Hạt Higgs boson, hay boson Higgs, còn được gọi là 'Hạt của Chúa', là một trong những khám phá quan trọng nhất trong vật lý hiện đại. Sau đây là những sự thật thú vị về chúng.
1. Được dự đoán từ năm 1964. Nhà vật lý Peter Higgs cùng với François Englert và những nhà khoa học khác đã đưa ra lý thuyết về sự tồn tại của hạt Higgs vào năm 1964. Nhưng phải đến năm 2012, nó mới được phát hiện thực nghiệm.
2. Khám phá tại CERN vào năm 2012. Hạt Higgs được phát hiện bởi các nhà khoa học làm việc tại máy gia tốc hạt lớn (LHC - Large Hadron Collider) của CERN thông qua hai thí nghiệm ATLAS và CMS.
3. Hạt Higgs giúp giải thích khối lượng của các hạt khác. Hạt Higgs không phải là nguồn gốc duy nhất của khối lượng, nhưng nó giúp các hạt cơ bản như electron, quark có khối lượng thông qua tương tác với trường Higgs.
4. Giúp hoàn thiện Mô hình Chuẩn. Trước khi phát hiện ra hạt Higgs, Mô hình Chuẩn của vật lý hạt có một lỗ hổng lớn trong việc giải thích nguồn gốc của khối lượng. Sự tồn tại của hạt Higgs đã giúp củng cố mô hình này.
5. Có khối lượng rất lớn. "Hạt của Chúa" có khối lượng khoảng 125 GeV/c², tức là nặng hơn hạt proton khoảng 133 lần.
6. Rất khó để phát hiện. Hạt Higgs phân rã cực nhanh (chưa đến 10⁻²² giây) thành các hạt khác, vì vậy các nhà khoa học không thể quan sát trực tiếp nó mà chỉ có thể nghiên cứu các sản phẩm phân rã của nó.
7. Đóng vai trò quan trọng trong sự hình thành vũ trụ. Trường Higgs có thể đã ảnh hưởng đến sự giãn nở của vũ trụ sơ khai và giúp hình thành vật chất như chúng ta thấy ngày nay.
8. Được gọi là "Hạt của Chúa" (God Particle). Thuật ngữ này xuất phát từ một cuốn sách của Leon Lederman, nhưng nhiều nhà khoa học không thích cách gọi này vì nó có thể gây hiểu nhầm về bản chất của hạt Higgs.
9. Mở ra cánh cửa cho vật lý ngoài Mô hình Chuẩn. Dù hạt Higgs đã được tìm thấy, vẫn còn nhiều câu hỏi chưa có lời giải, như liệu có tồn tại các hạt Higgs khác không hoặc liệu nó có liên quan gì đến vật chất tối hay không.
10. Giúp hai nhà vật lý đạt giải Nobel. Năm 2013, Peter Higgs và François Englert đã được trao giải Nobel Vật lý vì công trình tiên đoán về cơ chế Higgs.