"Đuổi chẳng được, tha làm phúc". Tổng thống Mỹ Donald Trump nêu giải pháp khi không thế ngăn được Thổ Nhĩ Kỳ mua S-400 của Nga. Rằng Mỹ phải sống chung với S-400
Tổng thống Trump cho biết sẽ t́m cách giải quyết vấn đề hợp đồng S-400 mà không để ảnh hưởng đến mối quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ.
Tổng thống My Donald Trump trong cuộc họp báo sau khi kết thúc Hội nghị G20 cho biết đă có những cuộc trao đổi với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan hôm 29/6 bên lề G20. Ông khẳng định một lần nữa rằng thương vụ S-400 của Thổ Nhĩ Kỳ và Nga "rơ ràng có vấn đề" và là "những thỏa thuận không tốt đẹp".
Tuy nhiên, ông Trump nói thêm rằng Thổ Nhĩ Kỳ "từng là một ngườ bạn tốt" của Mỹ và hai nước là đối tác thương mại lớn của nhau. Tổng thống Mỹ kỳ vọng mối quan hệ hợp tác sẽ tiếp tục lớn mạnh hơn nữa.
Tổng thống Trump chia sẻ lư do Ankara quyết định mua S-400 của Nga, đồng thời đổ lỗi cho chính quyền tiền nhiệm của ông Barack Obama đă đối xử bất công với Ankara.
Nhà lănh đạo nước Mỹ cho rằng Washington đang phải đối mặt với một t́nh thế phức tạp trong phản ứng của Ankara về những sự bất công này. Theo ông Trump, đă có những sự giận dữ không đáng có và đây là "con dao hai lưỡi" khi chính quyền Ankara quyết định đối đầu với Washington. Sẽ phải có những giải pháp khác cho vấn đề này.
Tổng thống Erdogan và Tổng thống Trump bên lề Thượng đỉnh G20
Tổng thống Erdogan cũng khẳng định phía Mỹ đă cam kết không áp đặt trừng phạt chống Thổ Nhĩ Kỳ v́ quyết định mua S-400 của họ. Ông Erdogan cũng khẳng định sẽ không có ǵ tác động đến bản hợp đồng này, S-400 vẫn đến Thổ Nhĩ Kỳ và vận hành ngay tháng 7 tới.
Như vậy, quan điểm của Washington với S-400 đă bất ngờ có những thay đổi mang tính giảm nhiệt căng thẳng với Thổ Nhĩ Kỳ. Thời điểm vừa qua, Mỹ liên tiếp đưa ra các đe dọa với chính quyền Ankara, bao gồm việc ngừng chuyển giao máy bay thế hệ 5 F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ, đánh thuế các mặt hàng của nước này vào thị trường Mỹ, và soạn sẵn một bộ đề cương các biện pháp trừng phạt khốc liệt.
Thổ Nhĩ Kỳ cũng lập tức đáp trả. Họ duy tŕ quan điểm là một quốc gia độc lập, Thổ có quyền mua bất kỳ vũ khí của bất kỳ bên nào. Và bản thân Mỹ là người đă từ chối bán hệ thống Patriot cho Ankara, v́ thế buộc Thổ Nhĩ Kỳ phải t́m đến các nhà cung cấp khác ngoài hệ thống phương Tây và S-400 là thích hợp nhất.
Thổ Nhĩ Kỳ nhiều lần khẳng định không phải là đối thủ của NATO, họ vẫn là đồng minh trong khối quân sự này. Chỉ có điều, Ankara không để bất kỳ quốc gia bên ngoài nào áp đặt lên các quyết sách mang tính chủ quyền của họ. Trong trường hợp Mỹ tấn công thương mại, Thổ Nhĩ Kỳ cũng sẽ có những biện pháp đáp trả tương tự.
Bản thân Ankara cũng đă thực hiện hàng loạt biện pháp nhằm giảm phụ thuộc vào đồng USD, bao gồm bán tháo trái phiếu chính phủ Mỹ, giảm dự trữ đồng USD và tăng dự trũ vàng. Trong năm 2018, Thổ Nhĩ Kỳ là một trong các quốc gia mua vàng hàng đầu thế giới, giống như cách mà Nga và Trung Quốc đang thực hiện để tránh tác động từ đồng USD của Mỹ.
Như vậy, trước tất cả các đe dọa của Washington, Ankara vẫn giữ quan điểm của riêng họ và không ngại đối đầu nếu Mỹ sử dụng các biện pháp cứng rắn nhằm đàn áp đồng minh.
Khi không thể gia tăng thêm sức ép với chính quyền Ankara, đồng thời nhận thấy vấn đề nằm ở việc càng tạo áp lực với Thổ Nhĩ Kỳ, Mỹ càng đẩy quốc gia này gần về với Nga. Đây là một kịch bản rất xấu về địa chính trị của khu vực Trung Đông.
Hơn tất cả, Mỹ vẫn cần Thổ Nhĩ Kỳ trong chính sách đối phó với Syria, Iran của ḿnh. Đó là lư do Tổng thống Trump buộc phải thay đổi quan điểm và t́m cách xoa dịu những căng thẳng với Ankara. Hay nói cách khác, Washington buộc phải chấp nhận sự thật, hệ thống S-400 - thứ vũ khí gây ảnh hưởng địa chính trị của Nga đang hiện diện ngay trong ḷng đồng minh của ḿnh.
Thực tế thế giới đă thay đổi, nó cho thấy các diễn biến đa diện và phức tạp. Đồng thời để lộ ra vấn đề rằng Mỹ không c̣n là ưu tiên số một trong quan hệ với các nước đồng minh. Thay vào đó, lợi ích là thứ duy nhất được ưu tiên trên hết. Muốn ràng buộc được đồng minh của ḿnh, Mỹ chỉ có một cách duy nhất là cung cấp cho họ thật nhiều quyền lợi.
Câu chuyện của Thổ Nhĩ Kỳ chỉ là một khía cạnh. Nh́n rộng hơn, Mỹ sắp thấy S-400 có mặt ở Ấn Độ, ở Venezuela, ở Iran,... Điều này cho thấy Washington buộc phải chấp nhận sự thật rằng hoặc họ t́m cách sống chung với S-400 (sức ảnh hưởng của Nga), hoặc t́m cách thay đổi lại các cách thức tiếp cận vấn đề với đồng minh của ḿnh.