Hạ viện Mỹ do đảng Dân chủ kiểm soát dự kiến trình dự luật rút ngắn nhiệm kỳ trọn đời của thẩm phán Tòa án Tối cao xuống 18 năm.
Theo "Đạo luật hạn chế nhiệm kỳ Tòa án Tối cao" dự kiến được phe Dân chủ ở Hạ viện Mỹ đưa ra vào tuần sau, các thẩm phán Tòa án Tối cao sẽ không phục vụ trọn đời nữa, mà sẽ chuyển tới một tòa án cấp thấp hơn sau nhiệm kỳ 18 năm.
Theo quy định hiện hành, Tòa án Tối cáo Mỹ có 9 thẩm phán, là những người được bổ nhiệm trọn đời, nghĩa là họ chỉ bị thay thế khi qua đời hoặc chủ động nghỉ hưu. Tuy nhiên, dự luật mới sẽ không áp dụng đối với các thẩm phán Tòa án Tối cao hiện tại.
Dự luật cũng đề xuất thay đổi quá trình bổ nhiệm thẩm phán mới, trong đó yêu cầu mỗi tổng thống Mỹ chỉ được phép đề cử tối đa hai ứng viên thẩm phán Tòa án Tối cao trong nhiệm kỳ 4 năm ở Nhà Trắng. Cụ thể, họ chỉ được đề cử một thẩm phán mới vào năm đầu tiên và người còn lại vào năm thứ ba nhiệm kỳ.
Các thẩm phán sau khi phục vụ 18 năm tại Tòa án Tối cao sẽ được gọi là "thẩm phán cấp cao". Nếu một thẩm phán đương nhiệm qua đời hoặc bị bãi nhiệm, "thẩm phán cấp cao" sẽ tạm thời quay lại vị trí cũ cho tới khi ghế trống tại Tòa án Tối cao được bổ sung.
Một nhân viên an ninh đi phía trước trụ sở Tòa án Tối cao Mỹ ở thủ đô Washington. Ảnh: CNN.
Các nghị sĩ Dân chủ Ro Khanna, Joe Kennedy III và Don Beyer dự kiến trình bày dự luật mới tại Hạ viện vào ngày 29/9. Dự luật được đưa ra sau khi Thẩm phán Tòa án Tối cao Ruth Bader Ginsburg qua đời ngày 18/9 và Tổng thống Donald Trump nhanh chóng đề cử thẩm phán mới theo đường lối bảo thủ thay thế.
"Chúng tôi không thể để quốc gia đối mặt khủng hoảng mỗi khi một vị trí tại Tòa án Tối cao bị bỏ trống", Khanna nói hôm 25/9. "Không có thẩm phán nào phải gánh trọng trách của cả đất nước trên đôi vai họ. Cũng không có tổng thống nào có thể có cơ hội thay đổi tư tưởng của cơ quan tư pháp cao nhất đất nước".
Tuy nhiên, dự luật này nhiều khả năng chỉ mang tính biểu tượng và khó được thông qua ở Thượng viện, nơi phe Cộng hòa chiếm đa số. Phe Dân chủ cáo buộc đảng Cộng hòa cố thâu tóm quyền lực và cho rằng thẩm phán mới nên được lựa chọn bởi tổng thống tiếp theo của Mỹ, song phe Cộng hòa khẳng định Tổng thống Mỹ có quyền đề cử thẩm phán mới.
NYTimes, CNN hôm 25/9 dẫn các nguồn thạo tin cho hay Trump đã thông báo với các phụ tá rằng ông dự định đề cử Amy Coney Barrett, thẩm phán tại Tòa Phúc thẩm Khu vực 7, làm thẩm phán Tòa án Tối cao thay thế bà Ginsburg vào ngày 27/9. Nếu Barrett được Thượng viện Mỹ phê chuẩn, thế đa số của phe bảo thủ trong Tòa án Tối cao sẽ được tăng cường, với tỷ lệ 6-3.