Chuông nhà thờ bị lính Mỹ lấy làm chiến lợi phẩm. Cuối cùng nó đă trả lại cho chủ cũ. Cách đây hơn một thế kỷ những chiếc chuông này đă về tới Philippines hôm thứ Ba 11/12, chấm dứt nỗ lực kéo dài nhiều thập kỷ của Manila, đ̣i lại một số biểu tượng nổi tiếng nhất chống lại chủ nghĩa thực dân Mỹ.
“Những chiếc chuông Balangiga” được đưa bằng máy bay vận tải quân sự đáp xuống căn cứ không quân Manila trước khi được chính thức hoàn trả lại cho một nhà thờ ở Samar, ḥn đảo trung tâm nơi quân đội Mỹ tàn sát hàng trăm, có thể hàng ngàn người Philippines để trả thù một cuộc phục kích đă giết chết 48 đồng đội của họ hồi năm 1901.
Phát biểu trên đài truyền h́nh địa phương, Linh mục giáo xứ Balangiga Lentoy Tybaco nói.
“Tôi vừa cảm thấy phấn khích vừa cảm thấy xúc động. Cuối cùng th́ chúng tôi đă được nh́n lại được những chiếc chuông.”
Trong số những chiếc chuông đó, một chiếc được trưng bày tại một căn cứ không quân ở bang Utah, một chiếc tại một bảo tàng quân đội Mỹ ở Hàn Quốc.
Tư liệu- Hai trong số các chuông Balangiga được trưng bày tại Căn cứ không quân Warren bên ngoài Cheyenne, Wyo. Ảnh chụp vào tháng 5/2001,
Những chiếc chuông đă trở về cố chủ sau nhiều năm vận động hành lang của các cựu tổng thống, linh mục và các nhà sử học Philippines, trong khi nhiều cựu chiến binh và các nhà lập pháp bang Utah phản đối việc dỡ bỏ một đài tưởng niệm chiến tranh, dẫn đến luật cấm tháo dỡ những chiếc chuông này.
Những trận chiến ở Balangiga diễn ra vào cuối chiến tranh Philippines 1899-1902, đánh dấu một trong những chương đen tối nhất của chủ nghĩa thực dân Mỹ.
Các nhà sử học nói tiếng chuông đă vang lên để báo hiệu khởi đầu của cuộc tấn công bất ngờ nhắm vào các lực lượng Mỹ, sau đó quân đội Mỹ trả thù bằng một vụ thảm sát, trong đó các nạn nhân gồm cả phụ nữ và trẻ em.
Năm ngoái, Bộ trưởng Quốc pḥng Hoa Kỳ Jim Mattis hứa với Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte rằng ông sẽ thúc đẩy mạnh mẽ để những chiếc chuông được trả lại cho Philippines, điều mà Duterte đă đ̣i hỏi trong bài diễn văn hàng năm gửi đến quốc dân.
Động thái này có thể giúp xoa dịu Duterte, người đă thường xuyên lên tiếng đả kích Washington, bất chấp liên minh quốc pḥng chặt chẽ giữa Mỹ và Philippines.
Ông Duterter lên án những ǵ ông mà theo ông là lịch sử về sự giả dối, kiêu ngạo và can thiệp chính trị của Mỹ.
Dueterte vẫn chưa đến thăm Hoa Kỳ trong tư cách là tổng thống.
Đại sứ Hoa Kỳ tại Philippines, ông Sung Kim nói trả lại những chiếc chuông Balengiga cho Philippines được coi rộng răi là “điều đúng đắn phải làm.”
Đại sứ Kim nói với tờ Philippines Star: “Quân đội của hai nước chúng ta đă từng chiến đấu bên nhau, đổ máu bên nhau, đôi khi chết cùng với nhau. Trong tư cách là đồng minh và là bạn của Philippines, chúng tôi sẽ măi măi vinh danh và tôn trọng lịch sử chung của chúng ta.”