Hàng nghìn tài liệu về Eli Cohen, điệp viên Israel bị Syria treo cổ 60 năm trước, được Tel Aviv thu hồi trong một chiến dịch bí mật.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ngày 18/5 tiết lộ tình báo nước này đã thu hồi 2.500 vật phẩm từ kho lưu trữ của Syria, trong đó có các tài liệu về Eli Cohen, điệp viên người Israel đã thâm nhập vào tầng lớp chính trị Syria.
Những tài liệu này, cùng những kỷ vật do vợ ông Cohen cung cấp, được công bố nhân kỷ niệm 60 năm ngày điệp viên này bị chính quyền Syria xử tử bằng hình thức treo cổ tại quảng trường ở Damascus.
Một tài liệu giấy tờ tùy thân của Eli Cohen. Ảnh: AP
Những vật phẩm được Israel thu hồi bao gồm tài liệu, băng ghi âm, ảnh và các đồ vật do tình báo Syria thu thập sau khi ông Cohen bị bắt vào tháng 1/1965, thư tay mà ông gửi gia đình ở Israel, ảnh hoạt động ở Syria và vật dụng cá nhân bị tịch thu sau khi ông bị bắt.
Cặp đựng đồ được mang về Israel bao gồm nhiều tập hồ sơ cũ chèn ghi chú viết tay, chìa khóa căn hộ của ông ở Damascus, hộ chiếu và giấy tờ tùy thân giả, mệnh lệnh theo dõi người và địa điểm cụ thể do Cục Tình báo và Đặc nhiệm Israel (Mossad) giao phó, các giấy tờ vận động lãnh đạo thế giới trả tự do cho chồng của góa phụ Nadia Cohen.
Thành công của điệp viên Cohen ở Syria là một trong những thành tựu lớn đầu tiên của cơ quan tình báo Mossad. Thông tin tình báo tuyệt mật mà ông chuyển về nước đã góp phần vào chiến thắng chóng vánh của Israel trước các nước Arab trong Chiến tranh Trung Đông năm 1967.
Eli Cohen đã "chui sâu, luồn cao" vào hệ thống chính trị và quân sự Syria vào đầu những năm 1960, cuối cùng trở thành cố vấn cấp cao cho bộ trưởng quốc phòng nước này. Năm 1965, ông bị bắt khi đang truyền thông tin qua thiết bị vô tuyến cho tình báo Israel.
Ông bị xét xử và treo cổ tại quảng trường Damascus vào ngày 18/5/1965. Hài cốt của ông vẫn chưa được đưa về Israel, nơi ông được tôn vinh là anh hùng dân tộc.
"Chúng tôi đã tiến hành một chiến dịch đặc biệt để đưa về nước những tài liệu về Eli Cohen đã nằm trong két sắt của cơ quan tình báo Syria suốt 60 năm qua", ông Netanyahu nói với bà Nadia Cohen tại Jerusalem ngày 18/5. Thủ tướng Netanyahu thêm rằng Israel đang tiếp tục tìm kiếm hài cốt ông ở Syria.
Elie Cohen, ngoài cùng bên trái, trong phiên tòa tuyên án ở Damascus, Syria, ngày 8/5/1965. Ảnh: AP
Trước khi xem các kỷ vật của chồng, bà Nadia Cohen nói rằng điều quan trọng nhất là đưa được hài cốt của ông về nước. Tuần trước, Israel tìm thấy hài cốt của một người lính Israel ở Syria mất tích hơn 40 năm sau khi chết trong một cuộc đụng độ với lực lượng Syria ở Lebanon năm 1982.
"Eli là huyền thoại của Israel. Ông ấy là điệp viên vĩ đại nhất trong lịch sử tình báo Israel. Chưa có ai đạt được thành tựu như ông", Thủ tướng Netanyahu bày tỏ.