Tại một cuộc họp ở Pḥng Bầu dục vào tuần trước, Tổng thống Donald Trump đề nghị CEO Nvidia - ông Jensen Huang một “cái giá” để cấp phép cho tập đoàn này bán chip trí tuệ nhân tạo (AI) sang Trung Quốc.
Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại một sự kiện ở Nhà Trắng ngày 24/3/2025.
“Tôi muốn 20%”, ông Trump nói. “Ngài có thể giảm xuống 15% được không?” ông Huang hỏi.
Tổng thống Trump sau đó kể lại cuộc gặp này trong sự kiện báo chí ngày 11/8. Ông cho biết đă đồng ư với đề nghị. Hai ngày sau đó, chính quyền Tổng thống Trump cấp cho Nvidia các giấy phép mà hăng mong muốn, với khoản thanh toán dự kiến sẽ nộp cho chính phủ.
Tính hợp pháp đối với thỏa thuận của ông Trump vẫn chưa rơ ràng. Chính phủ chưa từng có tiền lệ thu phí để cấp giấy phép xuất khẩu như ông Trump dự định làm với Nvidia và đối thủ cạnh tranh nhỏ hơn là Advanced Micro Devices (AMD). Bộ Thương mại Mỹ chưa hồi đáp các câu hỏi về cách thức chính quyền thu tiền hoặc số tiền đó sẽ được sử dụng vào mục đích ǵ.
Theo New York Times (Mỹ), cuộc thương lượng này là ví dụ về việc ông Trump can thiệp trực tiếp vào hoạt động toàn cầu của các “ông lớn” trong ngành công nghiệp chip. Ông Trump từng đe dọa cắt các khoản trợ cấp của chính phủ, cảnh báo áp thuế cao đối với chip sản xuất ngoài Mỹ, yêu cầu đầu tư...
Chỉ trong 8 tháng, ông Trump đă biến ḿnh thành người đưa ra quyết định lớn nhất đối với một trong những ngành công nghiệp có ảnh hưởng kinh tế và chiến lược hàng đầu thế giới, sản xuất các linh kiện then chốt cho mọi thứ, từ hệ thống AI cho tới vũ khí quân sự...
Giáo sư Anne E. Harrison, cựu hiệu trưởng Trường Kinh doanh Haas thuộc Đại học California, Berkeley (Mỹ) đánh giá: "Ông ấy đang quản lư quá chi tiết".
Điều này cũng khiến ngành công nghiệp chip đứng ngồi không yên. Ông Jimmy Goodrich cố vấn cấp cao tại tổ chức phi lợi nhuận Rand nhận định, với việc ông Trump nắm quyền, các công ty sản xuất chip không thể đoán được thời điểm họ có thể chịu áp lực phải thay đổi kế hoạch kinh doanh. Các nhà sản xuất muốn có thể đảm bảo kế hoạch bởi việc xây dựng nhà máy mất nhiều năm và tốn kém hàng chục tỷ USD. Họ cũng mất nhiều thời gian để thiết kế chip và quy tŕnh sản xuất.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump đă ngăn chặn các công ty chip hợp tác với Huawei, gă khổng lồ công nghệ Trung Quốc, và hợp tác với TSMC của Đài Loan (Trung Quốc) để xây dựng một nhà máy sản xuất chip tiên tiến ở Arizona. Cựu Tổng thống Joe Biden đă tăng cường nỗ lực này với Đạo luật Chip nhằm cung cấp 52 tỷ USD trợ cấp và khấu trừ thuế cho việc sản xuất chip tại Mỹ. Ông cũng hạn chế việc bán chất bán dẫn cho Trung Quốc.
Kể từ khi trở lại, ông Trump đă gia tăng áp lực. Đầu năm 2025, chính quyền Tổng thống Trump đe dọa sẽ ngừng tài trợ cho các công ty chip trừ khi họ đồng ư đầu tư nhiều hơn vào Mỹ. Tổng thống Trump cũng nói với lănh đạo các doanh nghiệp công nghệ rằng ông đang xem xét áp thuế đối với chất bán dẫn trừ khi họ mua thêm chip sản xuất tại Mỹ. Chính quyền của ông đă bắt đầu một cuộc điều tra để áp thuế đối với chất bán dẫn theo luật liên quan đến an ninh quốc gia có tên Mục 232.
Vào tháng 3, TSMC cho biết họ sẽ đầu tư 100 tỷ USD tại Mỹ vào 3 nhà máy và 2 cơ sở mới. Micron Technology, công ty sản xuất chip nhớ, cho biết họ sẽ tăng khoản đầu tư vào Mỹ thêm 150 tỷ USD.
VietBF@sưu tập