[Romano]

Một mảnh cột nặng khoảng 26kg từ di chỉ khảo cổ Santa Rosa Xtampterminoak, thuộc miền Ðông Nam Mexico, đã được một nhà sưu tập giấu tên trả lại cho Ðại sứ quán Mexico tại Vienna (Áo).

Mảnh cột vừa được trả lại có niên đại khoảng năm 600-800 và có khả năng bị đánh cắp trong giai đoạn 1940-1960. Cổ vật này thể hiện một bức phù điêu với hình ảnh báo đốm từ thế giới ngầm, một sinh vật siêu nhiên đại diện cho Mặt trời đêm theo tín ngưỡng của người Maya.

Nằm cách thành phố Campeche 137km, Santa Rosa Xtampterminoak từng là một thực thể chính trị quan trọng thuộc khu vực Región de los Chenes, trong ngôn ngữ của người Maya có nghĩa là “vùng đất giếng”. Kể từ khi được phát hiện vào năm 1843, các nhà khảo cổ đã tìm thấy tại di chỉ này 12 văn bản chữ tượng hình thuật lại lịch sử vùng đất thiêng của nền văn minh Maya và một số công trình kiến trúc, trong đó nổi bật là một cung điện 3 tầng. Giới khoa học phỏng đoán nơi này bắt đầu rơi vào tình trạng điêu tàn trong khoảng năm 800-1000.