[Romano]

Các nhà hoạt động kêu gọi UNRHRC thiết lập một cơ chế chuyên dụng, hiệu quả để giám sát tình hình nhân quyền ở Afghanistan và tiến hành điều tra các tội ác do Taliban gây ra.
Cộng đồng quốc tế và nhiều nhóm hoạt động hôm 27-9 đã kêu gọi UNHRC - Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc (LHQ) - điều tra các báo cáo về những tội ác của Taliban sau khi lực lượng này lên nắm quyền.

Theo hãng tin Reuters, các nhà hoạt động kêu gọi UNHRC điều tra những vụ giết người có chủ đích của Taliban, cũng như việc lực lượng này đàn áp phụ nữ Afghanistan và vi phạm quyền tự do ngôn luận của người dân.

"Chúng tôi kêu gọi các thành viên UNRHRC, theo nhiệm vụ của mình, thông qua nghị quyết và thiết lập một cơ chế chuyên dụng và hiệu quả để giám sát tình hình nhân quyền ở Afghanistan, một việc làm cần thiết để ngăn chặn bất kì hành vi vi phạm nào" - cựu đại sứ Afghanistan ở LHQ Nasir Ahmad Andisha nói.

Động thái trên diễn ra trong bối cảnh Liên minh châu Âu (EU) đang chuẩn bị đệ trình dự thảo nghị quyết về Afghanistan lên LHQ để lên án các vụ hành quyết và bạo lực của Taliban. Nếu được thông qua, UNHRC sẽ chỉ định một điều tra viên đặc biệt về vấn đề này.Ngay sau khi Taliban tiếp quản thủ đô Kabul vào tháng trước, UNHRC đã tổ chức một phiên họp khẩn cấp. Các nước EU cũng đã đề cập đến dự thảo nghị quyết trên tại phiên họp này.

Tuy nhiên, nhiều nhà hoạt động cho rằng việc UNHRC chỉ định một báo cáo viên đặc biệt sẽ không có lợi.

“Chỉ một báo cáo viên đặc biệt với sự hỗ trợ từ UNHRC là không đủ. Với sự phức tạp ở Afghanistan, cần một đội ngũ điều trađầy đủ, với nguồn lực chuyên dụng và nhiệm vụ rõ ràng” - Giám đốc điều hành Tổ chức Theo dõi Nhân quyền Kenneth Roth nhận định.Bà Agnes Callamard, Tổng thư ký tổ chức Ân xá Quốc tế, người từng là điều tra viên của LHQ về các vụ giết người trái pháp luật, nhấn mạnh việc giám sát tình hình nhân quyền ở Afghanistan lúc này là "cực kỳ quan trọng".

“Việc lưu giữ bằng chứng cũng rất quan trọng để gửi một thông điệp rõ ràng tới Taliban rằng các tội ác quốc tế sẽ không bao giờ có thể bị phớt lờ hoặc bỏ qua” - bà Callamard khẳng định.Bà Shaharzad Akbar, Chủ tịch Cơ quan Nhân quyền Afghanistan, cho biết Taliban đã thực hiện các vụ giết người chủ yếu nhằm vào các cựu lực lượng an ninh quốc gia và một số công dân bình thường.

"Họ đang khiến tất cả mọi người sợ hãi, kể cả những người bảo vệ nhân quyền, các nhà hoạt động vì quyền phụ nữ và các nhà báo còn đang ở trong nước, hầu hết trong số họ đang lẩn trốn" - bà Akbar nói. Bà Akbar đã bỏ trốn khỏi nước sau khi Taliban chiếm quyền thủ đô Kabul.

Trước đó, vào ngày 25-9, lực lượng Taliban ở TP Herat, miền tây Afghanistan, đã giết chết bốn kẻ bắt cóc và treo xác họ ở trung tâm thành phố để răn đe những kẻ khác, Reuters đưa tin.