Carla Rover, lập tŕnh viên 15 năm kinh nghiệm, từng khóc 30 phút sau khi phải thực hiện lại dự án v́ thử dùng Vibe Coding.
Là nhà phát triển web, Rover cùng con trai xây dựng công ty khởi nghiệp chuyên tạo phần mềm ứng dụng mô h́nh học máy tùy chỉnh tại Mỹ. Trong xu hướng AI bùng nổ, bà cũng thử sức với Vibe Coding để tránh lạc hậu cũng như tăng tốc dự án.
Vibe Coding là xu hướng sử dụng AI để lập tŕnh theo cảm tính, không chú trọng cấu trúc hay chi tiết, không bận tâm đến sự toàn vẹn, gọn gàng của mă nguồn, miễn sản phẩm hoạt động được. Theo 404Media, các nền tảng AI hỗ trợ tạo code bằng câu lệnh như Cursor Composer, GitHub Copilot, Replit Agent đang giúp người dùng triển khai ư tưởng nhanh trên nền web và di động, thậm chí mang lại hàng chục ngh́n USD mỗi tháng.
Minh họa lập tŕnh viên đang sửa lỗi code do AI tạo ra. Ảnh: ChatGPT
Tuy nhiên, Rover gọi Vibe Coding là "cuộn giấy vô tận, nơi mọi người liên tục phác thảo ư tưởng". Tuy nhiên, việc xử lư code do AI tạo ra khó hơn thế.
"Nó khó hơn trông trẻ, v́ những mô h́nh AI này có thể làm hỏng việc theo cách khó lường", bà nói với TechCrunch. "V́ cần nhanh và tạo ấn tượng, tôi đi đường tắt và không quét các tệp đó sau khi đánh giá tự động. Khi kiểm tra thủ công, tôi mới tá hỏa phát hiện rất nhiều lỗi. Khi tiếp tục sử dụng công cụ bên thứ ba, nhiều lỗi hơn xuất hiện".
Cuối cùng, Rover và con trai phải làm lại dự án. "Tôi giao mọi thứ cho AI như thể nó là nhân viên chính thức, nhưng mọi thứ không như ư", Rover nói thêm.
Như nhiều lập tŕnh viên giàu kinh nghiệm khác, trong cơn sốt AI, Rover vẫn t́m đến công nghệ mới nhằm hỗ trợ viết code. Thế nhưng ở đó, họ được ví là "người trông trẻ", "người dọn rác" khi phải giám sát mọi thứ, thậm chí viết lại để kiểm tra tính đúng sai.
Báo cáo cuối tháng 8 của công ty nền tảng phân phối nội dung Fastly cho thấy, ít nhất 95% trong số gần 800 nhà phát triển được khảo sát cho biết phải dành thêm thời gian sửa code do AI tạo ra. Trong đó, quá tŕnh xác minh chủ yếu đổ lên vai nhà phát triển cấp cao. Họ phát hiện code từ AI liên tiếp mắc lỗi, tự "bịa" thông tin, xóa nội dung quan trọng và gây rủi ro bảo mật. Nếu không kiểm soát, dự án dễ sụp đổ, hoặc khiến đối tác không hài ḷng.
Trước đó, Garry Tan, CEO kiêm Chủ tịch của Y Combinator - vườn ươm khởi nghiệp nổi tiếng tại Thung lũng Silicon, nói trong Lightcone Podcast rằng việc gỡ lỗi rất khó khăn nếu AI thực hiện sai. Simon Willison, nhà phát triển phần mềm và nghiên cứu AI, đánh giá Vibe Coding là "cách thú vị để thử nghiệm một ư tưởng và chứng minh xem nó khả thi không", nhưng người dùng vẫn cần hiểu code ở một mức độ nhất định.
Điều này h́nh thành công việc mới là "chuyên gia dọn dẹp Vibe Coding". Theo Rover, việc sử dụng công cụ viết code cũng giống như đưa ấm pha cà phê cho đứa trẻ 6 tuổi và nói: "Hăy mang vào pḥng ăn và rót cà phê cho cả nhà nhé".
"Chúng làm được không? Tất nhiên là có. Nhưng nếu thất bại, chúng cũng không cho bạn biết. Nghĩa là, bạn không thể giao phó nhiệm vụ hoàn toàn cho một đứa trẻ mà không giám sát, thậm chí phải đi dọn lại những thứ chúng gây ra", bà lấy ví dụ.
Feridoon Malekzadeh, lập tŕnh viên 20 năm kinh nghiệm, đảm nhiệm phát triển phần mềm và thiết kế ở nhiều doanh nghiệp khác nhau, cũng ví Vibe Coding với một đứa trẻ, dù AI viết code giúp tiết kiệm thời gian và tiền bạc.
"Không giống thuê một thực tập sinh hay một lập tŕnh viên mới vào nghề, Vibe Coding như một bé trai bướng bỉnh, hỗn hào", Malekzadeh nói với TechCrunch. "Bạn phải yêu cầu nó 15 lần mới làm được việc ǵ đó. Cuối cùng AI làm một số việc bạn yêu cầu, làm thêm cả một số việc bạn không yêu cầu".
Malekzadeh ước tính đă dành 50% thời gian cho phác thảo phần mềm, 10-20% dùng Vibe Coding và 30-40% thời gian để sửa lỗi, xóa "tập lệnh không cần thiết" do AI tạo ra. Ông đánh giá hiện tại, cách thức này chủ yếu giải quyết vấn đề "ở mức độ bề mặt" nhiều hơn.
"Nếu muốn tạo một tính năng cần triển khai rộng răi, hăy t́m đến lập tŕnh viên", Malekzadeh nói. "Vibe Coding chỉ tạo ra thứ ǵ đó bằng câu lệnh. Nếu phó mặc cho nó, sẽ có rất nhiều sự nhầm lẫn".
Rover nhận thấy AI "gặp trở ngại" khi dữ liệu xung đột với những ǵ nó được lập tŕnh sẵn. "Vibe Coding có thể đưa ra lời khuyên sai lệch, bỏ sót yếu tố quan trọng, hoặc tự chèn thông số", bà nói. "Nhưng thay v́ thông báo lỗi, chúng lại có xu hướng tạo ra kết quả lỗi".
Austin Spires, Giám đốc cấp cao về hỗ trợ nhà phát triển tại Fastly và cũng là lập tŕnh viên từ đầu những năm 2000, lo ngại vấn đề an ninh do Vibe Coding tạo ra. Qua kinh nghiệm của bản thân và việc tṛ chuyện với khách hàng, ông nhận thấy Vibe Coding thích tạo phần mềm "nhanh" hơn là "đúng", từ đó có thể tồn tại các lỗ hổng phần mềm.
Mike Arrowsmith, Giám đốc công nghệ của NinjaOne với 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực kỹ thuật phần mềm và bảo mật, cho rằng công cụ lập tŕnh AI tạo ra "điểm mù" mới về an ninh, đặc biệt với startup. "Vibe Coding thường bỏ qua quy tŕnh đánh giá nghiêm ngặt vốn là nền tảng của mă hóa truyền thống và rất quan trọng trong phát hiện lỗ hổng bảo mật", ông nói.
Dù vậy, các lập tŕnh viên kỳ cựu đồng ư rằng Vibe Coding là xu hướng và sớm muộn sẽ phổ biến trong thực tế. Theo Spires của Fastly, công nghệ này mang đến "trải nghiệm hỗn hợp", với ưu điểm có thể hỗ trợ tạo mẫu, xây dựng khuôn mẫu chuẩn hoặc dàn dựng bài kiểm tra. "Nó loại bỏ công việc lặt vặt để kỹ sư tập trung vào xây dựng cũng như mở rộng quy mô sản phẩm", ông đánh giá.
Elvis Kimara, một kỹ sư AI trẻ, cho biết việc đi "dọn rác" cho AI khá nhàm chán, nhưng ưu điểm của nó vẫn vượt xa nhược điểm. "Chúng tôi không chỉ viết code mà c̣n hướng dẫn các hệ thống AI chịu trách nhiệm khi mọi thứ bị lỗi, c̣n bản thân hành động giống như những nhà tư vấn cho máy móc hơn", Kimara nói.