|
Hai năm chiến sự ở Gaza đă khiến người dân Israel trả giá rất đắt, từ người con ngày đêm mong mỏi nhận được thi thể của cha, những người lính Israel trở về từ chiến trường với vết thương tâm lư, đến sự xói ṃn của ḷng trắc ẩn trước những khổ đau của người Palestine.Trên một con phố mang tên Azza (hay c̣n gọi là Gaza) ở Jerusalem, Thủ tướng Israel - ông Benjamin Netanyahu sống trong một căn hộ ở tầng trên cùng, gần một nhà hàng sushi.
Bên dưới căn hộ, trong một buổi chiều gần đây, ông Ofir Braslavsky - bố của một con tin Israel đang bị Hamas giam ở Dải Gaza - gào khóc, yêu cầu ông Netanyahu đưa con trai của ông trở về, đài NPR đưa tin
Cái giá của sự chia rẽ trong thời chiến
Cắm trại bên ngoài nhà riêng của ông Netanyahu c̣n có cô Mor Goddard - người sống sót sau vụ tấn công của Hamas nhằm vào cộng đồng của cô gần biên giới với Dải Gaza hồi tháng 10-2023. Cô Goddard đă mất cha mẹ trong cuộc tấn công này.
“Tôi đă mất niềm tin. Bọn khủng bố đă vào nhà tôi, cố mở cửa pḥng và khi không làm được, chúng phóng hỏa đốt nhà. Không ai đến cả. Tôi biết cảm giác bị bỏ rơi là thế nào. Nhiều giờ trôi qua mà chẳng ai đến. Nhiều giờ tôi phải nghe âm thanh bạn bè và cha mẹ ḿnh bị sát hại” - cô Goddard kể lại.
Kể từ ngày đó, mỗi ngày trôi qua, cô đều đau buồn trước con đường mà đất nước cô đă chọn trong cuộc chiến chống Hamas để giành lại thi thể cha cô, hiện bị Hamas giữ làm con tin để mặc cả.
“Tôi nghĩ rằng từ ngày 8-10-2023 cho đến hôm nay, Israel hành động v́ trả thù chứ không phải v́ giá trị. Giống như một quả cầu tuyết cứ lăn măi, lăn măi, không thể dừng lại” - cô Goddard nói.
Theo NPR, đó là một trong những cái giá của cuộc chiến kéo dài: không phải tất cả người Israel đều c̣n tin vào cuộc chiến. Một khảo sát gần đây của Viện Dân chủ Israel cho thấy khoảng 66% người Israel muốn chiến sự kết thúc.
“Đồng thuận từng khởi đầu cho cuộc chiến này đă bị xói ṃn theo thời gian” - ông Oren Tene, nhà tâm lư học kiêm Giám đốc Viện Sức khỏe Tâm thần Cộng đồng thuộc Trung tâm Y tế Tel Aviv, nhận định.
Cái giá của cuộc khủng hoảng sức khỏe tâm thần
Trong hai năm qua, Israel đă tấn công dữ dội vào nhiều đối thủ và làm thay đổi cục diện khu vực với việc binh sĩ Israel tiến vào một số khu vực của Lebanon và Syria, đồng thời không kích Yemen và Iran cùng lúc với chiến dịch quân sự tại Dải Gaza.
Trong bối cảnh này, ông Oren Tene ghi nhận sự gia tăng trong việc sử dụng thuốc an thần tại Israel. Cuộc chiến 12 ngày với Iran hồi tháng 6 đặc biệt gây chấn thương tâm lư, khi tên lửa Iran dồn dập trút xuống các TP ở Israel, buộc các gia đ́nh phải ngủ trong hầm trú bom. Ông chứng kiến số lượng bệnh nhân tăng mạnh.
“Họ ngủ không yên, không thể tập trung, lúc nào cũng lo lắng. Họ không biết liệu ḿnh c̣n tương lai không” - ông Tene nói.
Sau vụ tấn công của Hamas vào ngày 7-10-2023, Israel đă nới lỏng quy định cấp phép súng, phát hàng ngh́n khẩu mỗi ngày cho dân thường bị chấn động do vụ tấn công, dẫn đến t́nh trạng bạo lực gia đ́nh gia tăng, theo số liệu từ cơ quan chức năng.
Ông Tene cũng điều trị cho nhiều binh sĩ trẻ trở về từ Gaza, mang trong ḿnh cảm giác tội lỗi của người sống sót khi chứng kiến đồng đội bị giết ngay bên cạnh. Theo số liệu quân đội, 466 binh sĩ Israel đă thiệt mạng tại Gaza, trong đó 15% là do bắn nhầm đồng đội.
Ông Tene cho biết đă điều trị cho nhiều binh sĩ thừa nhận họ từng nổ súng vào dân thường Palestine và đang phải chịu tổn thương đạo đức hay sang chấn lương tri, theo cách gọi của giới chuyên gia tâm lư.
“Nhiều người kể rằng họ cảm thấy ḿnh đă phản bội các giá trị của bản thân. Nếu anh đă bắn vào một đứa trẻ, th́ h́nh ảnh đứa trẻ ấy sẽ đi cùng anh suốt đời” - ông Tene nói thêm.
Cái giá của sự thờ ơ trước nỗi đau của người Palestine
Những ǵ binh sĩ nh́n thấy ở Gaza, phần lớn người Israel không thấy được. Đó là một cái giá khác của cuộc chiến đối với người Israel: sự mất đi ḷng trắc ẩn với nỗi khổ của người Palestine.
Bà Keren Gill - một nhà kinh tế học tham dự cuộc biểu t́nh kêu gọi chấm dứt chiến sự và giải cứu con tin Israel - nói rằng bà buồn khi nhận ra ḷng cảm thông của ḿnh dành cho Gaza đă thay đổi nhiều trong hai năm qua.
“Trước sự kiện ngày 7-10, tôi nghĩ rằng ở đó cũng có những gia đ́nh, những con người chỉ muốn được sống yên ổn và có cuộc sống riêng. Nhưng hôm nay, tôi không c̣n tin rằng có ai ở Gaza là vô tội nữa” - bà Gill nói.
Bà Gill bị sốc khi nghe lời kể của các con tin Israel rằng một số người bị giam giữ ngay trong nhà dân. Lực lượng Israel cho biết có trường hợp con tin bị giữ trong nhà của một bác sĩ ở Gaza.
“Một bác sĩ ở Gaza mà lại mang con tin về nhà ḿnh ư? Tôi không thể tin điều đó đă xảy ra. Nên với tôi, tôi không c̣n quan tâm người dân Gaza nữa” - bà Gill nói thêm.
Một nhà nghiên cứu Israel chuyên về chính trị Trung Đông đang cố gắng giúp khôi phục ḷng trắc ẩn đó. Ông Assaf David đă xây dựng lượng người theo dơi trực tuyến bằng cách dịch sang tiếng Hebrew những bài đăng của người dân Palestine ở Gaza trên Facebook.
Một bài đăng thu hút nhiều sự chú ư được viết bởi một người cha ở Gaza, tên Saed Abu Eita. “Đây là bức ảnh của tôi với con gái Mira trước chiến sự. Tôi rất yêu con bé. Tôi đă mất con rồi. Tôi không kịp nói lời tạm biệt và tôi cũng không biết ai đă chôn con tôi” - theo bài đăng.
“Bài viết này nhận được rất nhiều phản hồi từ người Israel, điều khiến tôi bất ngờ, v́ tôi không nghĩ người Israel c̣n quan tâm nỗi khổ của Gaza” - ông David nói.
Ông David tin rằng các bài đăng trên mạng xă hội từ Gaza giúp những người hoài nghi ở Israel nhận thức rơ hơn cái giá mà người Palestine phải gánh chịu trong cuộc chiến này.
Cái giá của làn sóng chỉ trích toàn cầu nhằm vào Israel
Các cuộc biểu t́nh phản đối chiến sự của Israel diễn ra phổ biến khắp châu Âu. Giới chức Israel đă ghi nhận nhiều vụ tấn công nhằm vào người Do Thái và công dân Israel ở nước ngoài trong suốt thời gian chiến sự.
Các giải đấu thể thao và âm nhạc quốc tế đang cân nhắc cấm Israel tham gia. Nhiều quốc gia áp đặt lệnh cấm xuất khẩu vũ khí, trong đó có cả Đức - đồng minh thân cận của Israel.
Từ chỗ nhận được ḷng cảm thông toàn cầu trong những ngày sau vụ tấn công 7-10, giờ đây Israel phải đối mặt cáo buộc diệt chủng và tội ác chiến tranh tại các ṭa án quốc tế.
Chính phủ Israel đă cảnh báo công dân giữ kín thông tin khi ra nước ngoài, xóa các bài đăng trên mạng xă hội về thời gian phục vụ quân ngũ.
“Câu chuyện rồi sẽ có một cái kết tốt đẹp”
Tại Israel, những bức tường trong băi đỗ xe của sân bay phủ kín các nhăn dán in khuôn mặt tươi cười của những binh sĩ Israel trẻ tuổi đă thiệt mạng trong chiến sự.
Một nhăn dán nổi bật hơn cả, trích lời điếu văn của một người mẹ dành cho con trai - một binh sĩ ngă xuống ở Gaza: “Câu chuyện của chúng ta rồi sẽ có một cái kết tốt đẹp".
Giờ đây, khi cuộc chiến tṛn hai năm, các cuộc đàm phán đang diễn ra giữa Israel và Hamas tại Ai Cập đang thắp lên hy vọng chấm dứt xung đột, mở ra một trang mới cho cả người Israel và người Palestine.
|
|