Theo như các chuyên gia cho biết cần phải có một cuộc phân tích rộng răi, độc lập tương tự như cuộc điều tra về thảm họa hạt nhân Chernobyl năm 1986 để t́m ra câu trả lời đáng tin cậy. Sau khi Tổ chức Y tế Thế giới bắt đầu một cuộc điều tra khác về nguồn gốc của COVID-19, các chuyên gia, bao gồm cả một số người có quan hệ chặt chẽ với WHO, cho rằng căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc sẽ làm phức tạp thêm cuộc điều tra.
Phần đầu tiên của cuộc điều tra của WHO-Trung Quốc điều tra nguồn gốc COVID-19 bắt đầu được công bố vào tháng 3, phát hiện ra loại virus này có khả năng lây nhiễm từ động vật sang người. Các chuyên gia cho biết cần phải có một cuộc phân tích rộng răi, độc lập tương tự như cuộc điều tra về thảm họa hạt nhân Chernobyl năm 1986 để t́m ra câu trả lời đáng tin cậy.
Giai đoạn đầu tiên của cuộc điều tra cho thấy lư thuyết về việc ṛ rỉ COVID-19 từ một pḥng thí nghiệm ở Vũ Hán là “cực kỳ khó xảy ra.” Giai đoạn thứ hai có thể xem xét các trường hợp đầu tiên ở người để xác định các loài động vật mà virus có thể xuất phát, chẳng hạn như loài dơi thông qua một số sinh vật trung gian.
Khi Tổ chức Y tế Thế giới vạch ra kế hoạch cho giai đoạn tiếp theo của cuộcđiều tra về cách thức bắt đầu đại dịch coronavirus, ngày càng nhiều nhà khoa học cho rằng cơ quan Liên hiệp quốc không có nhiệm vụ và không nên là người điều tra.
Nhưng ư tưởng rằng đại dịch bằng cách nào đó bắt đầu trong một pḥng thí nghiệm – và có lẽ liên quan đến một loại virus – gần đây đă trở nên thu hút khi Tổng thống Joe Biden ra lệnh xem xét t́nh báo Mỹ trong ṿng 90 ngày để đánh giá khả năng xảy ra.
Đầu tháng này, Giám đốc các trường hợp khẩn cấp của WHO, Tiến sĩ Michael Ryan, cho biết cơ quan này đang nghiên cứu các chi tiết cuối cùng của giai đoạn tiếp theo của cuộc thăm ḍ và rằng v́ WHO hoạt động “bằng cách thuyết phục”, nên tổ chức này không có đủ sức mạnh để buộc Trung Quốc hợp tác.
Một số người nói rằng đó chính xác là lư do tại sao cuộc điều tra do WHO đứng đầu chắc chắn sẽ thất bại.
Lawrence Gostin, Giám đốc Trung tâm Hợp tác của WHO về Luật Y tế Công cộng và Nhân quyền tại Đại học Georgetown cho biết: “Chúng tôi sẽ không bao giờ t́m ra nguồn gốc nếu dựa vào Tổ chức Y tế Thế giới. Trong một năm rưỡi, họ đă bị Trung Quốc ngăn cản, và rơ ràng là họ sẽ không đi đến cuối của vấn đề đó.”
Gostin cho biết Mỹ và các quốc gia khác có thể cố gắng kết hợp những thông tin t́nh báo mà họ có, sửa đổi luật y tế quốc tế để trao cho WHO quyền lực cần thiết hoặc tạo ra một số thực thể mới để điều tra.
Giai đoạn đầu của sứ mệnh của WHO đ̣i hỏi sự chấp thuận của Trung Quốc không chỉ đối với các chuyên gia đă đến đó mà c̣n đối với toàn bộ chương tŕnh nghị sự của họ và cuối cùng là báo cáo mà họ đưa ra.
Richard Ebright, một nhà sinh học phân tử tại Đại học Rutgers, đă gọi đây là một “tṛ hề” và nói rằng việc xác định xem liệu virus này có nhảy từ động vật hay thoát khỏi pḥng thí nghiệm hay không là một câu hỏi khoa học và có các khía cạnh chính trị nằm ngoài khả năng chuyên môn của WHO.
Mặc dù ban đầu Trung Quốc đă cố gắng t́m kiếm nguồn gốc của coronavirus, nhưng họ đă đột ngột rút lui vào đầu năm 2020 khi loại virus này bùng phát toàn cầu. Một cuộc điều tra của Associated Press vào tháng 12 năm ngoái cho thấy Bắc Kinh đă áp đặt các hạn chế đối với việc công bố nghiên cứu COVID-19, bao gồm cả việc xem xét bắt buộc của các viên chức chính quyền trung ương.
Jamie Metzl, người tham gia nhóm cố vấn của WHO, đă cùng với các đồng nghiệp đề xuất khả năng tiến hành một cuộc điều tra thay thế do Nhóm bảy quốc gia công nghiệp phát triển thiết lập.
Jeffrey Sachs, giáo sư tại Đại học Columbia, cho biết Mỹ phải sẵn sàng đưa các nhà khoa học của ḿnh vào một cuộc điều tra nghiêm ngặt