Tổng thống Trump gây tranh căi khi kư sắc lệnh đổi tên Bộ Quốc pḥng thành “Bộ Chiến tranh”, vừa khẳng định là “Tổng thống Ḥa b́nh” vừa thúc đẩy sức mạnh quân sự Mỹ, làm dấy lên tranh căi.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đă kư sắc lệnh hành pháp để đổi tên Bộ Quốc pḥng thành Bộ Chiến tranh. Nếu không được Quốc hội phê chuẩn, tên gọi mới này sẽ chỉ mang tính nghi lễ. Ảnh: NYTimes.
Trong chiến dịch tái tranh cử nhiệm kỳ hai, Tổng thống Donald Trump hứa sẽ đưa nước Mỹ thoát khỏi các cuộc chiến và giữ đất nước tránh xa xung đột. Trong bài diễn văn nhậm chức, ông nhấn mạnh mong muốn để lại di sản “thống nhất”. Chưa đầy 8 tháng sau khi bước vào Nhà Trắng, ông lại công khai vận động cho giải Nobel Ḥa b́nh.
Nhưng tuần này, ông Trump đă gửi đi một thông điệp trái ngược. Vị “Tổng thống của Ḥa b́nh”, như Nhà Trắng mô tả, vừa kư sắc lệnh hành pháp thành lập “Bộ Chiến tranh”.
Động thái này phản ánh rơ mâu thuẫn trong nhiệm kỳ của ông Trump: một mặt theo đuổi danh hiệu cao quư cho ḥa b́nh, mặt khác lại cổ xúy việc sử dụng sức mạnh quân sự Mỹ theo hướng quyết liệt hơn.
Thậm chí, trên mạng xă hội hôm 6/9, ông c̣n ám chỉ sẽ “tuyên chiến” với một thành phố trong nước khi đe dọa trấn áp nhập cư. Ông viết rằng Chicago “sắp biết tại sao nó được gọi là Bộ CHIẾN TRANH”, kèm theo ba biểu tượng trực thăng.
Khi được hỏi về sự mâu thuẫn giữa việc lập Bộ Chiến tranh và tuyên bố xây dựng ḥa b́nh, ông Trump không cho rằng có ǵ trái ngược: “Tôi nghĩ chúng ta có ḥa b́nh chính v́ chúng ta mạnh mẽ”, ông nói.
Ông giải thích rằng việc khôi phục tên gọi vốn có của cơ quan pḥng thủ quốc gia trước Thế chiến II phản ánh đúng hơn năng lực chiến đấu, đồng thời gửi đi thông điệp “chiến thắng” đến cả đồng minh và đối thủ.
Ông Trump cho rằng nước Mỹ “chưa bao giờ đánh để thắng” sau Thế chiến II – thời điểm Quốc hội đổi tên Bộ Chiến tranh thành Bộ Quốc pḥng.
Giới chỉ trích cho rằng việc đổi tên đi ngược lại những cam kết ḥa b́nh của ông. “Ông ta tranh cử với tư cách là ứng viên chống chiến tranh, nhưng đă chứng minh điều ngược lại”, Matt Duss, Phó Chủ tịch Trung tâm Chính sách Quốc tế theo khuynh hướng tự do, nhận xét.
Theo luật pháp Mỹ, chỉ Quốc hội mới có quyền đổi tên bộ, v́ vậy việc này mới chỉ mang tính nghi thức cho đến khi được hợp thức hóa. Ông Trump đă chỉ đạo chính phủ liên bang công nhận đây là tên gọi “thứ cấp”, đồng thời thêm chức danh “Bộ trưởng Chiến tranh” song song với “Bộ trưởng Quốc pḥng”.
Một số nghị sĩ Cộng ḥa ủng hộ. Thượng nghị sĩ Markwayne Mullin, thành viên Ủy ban Quân vụ Thượng viện, ca ngợi ông Trump trên mạng xă hội v́ “CHẤM DỨT chiến tranh chứ không khơi mào”, và cho rằng việc đổi tên “phản ánh sự nghiêm túc trong sứ mệnh an ninh quốc gia và là sự trở về với lịch sử quân sự của chúng ta”.
Tuy nhiên, theo Đại tá Larry Wilkerson – từng là chánh văn pḥng cho Ngoại trưởng Colin Powell – việc đổi tên cho thấy sự dịch chuyển từ thế trận pḥng thủ sang tấn công. Điều này thể hiện rơ trong vụ tấn công chết người vào một con thuyền bị cho là chở những kẻ buôn ma túy Venezuela, một hành động mà các chuyên gia luật chiến tranh và quyền lực hành pháp đánh giá không có tiền lệ pháp lư rơ ràng.
Ông Wilkerson cũng cho rằng thời điểm công bố càng đáng chú ư khi lănh đạo Trung Quốc, Nga, Ấn Độ và Triều Tiên vừa họp thượng đỉnh ở Trung Quốc mà không có Mỹ. “Mỹ đang khoa trương về sức mạnh đúng lúc sức mạnh ấy hiển hiện suy giảm trước mắt mọi người”, ông nhận định.
Việc đổi tên diễn ra trong bối cảnh ông Trump tuyên bố muốn cắt giảm chi tiêu lăng phí của chính phủ, bao gồm cả ngân sách Lầu Năm Góc. Nhưng theo William D. Hartung, chuyên gia tại Viện Quincy chuyên nghiên cứu công nghiệp quốc pḥng và ngân sách quân sự Mỹ, động thái này có thể tiêu tốn ít nhất hàng triệu USD.
“Nó đi ngược lại tuyên bố về hiệu quả, về tập trung vào tác chiến, v́ thực chất đây chỉ là một chiến dịch truyền thông”, ông nói. “Đúng là chẳng đáng kể so với ngân sách Lầu Năm Góc, nhưng số tiền đó vẫn có thể làm được nhiều việc thực tế hơn ở chỗ khác”.
Khi được hỏi liệu có lo ngại chi phí trong bối cảnh Lầu Năm Góc thắt chặt ngân sách, ông Trump khẳng định đây sẽ không phải khoản “quá đắt đỏ”: “Chúng tôi biết cách tái thương hiệu mà không cần làm quá”, ông giải thích, nhấn mạnh phần lớn chỉ liên quan đến việc thay đổi giấy tờ, bảng hiệu. “Chúng ta đâu cần khắc lại cả một ngọn núi”.
Sắc lệnh của ông Trump yêu cầu các cơ quan liên bang công nhận tên và chức danh mới trong “các văn bản chính thức, thông tin công khai, nghi lễ và tài liệu phi luật định trong nhánh hành pháp”. Bộ trưởng Quốc pḥng Pete Hegseth đă bắt đầu thay đổi bảng biển và tài liệu trong văn pḥng cũng như toàn bộ bộ máy của ḿnh.
VietBF@ sưu tập