Theo như trong một cuộc phỏng vấn mới đây với đài Fox News, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết Mỹ đă trả cho quân chính phủ Afghanistan "cả gia tài" - điều này giống như "hối lộ" để những binh sĩ này chiến đấu, v́ theo ông Donald Trump, t́nh h́nh hiện tại ở Afghanistan sẽ ảnh hưởng đến quan hệ đối ngoại của Mỹ trong nhiều thập kỷ tới.
CỰU TỔNG THỐNG TRUMP: "TRUNG QUỐC ĐANG HẢ HÊ"
Nhận định trên được đưa ra trong bối cảnh Mỹ đang hứng chịu chỉ trích v́ "bỏ mặc" người Afghanistan khiến Taliban giành thắng lợi thần tốc.
Cựu Tổng thống Trump cũng nói rằng việc quân đội Mỹ rút khỏi Afghanistan dưới thời chính quyền Tổng thống Joe Biden là "nỗi hổ thẹn lớn nhất" trong lịch sử nước Mỹ.
"Những người khác đang cười nhạo chúng ta. Tôi đă rút hàng tỉ USD từ Trung Quốc, một điều chưa từng có trước đó. [Trung Quốc] đă rất vui sướng khi chứng kiến cuộc bầu cử gian lận, và thậm chí có thể họ c̣n tiếp tay cho điều đó. [Trung Quốc] đă hả hê lắm đấy. Nhưng đây [việc Mỹ thất bại ở Afghanistan] mới là nỗi hổ thẹn lớn nhất trong lịch sử nước ta", ông Trump nói.
Theo lời vị cựu tổng thống, Mỹ đă trả rất nhiều tiền cho binh lính Afghanistan, v́ vậy khi Mỹ rút quân khỏi đất nước này, người Afghanistan đă ngừng chiến đấu.
"Nhiều nguồn tin đă báo cho tôi về những 'tin xấu'. Sự thật là [binh sĩ Afghanistan] thuộc top đầu những lực lượng được trả lương cao nhất thế giới, họ chỉ chiến đấu v́ đồng lương đó mà thôi. Ngay khi Mỹ dừng lại, ngay khi chúng ta rút quân, họ sẽ ngừng chiến đấu ngay...
Mọi người đều dũng cảm, nhưng thực tế là Mỹ đă trả cho người Afghanistan cả gia tài, giống như chúng ta hối lộ để họ chiến đấu vậy", ông Trump giải thích thêm.
Trước đó, vào ngày 14/4, Tổng thống Biden đă thông báo quyết định chấm dứt sự hiện diện của quân đội Mỹ tại Afghanistan - chấm dứt chiến dịch quân sự dài nhất từ trước đến nay của Mỹ ở nước ngoài.
Khi cuộc rút quân gần như hoàn tất, các tay súng Taliban đă tiến hành chiến dịch chớp nhoáng, nhanh chóng chiếm các tỉnh thành của Afghanistan và cuối cùng là thủ đô Kabul hôm 15/8.
Trong khi việc Taliban nắm quyền kiểm soát Afghanistan nhanh chóng dường như là một bất ngờ đối với ông Biden - người đă đảm bảo với cử tri Mỹ về năng lực và sức mạnh của lực lượng Afghanistan - th́ t́nh báo Mỹ trước đó đă dự đoán về sự sụp đổ nhanh chóng của Afghanistan vào tay lực lượng Hồi giáo này.
Cựu Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani, một nhà kỹ trị, đă tháo chạy ra nước ngoài với những chiếc túi đựng đầy tiền mặt sau chiến thắng của Taliban. Ông Ghani tuyên bố việc "chuyển giao quyền lực" nhanh chóng cho Taliban đă được tiến hành nhằm ngăn cảnh đổ máu nếu xảy ra đụng độ với Taliban.
Tuy nhiên, Taliban cam kết tôn trọng niềm tin tôn giáo và các giá trị tinh thần của người dân Afghanistan, cùng với đó là lời hứa đảm đảm bảo cho phụ nữ và trẻ em gái Afghanistan "mọi quyền lợi mà Sharia [hệ thống luật pháp của người Hồi giáo] và luật pháp trao cho họ".
B́nh luận về ông Ghani, ông Trump nói: "Nói thẳng là tôi chưa bao giờ đặt nhiều niềm tin ở Ghani. Tôi nghĩ ông ta là một kẻ lừa đảo.... Tôi chưa bao giờ thích ông ta".
Ông Ghani và ông Trump
Theo ông Trump, t́nh h́nh hiện tại ở Afghanistan sẽ ảnh hưởng đến quan hệ đối ngoại của Mỹ trong nhiều thập kỷ tới.
"Đất nước chúng ta đang trải qua thời điểm tồi tệ nhất... nhục nhă nhất mà tôi từng thấy", ông Trump nói.
Trong nhiệm kỳ của ḿnh, ông Trump từng hứa hẹn sẽ kết thúc "cuộc chiến bất tận" mà Mỹ đă tiến hành ở Trung Đông, và đă đàm phán một thỏa thuận với Taliban vào tháng 2/2020 mà chính quyền Biden kế thừa.
Thỏa thuận trên được kư kết tại Doha của Qatar, với nội dung dự kiến rút dần quân đội Mỹ khỏi Afghanistan để đổi lấy cam kết của Taliban về không hỗ trợ al-Qaeda và các nhóm khủng bố khác trong khu vực.
Tuy nhiên, ông Trump nói rằng Taliban "không thích đàm phán".
Mỹ đă điều quân đội sang Afghanistan dưới thời cựu tổng thống Mỹ George W. Bush vào năm 2001 - một phần của "cuộc chiến chống khủng bố" sau vụ khủng bố 11/9. Ít nhất 2.448 quân nhân Mỹ và hơn 47.200 thường dân Afghanistan đă thiệt mạng trong cuộc chiến này, đồng thời tiêu tốn khoảng 2,261 ngàn tỷ USD, theo ước tính gần đây nhất./.