói rằng chiến hạm Trung Quốc đang áp sát mạn trái của tàu Mỹ chỉ cách khoảng 41 m và tìm cách buộc tàu Mỹ chuyển hướng. Dường như các miếng đệm sườn tàu cũng được thủy thủ Trung Quốc triển khai.
Theo ông Collin Koh, chuyên gia về Hải Quân tại Trường Nghiên Cứu Quốc Tế S. Rajaratnam ở Singapore, đây là dấu hiệu cho thấy thủy thủ trên tàu Lan Châu Trung Quốc đã sẵn sàng đâm vào tàu chiến Mỹ.
Về sự cố gần đá Ga Ven, phía Mỹ đã tố cáo khu trục hạm Trung Quốc đã hành động « không an toàn và thiếu chuyên nghiệp », buộc tàu chiến Mỹ phải đổi hướng để tránh va chạm. Phía Trung Quốc thì phản bác lại, tố cáo tàu Mỹ xâm nhập vào lãnh hải của Trung Quốc với những hành vi khiêu khích.
Dẫu sao thì sự cố đã làm gia tăng nỗi lo ngại về nguy cơ xẩy ra một vụ va chạm thực thụ có thể leo thang thành khủng hoảng lớn.