[djt]

MUSK (chắc lúc đó đang ngáo đá): Chúng ta sẽ có dịch vụ chăm sóc y tế, thực phẩm, nhà ở và mọi thứ khác "tốt nhất" cùng mức thu nhập "cao" phổ quát khi Robot chiếm lãnh vào năm 2030

Điều gì sẽ xảy ra khi robot chiếm hết việc làm của mọi người? Đó là câu hỏi thường trực trong những cuộc trò chuyện văn phòng, những bài viết chuyên sâu và những trang mạng xã hội lúc nửa đêm. Mọi người đang tranh giành để tìm kiếm những nghề nghiệp "chống AI", nhưng với những dự đoán rằng tự động hóa có thể thay thế hầu hết mọi vai trò, nỗi lo lắng này dường như hoàn toàn chính đáng.

Tuy nhiên, Elon Musk không hề mất ngủ. Ông đã nhiều năm nay vẫn khẳng định rằng xã hội sẽ không chỉ cần một mức thu nhập cơ bản phổ quát - mà còn cần một thứ gì đó lớn hơn: thu nhập cao phổ quát.

Lời nhắc nhở mới nhất được đưa ra sau khi nhà bình luận công nghệ David Scott Patterson tuyên bố trên X rằng đến năm 2030, "tất cả các công việc sẽ bị thay thế bởi AI và robot." Musk trả lời: "Ước tính của anh gần đúng rồi. Tuy nhiên, robot thông minh dưới dạng người sẽ vượt xa dân số loài người, vì mỗi người đều muốn có R2-D2 và C-3PO riêng. Và khi đó sẽ có rất nhiều robot trong ngành công nghiệp để mỗi người có thể cung cấp sản phẩm và dịch vụ."

Điều đó khiến một người dùng khác đặt ra câu hỏi hiển nhiên: "Khi robot thay thế người lao động, những người thất nghiệp sẽ duy trì cuộc sống của họ như thế nào?"

Câu trả lời của Musk: "Sẽ có thu nhập cao phổ cập (không chỉ là thu nhập cơ bản). Mọi người sẽ có dịch vụ chăm sóc y tế, thực phẩm, nhà ở, phương tiện đi lại và mọi thứ khác tốt nhất. Sự thịnh vượng bền vững."

Đó là một lời hứa táo bạo — và ông đã lặp lại lời hứa này trong nhiều năm. Trong khi hầu hết các chính trị gia thảo luận về UBI như một mạng lưới an sinh khiêm tốn, Musk khẳng định tương lai đòi hỏi một điều gì đó hào phóng hơn nhiều. Ông nhấn mạnh từ "cao" bởi vì theo quan điểm của ông, cơ bản là chưa đủ tốt khi máy móc có thể đảm nhiệm gần như tất cả lao động.

Nhưng câu hỏi tiếp theo tự nhiên lại khá khó chịu: ai sẽ trả tiền cho nó? Nước Mỹ đã chìm trong nợ nần hàng nghìn tỷ đô la, và việc tài trợ cho một hệ thống mà "mọi người đều có những thứ tốt nhất" đồng nghĩa với việc phải xem xét lại toàn bộ cấu trúc kinh tế. Những người chỉ trích cho rằng đó là một ảo tưởng nếu không có cơ sở thuế hỗ trợ, trong khi những người khác phản bác rằng tự động hóa có thể tạo ra sự giàu có cần thiết.

Những người hoài nghi chỉ ra những khó khăn hiện nay như một dấu hiệu cảnh báo. Nếu chính phủ không thể tài trợ đầy đủ cho An sinh Xã hội hoặc Medicare, thì liệu có thực tế khi kỳ vọng một khoản thu nhập phổ thông hoàn toàn mới - chứ đừng nói đến một khoản "cao" - đột nhiên xuất hiện? Như một câu trả lời vang vọng: "Nếu chính phủ của chúng ta đang cắt giảm An sinh Xã hội và Medicare, điều gì khiến bạn tin rằng họ sẽ ủng hộ thu nhập phổ thông - dù cao hay thấp?"

Những người khác nêu ra những rào cản chính trị. Các chương trình phổ thông đòi hỏi sự đồng thuận rộng rãi, và ngay cả một đề xuất UBI khiêm tốn cũng đã vấp phải sự phản đối dữ dội. Một câu trả lời thẳng thắn: "Sẽ là một cuộc chiến khó khăn để có được thu nhập cơ bản phổ thông. Tiền sẽ phải đến từ việc đánh thuế các công ty siêu lợi nhuận. Nhưng ai sẽ ủng hộ việc tăng thuế doanh nghiệp?"

Và sau đó là những vấn đề về cơ chế. Musk nói về "sự phong phú bền vững", nhưng lại không đưa ra nhiều chi tiết về cách thức hoạt động của một hệ thống như vậy trong thực tế. Liệu các công ty công nghệ hưởng lợi từ tự động hóa có bị đánh thuế để tài trợ cho nó không? Liệu chính phủ có tái cấu trúc toàn bộ nhà nước phúc lợi không? Hay thu nhập cao phổ quát vẫn chỉ là một thí nghiệm tư duy - táo bạo trên mạng xã hội, nhưng khó có thể xác định trong ngân sách?

Tuy nhiên, cách diễn đạt của Musk đã xua tan sự hoảng loạn bằng một chút lạc quan khoa học viễn tưởng. Thay vì tưởng tượng ra một thế giới nơi AI tước đoạt mục đích sống của con người, ông vẽ nên một thế giới nơi máy móc tạo ra một xã hội hiệu quả đến mức mọi người đều được hưởng lợi. Liệu phép tính có đúng hay không vẫn là một câu hỏi bỏ ngỏ, nhưng Musk đang đặt cược lớn rằng thời đại của R2-D2 và C-3PO sẽ không chỉ giúp cuộc sống dễ dàng hơn. Nó sẽ còn tốt đẹp hơn.