Chính phủ Mỹ bắt đầu đóng cửa từ ngày 1/10 do bế tắc ngân sách, ảnh hưởng đến hàng trăm ngh́n nhân viên và các dịch vụ công cộng quan trọng.
Ṭa nhà Quốc hội Mỹ tại Washington D.C. (Ảnh: THX/TTXVN)
Do Quốc hội không đạt được thỏa thuận trước khi ngân sách hết hạn, Chính phủ Mỹ bắt đầu ngừng hầu hết các hoạt động vào ngày 1/10, khiến hàng trăm ngh́n nhân viên liên bang có thể bị cho nghỉ việc tạm thời, nhưng những người được coi là đảm nhiệm các công việc thiết yếu vẫn sẽ tiếp tục làm việc.
Chính quyền của Tổng thống Donald Trump đă chỉ đạo các cơ quan cân nhắc việc sa thải nhân viên thay v́ thông lệ giữ lương của họ cho đến khi các nhà lập pháp đạt được thỏa thuận.
Liên đoàn Nhân viên Chính phủ Mỹ (AFGE) cho biết yêu cầu tránh đóng cửa chính phủ đă "đạt đến một cấp độ cấp bách hơn."
Chủ tịch AFGE Everett Kelley đă kêu gọi các nhà lập pháp ngồi vào bàn đàm phán, nhấn mạnh rằng "nhân viên liên bang không phải là con bài mặc cả."
Thông thường, nhiều nhân viên sẽ được yêu cầu không đi làm, ngoại trừ những người làm việc trong các bộ phận quan trọng như kiểm soát không lưu và thực thi pháp luật. Những nhân viên này, mặc dù vẫn tiếp tục làm việc, sẽ không được trả lương cho đến khi lệnh đóng cửa kết thúc, có nghĩa việc đóng cửa kéo dài có thể gây áp lực tài chính cho họ.
Các khoản trợ cấp an sinh xă hội và các quyền lợi bảo hiểm y tế của chương tŕnh Medicare sẽ tiếp tục được duy tŕ v́ các chương tŕnh này được Quốc hội thông qua với các quy định không yêu cầu phê duyệt hàng năm.
Cục Công viên Quốc gia (NPS) có thể sẽ bị ảnh hưởng. NPS đă từ chối hàng triệu du khách đến thăm hàng trăm công viên, di tích và các địa điểm khác trong thời gian chính phủ đóng cửa năm 2013.
Tuy nhiên, chính quyền của ông Trump đă giữ cho các công viên mở cửa cho công chúng trong thời gian chính phủ đóng cửa năm 2018-2019, mặc dù nhiều nhân viên đă ở nhà.
Theo Hiệp hội Bảo tồn Công viên Quốc gia, điều đó đă dẫn đến thiệt hại cho các công viên. Hiệp hội kêu gọi đóng cửa công viên nếu có t́nh trạng chính phủ ngừng các hoạt động, đồng thời cảnh báo rằng các hoạt động của NPS sẽ dễ ảnh hưởng và thiếu nhân lực.
Hiện chưa rơ việc đóng cửa chính phủ có thể kéo dài bao lâu. Các nhà kinh tế đă cảnh báo áp lực mở cửa trở lại chính phủ sẽ gia tăng nếu việc đóng cửa kéo dài hai tuần, đe dọa đến việc nhân viên liên bang mất lương.
Đă có một số lần chính phủ đóng cửa khiến các hoạt động bị ảnh hưởng hơn một ngày làm việc. Đợt đóng cửa trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump kéo dài 35 ngày, từ tháng 12/2018 đến tháng 1/2019.
Lần đóng cửa gần đây nhất cũng là lần đóng cửa dài nhất trong lịch sử nước Mỹ.
Ông Max Stier, Chủ tịch Hội Quan hệ đối tác v́ dịch vụ công, cho biết việc đóng cửa chính phủ làm gián đoạn các khoản đầu tư dài hạn cần thiết để chính phủ vận hành lâu dài.
Trong khi đó, các nhà kinh tế Kathy Bostjancic và Oren Klachkin của Nationwide nhận định việc đóng cửa chính phủ có thể làm giảm 0,2 điểm phần trăm tăng trưởng GDP mỗi tuần.
Nhà kinh tế Carl Weinberg thuộc High Frequency Economics cho rằng nếu lần này dẫn đến việc có những nhân viên liên bang bị sa thải, con đường trở lại hoạt động của chính phủ sẽ dài hơn và gập ghềnh hơn.
Các nhà phân tích cũng đề cập đến nguy cơ rối loạn chức năng của chính phủ sẽ kéo dài. Ông Weinberg nói việc đóng cửa chính phủ cũng sẽ ảnh hưởng đến việc công bố các số liệu kinh tế hỗ trợ các quyết định chính sách và đánh giá về triển vọng kinh tế.
Một mối quan tâm chính là báo cáo việc làm của chính phủ, dự kiến công bố vào ngày 3/10, đang được theo dơi chặt chẽ.
Mặc dù thị trường tài chính thường không bị ảnh hưởng lớn trong trường hợp chính phủ đóng cửa, nhưng nhà phân tích Stephen Innes của SPI Asset Management cho biết t́nh h́nh có thể trở nên "nhiễu loạn" hơn nếu không có tín hiệu từ các số liệu kinh tế mới.