‘Ăn chia’ 60/40 ở biển Đông với Trung Quốc, Philippines chia rẽ. Trong khi Tổng thống Duterte đang chủ trương và hào hứng khai thác chung với Trung Quốc ở biển Đông th́ ngay trong nội các chính quyền Manila đang có sự chia rẽ. Điều đó lẽ dĩ nhiên là xảy ra thôi.
Trả lời kênh truyền h́nh ABS-CBN News hôm 28-10, Phó Tổng thống Philippines Leonor Robredo khẳng định Philippines sẽ chỉ tham gia các thỏa thuận khai thác dầu mỏ với Trung Quốc (TQ) nếu nước này công nhận chủ quyền của Philippines trên biển Đông.
“Đối với tôi, tiền đề cho việc thỏa thuận với TQ là việc nước này phải thừa nhận quyền chủ quyền và chủ quyền của chúng tôi trong các khu vực sẽ khai thác chung” - bà Robredo nói. Nữ phó tổng thống c̣n dẫn phán quyết của Ṭa Trọng tài thường trực về biển Đông vào năm 2016. “Việc chúng tôi thắng lớn ở vụ kiện trên có nghĩa là chúng tôi sẽ không tham gia hợp tác với TQ trong các khu vực nằm trong phán quyết, trừ khi TQ thừa nhận chủ quyền của chúng tôi trong khu vực” - bà Robredo phát biểu.
Cái lư của phe đối lập ông Duterte
Đây không phải lần đầu nữ phó tổng thống Philippines tấn công cấp trên của ḿnh, đương kim Tổng tống Philippines Rodrigo Duterte. Hôm 12-9, bà Robredo đă công khai tuyên bố việc Tổng thống Duterte có ư định gạt đàm phán biển Đông sang một bên để đổi lấy thỏa thuận khai thác dầu khí với Bắc Kinh là một bước đi “thiếu trách nhiệm” và “đáng xấu hổ”.
Hồi giữa tháng 8-2019, hăng tin Bloomberg dẫn lời bà Robredo kêu gọi Tổng thống Duterte phải có lập trường cứng rắn hơn trong việc bảo vệ chủ quyền Philippines ở biển Đông. Nữ tổng thống cho biết dân chúng Philippines lo lắng ông Duterte đang “bán ḿnh” cho TQ. “Tổng thống Duterte đă đưa ra nhiều tuyên bố tạo cảm giác chúng ta đang ưng thuận ngầm với những ǵ TQ mong muốn” - bà Robredo nhận xét.
Không chỉ bà Robredo, Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin Jr. cũng lên tiếng khẳng định phán quyết của Ṭa Trọng tài vượt lên trên thỏa hiệp giữa ông Duterte và người đồng cấp TQ Tập Cận B́nh, do đó không thể gạt phán quyết sang một bên. Tương tự, hồi đầu tháng 9 Phó Chánh án Ṭa án Tối cao Philippines Antonio Carpio cũng khẳng định tổng thống Philippines không có thẩm quyền quyết định phán quyết của ṭa bị băi bỏ, bị đảo ngược hoặc bị phủ quyết.
Tờ South China Morning Post mới đây đưa ra nhận định các chủ trương bắt tay TQ của Philippines có thể làm suy yếu giá trị thực tế của phán quyết năm 2016 vốn có lợi cho Philippines. Sở dĩ phe đối lập ông Duterte khẳng định không ủng hộ “gác tranh chấp, cùng khai thác” mà ông Duterte và ông Tập đang hào hứng là v́ hai lư do.
Thứ nhất, phán quyết năm 2016 cho thấy Manila không cần phải khai thác chung với TQ v́ các khu vực hai bên định “ăn chia” 60/40 đều nằm trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Philippines. Điều đó có nghĩa là không tồn tại tranh chấp, nên nếu gọi là “gác tranh chấp, cùng khai thác” chính là sập bẫy của TQ - “biến của người khác thành của chung”.
X
Thứ hai, ông Duterte chủ trương ăn chia 60/40 và cho rằng có lợi với Manila - đó là quan điểm sai lầm. Nếu việc hợp tác thành hiện thực, tạm chưa bàn đến việc ông Duterte có khả năng vi hiến (v́ vượt thẩm quyền cho phép nước ngoài vào EEZ khai thác tài nguyên) th́ khả năng tiếp theo là TQ sẽ lấn tới và chiếm các vùng biển của Philippines. Hậu quả là ngư dân lẫn các lực lượng chấp pháp của Manila bị đẩy ra khỏi khu vực.
Tổng thống Rodrigo Duterte (trái) và Phó Tổng thống Leonor Robredo đang có những mâu thuẫn về chủ trương hợp tác với Trung Quốc ở biển Đông. Ảnh: RAPPLER
Hai tâm thế khác nhau ở Philippines
Trái ngược với quan điểm của Phó Tổng thống Philippines Leonor Robredo và các chính trị gia khác, cố vấn an ninh quốc gia Philippines Hermogenes Esperon Jr. lại cho rằng thỏa thuận “ăn chia” 60/40 của TQ và Philippines trên biển Đông là “công bằng”. Vị quan chức này lư giải v́ TQ sẽ chịu trách nhiệm thăm ḍ và xây dựng cơ sở hạ tầng, v́ thế Manila sẽ có lợi khi TQ phải chịu phần lớn chi phí, theo tờ Inquirer.
Quan điểm này trùng khớp với những phát ngôn trước đây của Tổng thống Duterte. Với con số 60 được hưởng, ông Duterte cho rằng đây là một chương tŕnh làm ăn có lời. Trong khi đó, theo vị tổng thống này, Philippines không thể chống lại các ư đồ hung hăng của TQ. Thậm chí ông lo ngại nếu xung đột xảy ra th́ Philippines chịu thiệt hại nặng.
VietBF@ sưu tầm.