Thông tin gần đây cho hay. Nga và Việt Nam lên kế hoạch tiến hành diễn tập quân sự chung đã làm tăng sự bất mãn của Hoa Kỳ với chính sách độc lập của Việt Nam. Khiến các chuyên gia quốc tế nêu câu hỏi: Washington có thể áp đặt biện pháp trừng phạt nào với Hà Nội.
Washington vẫn cần Hà Nội
Báo điện tử uy tín Asia Times vừa đăng tải một bài phân tích trong đó các nhà khoa học chính trị từ các quốc gia khác nhau xem xét khả năng Washington áp đặt các lệnh trừng phạt theo Đạo luật Chống lại Kẻ thù của nước Mỹ thông qua trừng phạt (CAATSA) được Quốc hội Hoa Kỳ thông qua vào năm 2017 đối với Việt Nam. Đạo luật CAATSA có nhiều điều khoản đe dọa trừng phạt đối với bất kỳ quốc gia nào mua vũ khí từ Nga. Và Nga là nhà cung cấp vũ khí lớn nhất của Việt Nam, Matxcova đã và đang cung cấp 80% thiết bị quân sự của quân đội Việt Nam.
Theo Giáo sư Carl Thayer, chuyên gia kỳ cựu về chính trị Việt Nam hiện làm việc tại Học viện Quốc phòng Australia, thuộc trường Đại học New South Wales, lý do khiến Mỹ thông qua đạo luật CAATSA là ý muốn trừng phạt Nga vì đã sáp nhập trở lại bán đảo Crưm và để hạn chế xuất khẩu vũ khí của Nga. Nhưng, đạo luật này vẫn chưa được áp dụng với Việt Nam bởi vì Mỹ đang tìm cách thu hút nước này như một đối tác chiến lược trong khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Vào đầu năm 2018, các quan chức quân sự Mỹ đã gây sức ép để yêu cầu Việt Nam giảm bớt sự phụ thuộc vào vũ khí và công nghệ quân sự của Nga và bắt đầu mua vũ khí của Mỹ, và họ đã đe dọa áp dụng các biện pháp trừng phạt. Đáp lại động thái này, Hà Nội đã hủy cuộc tập trận năm 2019 có sự tham gia của quân đội Mỹ.
“Việt Nam đáp trả sức ép của Mỹ bằng cách thể hiện sự độc lập của mình”.
Nhưng, đó là trước khi Nga mở chiến dịch đặc biệt ở Ukraina. Hiện nay, theo một số chuyên gia, Mỹ có nhiều lý do hơn để áp dụng CAASTA đối với Việt Nam. Tờ Asia Times dẫn lời ông Nguyễn Khắc Giang, nhà phân tích tại Đại học Victoria, Wellington, New Zealand, cho biết nếu các biện pháp trừng phạt CAATSA được áp dụng đối với Việt Nam, thì nó có thể xảy ra sau Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-ASEAN vào tháng 5.
Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, khả năng Mỹ trừng phạt Việt Nam vẫn còn thấp, vì mục đích của Hoa Kỳ ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương nhằm kiềm chế Trung Quốc vẫn không thay đổi. Hơn nữa, lo ngại ngày càng gia tăng về việc Trung Quốc có thể thống nhất Đài Loan bằng vũ lực, trong trường hợp này Washington cần sự ủng hộ và thiện chí của Hà Nội.
Ngoài ra, Nhà Trắng hiểu rằng, việc Việt Nam mua vũ khí từ Mỹ hoặc từ đồng minh của họ là Pháp sẽ kích động phản ứng gay gắt từ Trung Quốc và khiến Bắc Kinh tăng cường những hành vi gây hấn với Việt Nam.