Cảnh sát Trung Quốc đă bắt giữ gần 700 người, thu giữ gần 40.000 động vật hoang dă chỉ trong ṿng 2 tuần, dù chính quyền nước này đă ban bố lệnh cấm buôn bán tạm thời đối với mặt hàng này, nhưng người Trung Quốc vẫn bất chấp mua-bán động vật hoang dă v́ thói quen khó bỏ.
Cảnh sát Trung Quốc thu giữ động vật hoang dă. Ảnh: Reuters
Trong ṿng 2 tuần qua, khi dịch viêm phổi cấp do virus corona chủng mới (COVID-19) bùng phát mạnh, cảnh sát Trung Quốc đă tiến hành truy quét hàng loạt hộ gia đ́nh, nhà hàng và chợ trời trên toàn quốc và bắt giữ gần 700 người vi phạm lệnh tạm thời cấm săn bắt, buôn bán hoặc ăn thịt động vật hoang dă, theo Reuters.
Cũng trong chiến dịch này, cảnh sát Trung Quốc đă thu giữ gần 40.000 động vật hoang dă, trong đó có sóc, chồn, lợn rừng... Điều này cho thấy thói quen tiêu thụ động vật hoang dă của người Trung Quốc v́ mục đích ăn uống hay làm thuốc có vẻ như không hề dễ bỏ, dù động vật hoang dă được cho là có liên quan tới chủng virus COVID-19 đang hoành hành tại nước này.
Một số tiểu thương buôn bán thịt lừa, thịt chó, thịt nai, thịt cá sấu... ở Trung Quốc đă chia sẻ với Reuters về dự định buôn bán các mặt hàng này trở lại, ngay khi hết lệnh cấm, v́ "mọi người thích mua động vật hoang dă".
Các nhà khoa học đă nghi ngờ - nhưng chưa chứng minh - rằng virus COVID-19 lây sang người từ dơi và tê tê. Suy đoán này xuất phát từ thực tế rằng một số ca đầu tiên được phát hiện nhiễm loại virus này là những người từng đến chợ hải sản Vũ Hán, nơi bán cả dơi, rắn, cầy hương và một số loài động vật hoang dă khác.
Ảnh minh họa: Reuters
Trước những diễn biến phức tạp của dịch bệnh, chính quyền Trung Quốc đă ban bố lệnh cấm tạm thời những khu chợ như vậy kể từ cuối tháng 1, đồng thời cảnh báo người dân rằng việc ăn thịt động vật hoang dă có thể là mối nguy đối với sự an toàn và sức khỏe của cộng đồng.
Tuy nhiên, những lời cảnh báo và lệnh cấm của chính quyền dường như vẫn khó thay đổi thói quen tiêu thụ và quan điểm bắt nguồn từ văn hóa và lịch sử của người Trung Quốc.
"Nhiều người tin rằng động vật sống để phục vụ con người chứ không phải b́nh đẳng như loài người", ông Wang Song, một nhà nghiên cứu động vật đă nghỉ hưu của Học viện Khoa học Trung Quốc b́nh luận.
Tranh luận trên mạng
Khi dịch viêm phổi do virus COVID-19 bùng phát khiến hơn 1.700 người tử vong tại Trung Quốc, cuộc tranh luận về việc sử dụng động vật hoang dă làm thuốc và thức ăn lại nổ ra trên các mạng xă hội của nước này.
Trước đó, khi đại dịch SARS hoành hành tại Trung Quốc vào năm 2003, giới chuyên gia và dư luận của nước này cũng từng tranh luận về vấn đề này khi các nhà khoa học nghi ngờ rằng virus SARS lây sang người từ dơi và cầy hương.
Nhiều học giả, các nhà môi trường học và người dân Trung Quốc - đặc biệt là thế hệ trẻ - đă lên tiếng kêu gọi chính phủ ban hành lệnh cấm vĩnh viễn đối với các hoạt động buôn bán động vật hoang dă, và mạnh tay đóng cửa các khu chợ buôn bán mặt hàng này.
"Chúng ta có một thói quen xấu là dám ăn tất cả mọi thứ", một người b́nh luận trên Sina. "Chúng ta cần ngừng việc ăn thịt động vật hoang dă, và những kẻ vi phạm nên bị phạt tù".
Mặc dù vậy, một bộ phận nhỏ người Trung Quốc vẫn thích ăn thịt động vật hoang dă v́ họ tin rằng chúng tốt cho sức khỏe. Để phục vụ nhu cầu của nhóm người này, những khu chợ như ở Vũ Hán và cả trên mạng đă mọc lên, hầu hết đều là hoạt động buôn bán trái phép.
Sự ủng hộ của chính quyền
Việc gây giống và buôn bán động vật hoang dă tại Trung Quốc được chính quyền ủng hộ, và đây cũng là nguồn thu nhập của rất nhiều người, theo Reuters.
Sau khi đại dịch SARS bùng phát, Cục Quản lư Lâm nghiệp (NFGA) của Trung Quốc đă thắt chặt quản lư đối với hoạt động buôn bán động vật hoang dă, cấp giấy phép buôn bán hợp pháp 54 loài động vật hoang dă bao gồm cầy hương, rùa và cá sấu; ngoài ra việc gây giống v́ mục đích bảo tồn các loài có nguy cơ tuyệt chủng như gấu, hổ, tê tê cũng được cho phép.
Các trang trại nuôi và buôn bán động vật hoang dă hợp pháp nói trên thu về 20 tỉ USD doanh thu thường niên, theo một báo cáo của chính phủ Trung Quốc năm 2016.
Hầu hết các hoạt động gây giống, nuôi và buôn bán động vật hoang dă đều tập trung ở vùng nông thôn hoặc các khu vực tương đối nghèo, và chính quyền địa phương có thể coi đó là "cú hích" cho kinh tế địa phương. Nhiều chương tŕnh được phát trên đài trung ương cũng cho thấy h́nh ảnh người dân địa phương nuôi các loài động vật hoang dă để tự tiêu thụ hoặc bán ra ngoài.
Tuy nhiên, những người ủng hộ lệnh cấm buôn bán động vật hoang dă cho rằng việc cấp phép cho các cơ sở nói trên chính là "vỏ bọc" cho hoạt động buôn bán động vật hoang dă trái phép, theo Reuters.