Mây đen đang bao phủ Kiev. Ít nhất hai lực lượng chính trị tại Ukraine đă công khai phản đối Tổng thống Volodymyr Zelensky. Trong khi đó, việc tập trung quyền lực vào tay một cá nhân và gia tăng áp lực đối với phe đối lập đang khiến ngay cả các đồng minh phương Tây cũng dần xa rời ông.
Tổng thống Ukraine Zelensky. Ảnh: GI.
Theo b́nh luận của Ria Novosti, các xung đột chính trị tại Ukraine gia tăng trong bối cảnh rộ lên tin đồn về bầu cử.
Nhà độc tài vô hạn
Theo một bài viết của tạp chí Anh The Economist, Sự dễ tổn thương về chính trị của chính quyền Kiev có thể nghiêm trọng hơn cả trên mặt trận quân sự
Sự yếu kém trong năng lực lănh đạo và t́nh trạng tham nhũng có thể làm suy yếu sự ủng hộ quốc tế dành cho Ukraine.
Bên cạnh đó, các nền dân chủ châu Âu buộc phải “che chắn” trước công luận toàn cầu cho quyền lực mang tính độc quyền của Tổng thống Zelensky và văn pḥng của ông – điều này ngày càng trở nên rơ ràng hơn.
"Trong khi truyền thông phương Tây và các nhà lănh đạo châu Âu đang ca ngợi Zelensky và biến ông ấy thành người nổi tiếng, chúng tôi cảm thấy bị mắc kẹt" - tờ báo trích lời Yulia Mostovaya, biên tập viên một hăng truyền thông Ukraine cho biết.
Trong một phát biểu hồi tháng Hai, Tổng thống Mỹ Donald Trump từng gọi ông Zelensky là một kẻ độc tài. Tờ Economist lưu ư rằng sau sự kiện này, việc chỉ trích nhà lănh đạo Ukraine gần như là điều không thể.
"Nếu Zelensky tin rằng ông không có đối thủ cạnh tranh, điều đó có nghĩa là cuộc bầu cử đang đến gần" - một quan chức Ukraine nói với các phóng viên. Tuy nhiên, ngay cả The Economist - một tờ báo thân Kiev cũng nhấn mạnh: Trước đây, nền dân chủ ở đất nước này không dựa trên pháp quyền mà dựa trên sự cạnh tranh giữa các nhóm khác nhau và sự hỗ trợ từ phương Tây.
Trong nước, rất ít người dám cáo buộc Văn pḥng tổng thống (phố Bankova) chiếm đoạt quyền lực. Mới đây, cựu Tổng thống Ukraine, lănh đạo đảng Đoàn kết Châu Âu, Petro Poroshenko lại một lần nữa lên tiếng chỉ trích cách văn pḥng của ông Zelensky thúc đẩy Rada gia hạn thiết quân luật cho đến tháng 8, dù đến nay vẫn c̣n gần một tháng trước khi lệnh hiện tại kết thúc.
"Tôi muốn nhấn mạnh rằng chúng ta phải thừa nhận điều hiển nhiên: chính phủ đă bắt đầu lạm dụng thiết quân luật. Họ sử dụng nó không chỉ để bảo vệ đất nước mà c̣n để xây dựng một chế độ độc tài" - ông Poroshenko nói.
Cùng lúc đó, cuộc bỏ phiếu tại Rada - quốc hội Ukraine diễn ra dưới áp lực của đảng cầm quyền Đầy tớ của nhân dân. Vào đêm trước cuộc bỏ phiếu, chủ tịch Rada Ruslan Stefanchuk úp mở rằng kết quả sẽ cho thấy đại biểu quốc hội nào "ủng hộ Nga". Tuyên bố này được chủ tịch khối cầm quyền David Arakhamia ủng hộ ngay.
Theo như báo Strana của Ukraine đưa tin, Kiev thực sự lo ngại rằng có nhiều người phản đối việc gia hạn thiết quân luật hơn nữa trong Rada. Đó là lư do v́ sao họ gây sức ép lên các nghị sĩ. Cuối cùng, chỉ có một đại biểu dân cử bỏ phiếu chống.
Cuộc đối đầu thầm lặng
"Với triển vọng về lệnh ngừng bắn và bầu cử, ông Poroshenko đă trở nên công khai hơn trong việc chỉ trích ông Zelensky" - tờ New York Times viết.
Bài báo lưu ư rằng lư do là do ông Zelensky không muốn chia sẻ quyền lực với một liên minh có thể bao gồm các đảng phái khác của Ukraine. Thay vào đó, Đảng Đầy tớ của Nhân dân gây sức ép lên phe đối lập bằng mọi cách cần thiết, bao gồm cả việc huy động lực lượng an ninh và các cơ quan thực thi pháp luật.
Một công cụ hiệu quả khác mà Kiev sử dụng là lệnh trừng phạt của Hội đồng An ninh và Quốc pḥng Quốc gia. Chỉ bằng một sắc lệnh, bất kỳ ai cũng có thể bị tước huân chương, phong tỏa tài sản và bị cấm xuất hiện trên truyền thông.
Ông Petro Poroshenko – người đang chịu các lệnh trừng phạt này – không có ư định đầu hàng. Cựu tổng thống thậm chí đă đệ đơn kiện ông Zelensky v́ cho rằng quyết định trừng phạt ông là vô căn cứ. Ṭa án đă bắt đầu xem xét vụ việc.
Poroshenko cũng nói với NYT về cuộc gặp ở London với cựu tổng tư lệnh Lực lượng vũ trang Ukraine và hiện là đại sứ Ukraine tại Anh Valeriy Zaluzhny. Ông không tiết lộ chi tiết. Tuy nhiên, xét đến tiềm năng chính trị của vị tướng vẫn c̣n rất được ḷng dân trong nước, th́ không khó để đoán được chủ đề.
Đ̣n phản công kế tiếp
Một đối thủ khác của ông Zelensky là thị trưởng Kiev và lănh đạo đảng UDAR Vitali Klitschko.
Cơ quan quản lư quân sự thành phố Kiev (KCMA) do Bankova thành lập vào năm 2022, đă trở thành lực lượng đối trọng rơ ràng với ông Klitschko, người chưa bao giờ ḥa hợp với ông Zelensky.
Tuy nhiên, Klitschko không có ư định chia sẻ sức mạnh của ḿnh với bất kỳ ai. Đầu tháng 4, Hội đồng thành phố Kiev đă chấp thuận yêu cầu của ông rằng người đứng đầu KCMA Timur Tkachenko không được đưa ra bất kỳ quyết định nào nếu không có chữ kư của thị trưởng.
Vài ngày sau, theo yêu cầu của Tkachenko, ṭa án đă đ́nh chỉ phán quyết và hiện hành động của Klitschko đang được xem xét về tính hợp pháp.
Ngoài ra, truyền thông Ukraine, trích dẫn nguồn tin từ chính quyền, đưa tin về việc truy tố h́nh sự trợ lư của Klitschko là Vladimir Prokopiv v́ tổ chức các kế hoạch đưa người trốn nghĩa vụ ra nước ngoài bất hợp pháp. Cáo buộc này có thể dẫn đến tội danh “phản quốc”.
Một ngày trước đó, các nhân viên của Cục Điều tra Nhà nước Ukraine (SBI) đă tiến hành khám xét đồng chủ tịch phe UDAR tại Hội đồng thành phố Kiev, Dmytro Belotserkovets. Lực lượng an ninh thậm chí c̣n không có lệnh của ṭa án.
"Những người được gọi là nhân viên thực thi pháp luật này không hề che giấu ư đồ chính trị trong hành động của họ, họ c̣n lưu ư ngay từ đầu cuộc t́m kiếm rằng: "Được rồi, cuộc bầu cử đă bắt đầu, v́ vậy chúng tôi đến đây", đảng này cho biết.
Ngoài ra, Rada đang chuẩn bị một dự luật sẽ tước đi cơ hội tái đắc cử của Klitschko. Theo cựu nghị sĩ Oleksandr Chernenko, người đă công bố bản scan của dự thảo, ông Zelensky muốn giới hạn số nhiệm kỳ của các thị trưởng ở Ukraine xuống c̣n 2 nhiệm kỳ. Như vậy, đây có thể là nhiệm kỳ cuối cùng của ông Klitschko.
Tuy nhiên, Chánh văn pḥng của ông Zelensky, Andriy Yermak, vẫn tiếp tục phủ nhận mọi kế hoạch liên quan đến bầu cử, mặc dù có nhiều dấu hiệu cho thấy điều ngược lại.
Và vấn đề thậm chí c̣n không liên quan đến t́nh h́nh xung quanh Klitschko hay Poroshenko. Một tuần trước, Stefanchuk buộc phải thừa nhận rằng luật bầu cử mới của Ukraine đă được thảo luận nghiêm túc.
VietBF@ Sưu tập