Thấy ngực có nốt đỏ, đau đau ngứa ngứa, cô gái Sơn La nghĩ là mụn liền nặn ra. Không ngờ đó là một con sán ngoe nguẩy.
TS Trần Huy Thọ, Trưởng khoa Khám bệnh, Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn Trùng TƯ cho biết, khoa vừa tiếp nhận 1 trường hợp mắc sán lá gan lớn lạc chỗ hiếm gặp.
Bệnh nhân Lò Thị H. (30 tuổi, Thuận Châu, Sơn La) nhập viện với triệu chứng sốt, tổn thương phần mềm vùng ngực phải.
Chị H. cho biết, thời gian gần đây chị phát hiện một nốt đỏ trên ngực phải kích cỡ 0,5x0,5cm, đau nhẹ kèm theo ngứa. Tại phòng khám tư, bác sĩ thăm khám nghi bệnh nhân bị viêm tuyến vú. Khi ra về, chị H. nhờ đồng nghiệp nặn vì nghĩ mụn. Sau nặn, một sinh vật khá lớn trồi lên, ngọ nguậy khiến cả 2 cùng hốt hoảng.
Ngay sau đó chị H. đến Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn Trùng TƯ khám lại vì nghi sinh vật kia là sán. Sau khi làm các xét nghiệm, bác sĩ xác định bệnh phẩm là sán lá gan lớn (Fasciola).
Chị H. chia sẻ, ngoài việc thỉnh thoảng thấy nhói nhẹ ở ngực, không có triệu chứng gì đặc biệt.
Bệnh nhân đang điều trị tại Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn Trùng TƯ. Ảnh: Q.Thái
TS Thọ cho biết, do bệnh nhân thường hay ăn lẩu với các rau thủy sinh như rau cần, rau ngổ... là yếu tố nguy cơ gây bệnh sán lá gan. Tuy nhiên đây là trường hợp hiếm gặp do sán lá gan chủ yếu trú ngụ trong gan, nếu lạc chỗ cũng chỉ ở khu vực cơ thẳng gần bụng, cơ tim, phổi, riêng bệnh nhân H. lạc lên vú. Sau tẩy sán, bệnh nhân hồi phục rất tốt và vừa được xuất viện sau hơn 1 tuần điều trị.
Sán lá gan lớn có nhiều trong rau thủy sinh
Theo TS Thọ, bệnh sán lá gan là bệnh ký sinh trùng phổ biến thứ hai sau giun đũa chó mèo. Trung bình mỗi tháng, Viện tiếp nhận khoảng 100 bệnh nhân đến khám và điều trị.
Bệnh sán lá gan gồm sán lá gan lớn và sán lá gan nhỏ, tuy nhiên bệnh dễ nhầm lẫn với nhiều căn bệnh đường tiêu hoá khác.
Trong đó sán lá gan nhỏ chủ yếu do thói quen ăn gỏi cá ở một số vùng miền. Sau khi vào cơ thể, sán non sẽ phát triển thành sán trưởng thành, đẻ trứng trong đường dẫn mật, ký sinh tại đây, gây viêm đường mật, chảy máu đường mật, sỏi đường mật, thậm chí có trường hợp diễn biến thành ung thư đường mật.
Sán lá gan lớn gây tổn thương gan
Sán lá gan lớn hay ký sinh ở động vật ăn cỏ như trâu, bò, dê, cừu. Sau khi sán vào cơ thể động vật sẽ đẻ trứng, trứng theo phân ra ngoài xuống nước, thông qua vật chủ là ốc Lymnaea, sau đó phát triển thành ấu trùng đuôi và nang trùng, bám vào các rau thủy sinh như rau cần, rau rút, cải xoong, rau ngổ...
Nếu người hoặc động vật ăn hoặc uống phải nước có nang trùng sán, sán sẽ đi vào dạ dày, đến ruột rồi lên gan. Sán lá gan lớn trưởng thành dài khoảng 3 cm, ký sinh tại mô gan, tạo thành ổ áp xe. Nếu không điều trị kịp thời, ổ áp xe có thể vỡ, phải mổ cấp cứu do vỡ phúc mạc.
Do triệu chứng nhiễm sán lá gan rất đa dạng nên dễ bị bỏ qua. Ở dạng cấp, bệnh nhân có thể sốt, đau tức gan, rối loạn tiêu hoá, dị ứng, ngứa nhưng cũng có nhiều trường hợp tiến triển âm thầm, không có triệu chứng gì ngoài việc thỉnh thoảng tức nhẹ hạ sườn phải, một số trường hợp phát hiện nhiễm sán khi đi khám sức khoẻ định kỳ.
TS Thọ lưu ý, một số trường hợp được chẩn đoán tổn thương gan, có khối u ở gan nên được chỉ định cắt gan, tuy nhiên khi mở ra mới biết nhiễm sán. Do đó để tránh cắt nhầm gan, bệnh nhân cần được chỉ định thực hiện thêm xét nghiệm ký sinh trùng, nếu dương tính sẽ được tẩy sán.
Cận cảnh sán lá gan lớn
Hiện Bộ Y tế đã có phác đồ điều trị sán lá gan, chỉ khoảng 1 tuần, bệnh nhân sẽ ổn định, tuy nhiên nếu có tổn thương ở gan sẽ cần thời gian dài để hồi phục, trung bình từ 1–6 tháng. Với các trường hợp có ổ áp xe gan kích thước trên 6 cm, điều trị bằng thuốc không có hiệu quả có thể phối hợp với chọc hút ổ áp xe.
Để tránh sán lá gan, BS Thọ khuyến cáo người dân cần thực hiện ăn chín, uống sôi, bỏ thói quen ăn các thức ăn sống như tiết canh, gỏi...
VietBF © sưu tầm