"Anh hùng tử khí hùng nào tử
Sống vi quân tử cũng vi thần"
Ông Thiệu từng nói với tôi rằng Quang là người có khả năng đảm nhiệm chức vụ Tổng tham mưu trưởng Bộ Tổng tham mưu, và ông cũng không t́m thấy chứng cớ nào cho rằng tướng Quang tham nhũng. Vậy mà v́ áp lực của công luận, ông Thiệu buộc ḷng phải cất chức Tư lệnh Vùng của ông Quang. ( Hồi kư của tướng Tư lệnh quân đội Mỹ tại VN Westmoreland ).
Dư luận mà Westmoreland nói trên đây là cơ quan USID của CIA ( Cơ quan Quảng bá thông tin của Mỹ tại Việt Nam ). Hễ CIA muốn đánh bóng hay loại bỏ một nhân vật nào của VNCH th́ CIA chỉ cần bỏ tiền ra thuê báo chí Mỹ hoặc báo chí VN ủng hộ hoặc tấn công nhân vật đó.
Ở đây là CIA không muốn Tướng Quang nắm chức Tham mưu trưởng bộ TTM thay thế tướng Cao Văn Viên bởi v́ Tướng Cao Văn Viên là nhân vật lư tưởng đối với các tướng Tư lệnh quân đội Mỹ và Đồng Minh tại Việt Nam Tướng Viên không bao giờ biết nói “không” đối với Tư lệnh Mỹ. Và cũng theo Westmoreland th́ Tướng Viên không bao giờ giấu Mỹ một chuyện ǵ.
Thay thế trưởng chi nhánh CIA tại Sài G̣n :
Tháng 11 năm 1968 Komer đi làm Đại sứ tại Thổ Nhĩ Kỳ. Washington thay thế Trưởng chi nhánh CIA tại Sài G̣n là Ralph Kastrosh bằng ông trùm t́nh báo Theodore Shackley.
Tài liệu Decent Interval của ông trùm CIA Frank Snepp ghi lại hoạt động của Shackley trong thời gian chỉ huy CIA tại Việt Nam :
“Vào năm 1974, khi CIA cố gắng t́m hiểu về mức độ thi hành Hiệp định ngừng bắn của Hà Nội th́ chúng tôi mới hay rằng hậu quả tai hại do ḷng hăng hái của Shackley đă đổ ụp lên đầu chúng tôi : Hằng trăm “đại lư cung cấp tin” được thu nạp trong nhiệm kỳ của Shackley chỉ là những “con buôn tin tức” láu cá.
Họ chẳng biết ǵ về hoạt động của Cọng sản nhưng họ đă khéo léo chắp vá những thông tin đồn thổi trên báo chí rồi xào nấu thành những bản tin hợp với khẩu vị của chúng tôi, mà thoáng nh́n có vẻ như là những bản tin có giá trị đối với chính phủ Hoa Kỳ.” ( trang 13, bản dịch của Bùi Anh Trinh )…
Riêng về việc theo dơi phía VNCH th́ CIA lại lầm hơn nữa, họ cũng lấy được toàn tin dỏm từ các ông tướng xung quanh Tổng thống Thiệu :
“Đích thân Shakley đă lôi kéo được Tướng Đặng Văn Quang, Cố vấn an ninh của Tổng thống Thiệu, trở thành cọng tác viên của CIA. Và Shackley cũng tiếp cận được với Tướng Nguyễn Khắc B́nh, Tổng giám đốc Cảnh sát Quốc gia….”
Cho tới những ngày cuối cùng của Miền Nam th́ B́nh và Quang trở thành nguồn thông tin cá nhân tối quan trọng đối với chúng tôi. Nhưng thực ra cả hai đă được đánh giá quá cao so với thực tế. Họ cung cấp cho chúng tôi rất ít về những thông tin mà chỉ riêng họ biết…và những tin tức của họ thường sai lạc. Cả hai thực sự phục vụ cho quyền lợi của họ và cho Thiệu bằng cách cung cấp những tin tức không đúng chính xác theo như yêu cầu của chúng tôi.”( trang 14. Bản dịch của Bùi Anh Trinh ).
CIA và những người đàn ông Việt Nam :
CIA đă trách những ông trùm Việt Nam không giữ chữ tín, họ đă nhận tiền nhưng không bao giờ họ cung cấp tin tức đúng như họ biết, hoặc có cung cấp th́ chỉ cung cấp những tin sai lạc có chủ ư.
Theo CIA th́ thà là họ đừng nhận cộng tác để cho CIA biết đường mà t́m người khác. C̣n nhận tiền mà làm không đúng theo thỏa thuận th́ chỉ là những tên lưu manh rẻ tiền. Nhưng họ rất ngạc nhiên khi thấy những tên lưu manh rẻ tiền Việt Nam lại là những người có uy tín rất lớn. Điều này có vẻ như trái với nguyên tắc tuyển chọn người của CIA.
Thường mỗi khi CIA chọn người cọng tác th́ họ chọn những người có sự nghiệp đáng kể và có uy tín đáng kể, những người này thường có nhiều đàn em, tay chân thân tín, kể cả trong xă hội đen. Nhưng muốn được trở thành một thủ lănh th́ tối thiểu hắn ta phải là một tay hảo hớn (hay hiệp sĩ), nghĩa là một tay rất trọng chữ tín, cho dù là họ hoạt động trong xă hội đen như Vàng Pao, Sadam Hussein, Osama Binladen…
Nhưng đằng này những thủ lĩnh Việt Nam lại là những ông tướng; nếu ông ta không thủ tín th́ ông ta sẽ bị rơi đài nửa chừng chứ không thể trở thành cấp chỉ huy của hằng vạn con người. CIA không ngờ rằng những người đàn ông Việt Nam được đánh giá bằng “nghĩa khí” chứ không phải bằng chữ tín. Dĩ nhiên chữ tín cũng được dùng để đánh giá con người nhưng vẫn đứng sau chữ “nghĩa khí”.
Trong trường hợp Tướng Quang và Tướng B́nh quan hệ với CIA là trên danh nghĩa mua và bán tin tức. Người bán tin có quyền đưa ra những tin nào mà họ muốn bán và họ có quyền giữ lại những tin nào mà họ muốn giữ.
Nhưng bắt đầu từ sau ngày 14-3-1975 CIA mới phát hiện ra rằng Tướng Quang và Tướng B́nh chẳng những không “bán tin” mà trái lại c̣n “giấu tin”. Sở dĩ hai ông tướng làm như vậy bởi v́ họ đều là những con người nghĩa khí, đặt quyền lợi của quốc gia ( nghĩa quốc gia dân tộc ) lên trên quyền lợi cá nhân là điều hẵn nhiên, mà c̣n đặt t́nh bạn bè lên trên quyền lợi cá nhân ( nghĩa bằng hữu ).
V́ vậy hai ông nhận lời nhưng các ông không hề phản lại cam kết, nghĩa là hai ông vẫn cung cấp cho CIA những tin nào mà hai ông nhắm bán được, c̣n tin nào hai ông không muốn bán th́ giữ lại, cuộc mua bán vẫn ṣng phẳng. Bằng chứng là CIA vẫn trả tiền cho các ông từ 1972 cho tới 1975; nếu cuộc mua bán không ṣng phẳng th́ CIA đă kiếm người khác từ lâu.
Ngoài ra sách của Frank Snepp xuất bản năm 1977 có đề cập tới một điệp viên bí mật khác của CIA nằm bên cạnh Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu . Năm đó điệp viên bí mật này chưa lộ diện cho nên người ta chỉ đoán phỏng chừng là Tướng Trần Thiện Khiêm. Đến năm 2009 tại liệu “CIA and The Generals” được phát hành đă xác nhận điệp viên cạnh Thiệu là Tướng Khiêm. Nhưng trong những ngày cuối của VNCH Tướng Trần Thiện Khiêm đă giữ bí mật về lệnh triệt thoái Cao Nguyên trong buổi họp ngày 14-3-1975 tại Cam Ranh.
Ngày đó số phận của đất nước Việt Nam vô cùng mong manh cho nên Tướng Khiêm và Tướng Quang bắt buộc phải đặt nghĩa dân tộc và nghĩa bằng hữu lên trên quyền lợi cá nhân. Trong khi đó một điệp viên gạo cội khác của CIA là Đại tá Lê Khắc Lư đă báo ngay cho CIA biết và xin một báy bay riêng chở ông ta đào tẩu khỏi Pleiku.
Thiệu và “tướng tham nhũng” Đặng Văn Quang :
Hồi kư của Tướng Westmoreland, Tư lệnh quân đội Mỹ tại VN : “Tin đồn là một yếu tố buộc tội. Nhiều viên chức bị đồn đăi quá nhiều có hể bị thuyên chuyển đi nơi khác, mặc dầu không có bằng chứng xác thực nào”.
Nghĩa là hễ CIA không vừa ḷng một ông tướng Tư lệnh nào của VNCH th́ chỉ cần thuê báo chí tung tin ông tướng đó tham nhũng là xong. Riêng Tướng Quang bị phe đảng của Thủ tướng Nguyễn Cao Kỳ phao là tướng tham nhũng để bứng ông ra khỏi chức Tư lệnh vùng 4 vào cuối năm 1966 để đưa tướng Nguyễn Văn Mạnh thay thế. Trong lúc đó Tướng Thiệu biết Quang bị cô thế nhưng không thể can thiệp v́ phải giữ ḥa khí trong Hội đồng Quân lực VNCH.
Tài liệu của Mỹ cho rằng Tướng Quang được Thiệu nâng đỡ v́ cùng khóa 1 Vơ bị Quốc gia. Tuy nhiên sự thực là Tướng Thiệu tốt nghiệp Khóa 1 VBQG tại Trường Đập Đá, Huế. C̣n Đặng Văn Quang cũng khóa 1 VBQG nhưng tại Trường Nước Ngọt, Vũng Tàu.
Tướng Quang được sự nâng đỡ của bạn bè đồng khóa gồm 11 người là Nguyễn Khánh, Trần Thiện Khiêm, Đỗ Cao Trí, Dương Văn Đức, Dương Ngọc Lắm, Đặng Thanh Liêm, Đặng Văn Quang, Trần Ngọc Tám, Lâm Văn Phát, Nguyễn Thanh Sằng, Cao Hảo Hớn. Nhưng năm 1966 th́ các ông Khánh, Khiêm, Trí, Đức, Lắm, Phát đều bị loại ra khỏi quân đội cho nên Quang cô thế.
Sau này làm Tổng thống, Thiệu đă đem Quang về làm Cố vấn an ninh Quốc gia. Nhưng rồi Tổng thống Thiệu không chịu nghe lời Mỹ kư kết hiệp định Paris cho nên CIA thuê báo chí tung tin tướng tham nhũng Đặng Văn Quang làm kinh tài cho Thiệu.
Tuy nhiên Tướng Westmoreland, Tư lệnh quân đội Mỹ tại VN đă làm chứng cho Quang :
“Chẳng hạn như trường hợp Tướng Đặng Văn Quang, lúc ấy đương là tư lệnh vùng IV. Bà Quang là một phụ nữ có nhan sắc, thường xuất hiện trong nhiều dịp hội họp đông người. Mỗi lần như vậy bà thường chưng diện nhiều hột xoàn, nữ trang, y như cách muốn khoe ḿnh giàu có. Vậy là có rất nhiều người đồn rằng chồng bà ta tham nhũng.
Sau năm 1975 người Mỹ đă tỏ ra không đẹp khi không cho Tướng Đặng Văn Quang được tị nạn tại Hoa Kỳ, đă vậy lại c̣n làm áp lực đ̣i Canada phải trục xuất tướng Quang khiến cho ông và gia đ́nh phải sống một cuộc đời không yên lành cho tới khi nhắm mắt. Giờ đây sau khi tướng Quang đă nằm xuống, lịch sử đánh giá lại th́ trước sau người Mỹ đều có lỗi chứ Tướng Quang không hề có lỗi.
Khói nhang máu lệ chảy dài,
Khóc bao tử sĩ khóc ai bỏ ḿnh,
Chống thù thân xác hy sinh,
Diệt thù v́ nước trọn t́nh núi sông,
M.áu loang máu đỏ Lạc Hồng,
Rừng xanh núi đá chất chồng xác thân,
Thịt da dâng hiến bồi phân,
Dựng xây quê mẹ vạn lần sáng tươi,
Noi gương tổ phụ ngàn đời,
Xả thân v́ nước chống người xâm lăng,
Nấm mồ lạnh phủ ánh trăng,
Cỏ tàn hoa nát xương văng lá rừng,
Miền Nam chiến sĩ anh hùng,
Cờ vàng tổ quốc vẫy vùng non sông,
Rạng danh con cháu Tiên Rồng,
Diệt thù giữ nước một ḷng sắt son,
Một ngày vận nước héo hon,
Một ngày tổ quốc c.hết tṛn đớn đau,
Một ngày bạn đă quay đầu,
Bán ta cho giặc lệ sầu chứa chan,
Dân t́nh máu đỏ nhà tan,
Ḷng người chiến sĩ héo tàn đau thương,
Trước thù tâm vững cương trường,
Chết vinh tự quyết theo đường cha ông,
Lời thề bảo vệ non sông,
Đă không giữ trọn m.áu hồng dâng quê,
Xác thân thay chữ nguyện thề,
Quê hương tạ tội hồn về quê cha,
Mồ hoang thay tiếng hoan ca,
Cờ vàng không phủ xót xa anh hùng,
Biển xanh sông núi chập chùng,
Lộng cao t́nh khúc không trung lệ nḥa,
"Hương ḷng đất nước nở hoa
Ghi ơn tử sĩ Cộng Ḥa Việt Nam".