Tấm áo long bào của Hoàng đế là thứ y phục tôn quư nhất trong thiên hạ, biểu tượng cho quyền uy của bậc đế vương nhưng không bao giờ được giặt, v́ sao vậy?
Trong triều đại phong kiến Trung Quốc, Hoàng đế là bậc chí tôn, mọi đồ dùng mà Hoàng đế sử dụng đều là những đồ quư giá. Đặc biệt, tấm áo long bào của Hoàng đế là thứ y phục tôn quư nhất trong thiên hạ, biểu tượng cho quyền uy của bậc đế vương. Tuy vậy, long bào của Hoàng đế Trung Quốc không bao giờ được giặt, v́ sao vậy?
Long bào của Hoàng đế là y phục cao quư
Y phục của Hoàng đế được gọi là áo long bào là bởi v́ trên áo có thêu h́nh tượng rồng, biểu tượng của Hoàng đế. Trên long bào được thêu 9 con rồng: 2 con rồng ở hai vai, 1 con rồng ở sau lưng, 1 con rồng phủ lấy phần ngực áo, 1 con rồng phủ lấy phần tà áo, 4 con rồng nhỏ được thêu ở phần dưới vạt áo. Ngoài 9 con rồng ở trên th́ c̣n có những h́nh rồng nhỏ ở cổ áo, eo và cổ tay áo, và vô số đường uốn lượn dưới long bào gọi là “chân nước”, không chỉ tượng trưng cho may mắn bất tận mà c̣n hàm nghĩa “thống nhất giang sơn”, “măi măi thái b́nh”. Với những ư nghĩa đó, áo long bào chỉ được Hoàng đế mặc trong những đại lễ quan trọng của quốc gia như lễ sắc phong lên ngôi, lễ tế đàn Nam Giao (lễ tế trời), lễ tế đàn Xă Tắc (lễ tế đất), lễ tế Tông Miếu (lễ tế tổ tiên), lễ tiếp các sứ thần…
V́ là tấm áo cao quư của Hoàng đế nên quá tŕnh thực hiện sẽ rất kỳ công. Những chất liệu làm long bào đều phải lựa chọn chất liệu tốt nhất, mềm mại, thoải mái như lụa, tơ, gấm… thường sẽ là những vải thượng hạng. Kiểu mẫu và đường nếp phải nhận được sự chấp thuận của hoàng đế và các vị đại thần trong triều đ́nh trước khi được phép hoàn thành kiểu mẫu sau đó sẽ được chuyển giao đến các thợ làm lụa. Sau khi vải đă hoàn tất, một thợ thủ công sẽ cắt vải và sẽ chuyển đến một thợ may tiếp theo để hoàn tất phần thô của chiếc áo long bào. Sau cùng, chiếc áo sẽ được thêu thêm nhiều hoạ tiết cầu ḱ bằng chỉ thượng hạng, thậm chí c̣n được làm từ vàng thật, kết đá quư, ngọc trai cùng bột dạ minh châu vô giá.
V́ chủ yếu là làm thủ công, nhiều công đoạn, nên để có một chiếc áo long bào, các thợ thủ công phải mất 3 năm để hoàn thành. Thậm chí, trong khuôn viên triều đ́nh c̣n có một nhà may chuyên dụng để may y phục cho nhà vua và hoàng tộc.
V́ sao long bào của Hoàng đế Trung Quốc không bao giờ được giặt?
Tấm áo long bào của Hoàng đế có quy định bảo quản nghiêm ngặt. Việc cất giữ long bào và thay áo cho vua đều do những người chuyên môn đảm nhiệm nên cũng sẽ tránh được việc bảo quản không cẩn thận mà gây tổn hại hay cũ rách. Một trong những quy định nghiêm ngặt nhất trong việc bảo quản long bào là không được phép giặt bằng nước.
Hơn nữa, trong Hoàng cung, tất cả quần áo và vật dụng trong cung đều được đem đến tập trung giặt tại Hoán Y Cục. Làm việc giặt giũ tại Hoán Y Cục đều là những người có thân phận vô cùng thấp kém. Trong khi đó, áo long bào của vua là thứ y phục tôn quư nhất, không thể tùy tiện đem cho những người có thân phận “không tương xứng” giặt giũ, điều này đồng nghĩa với việc sỉ nhục sự tôn nghiêm của hoàng gia.
Ngoài ra, việc chế tác một chiếc long bào vô cùng phức tạp. Tuy vào từng triều đại mà thiết kế và h́nh thêu trên áo cũng khác nhau, nhưng đều có chung một điểm là sử dụng chất liệu vô cùng quư hiếm. Áo long bào được thêu bằng loại chỉ đặc biệt nên khi chạm vào nước, sẽ bị rửa trôi và mất đi hoàn toàn độ bóng, không c̣n sáng và rực rỡ nữa, ngoài ra những hoạt tiết thêu rồng rất dễ bị biến dạng sau khi giặt. V́ thế phương pháp để làm sạch áo long bào được hoàng cung sử dụng là dùng hương liệu để xông, tránh được hư hỏng và giữ cho áo luôn được sạch sẽ. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ có thể khử mùi hôi chứ không thể tẩy được một số vết bẩn trên áo long bào. Tuổi thọ của một chiếc long bào là rất dài bởi dùng những chất liệu cao cấp cộng với việc tần suất sử dụng thấp nên một chiếc áo long bào có thể mặc trong nhiều năm.
VietBF@ Sưu tập