12 nước, bao gồm: Ấn Độ, Pakistan, Trung Quốc và Nga vừa lên tiếng phản đối nỗ lực của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm tiếp quản căn cứ Không quân Bagram tại Afghanistan. Đây là một trong những nội dung quan trọng trong Tuyên bố chung của Hội nghị Tham vấn về Afghanistan theo Định dạng Moscow lần thứ 7 diễn ra ngày 7/10 tại thủ đô Moscow, Liên bang Nga.
Mặc dù không nêu tên căn cứ Bagram, nhưng Tuyên bố chung được đưa ra sau Hội nghị có những lời lẽ gay gắt về vấn đề này. “Những người tham dự cho rằng những nỗ lực của các quốc gia nhằm triển khai cơ sở hạ tầng quân sự tại Afghanistan và các quốc gia láng giềng là không thể chấp nhận được. V́ điều này không phục vụ lợi ích của ḥa b́nh và ổn định ở khu vực", tuyên bố chung có đoạn viết.
Cuộc họp lần thứ 7 của Hội nghị Tham vấn Định dạng Moscow về Afghanistan đă được tổ chức tại Moscow với sự tham dự của các đại diện đặc biệt và quan chức cấp cao của Afghanistan, Ấn Độ, Iran, Kazakhstan, Trung Quốc, Kyrgyzstan, Pakistan, Nga, Tajikistan và Uzbekistan. Belarus cũng cử đại diện tham dự với tư cách khách mời. Trong khi đó, phái đoàn Afghanistan do Ngoại trưởng Amir Khan Muttaqi dẫn đầu lần đầu tiên tham dự cuộc họp với tư cách thành viên đầy đủ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump mới đây đă yêu cầu chính quyền Taliban tại Afghanistan trao trả căn cứ Không quân Bagram cho Mỹ, 5 năm sau khi ông Trump kư thỏa thuận với nhóm này, mở đường cho việc Mỹ rút quân khỏi Afghanistan. Tại một cuộc họp báo với Thủ tướng Anh Keir Starmer vào ngày 18/9, ông Trump cho biết chính phủ Mỹ đang “cố gắng giành lại Bagram”.
“Chúng tôi đă trao nó cho Taliban một cách vô ích. Chúng tôi muốn lấy lại căn cứ đó”, ông Trump nói. Hai ngày sau, ông đăng một cập nhật trên nền tảng Truth Social của ḿnh, khẳng định: “Nếu Afghanistan không trả lại căn cứ không quân Bagram cho những người đă xây dựng nó, tức là Mỹ, th́ những điều tồi tệ sẽ xảy ra!”, ông Trump nhấn mạnh.
Không ngoài dự đoán, Taliban đă lập tức bác bỏ yêu cầu của Tổng thống Mỹ. Người phát ngôn viên của Chính phủ Afghanistan Zabihullah Mujahid nói: “Người Afghanistan sẽ không bao giờ cho phép đất đai của họ bị trao cho bất kỳ ai trong bất kỳ hoàn cảnh nào”.
Căn cứ không quân Bagram, với hai đường băng bê tông (một dài 3,6 km, một dài 3 km), nằm cách thủ đô Kabul khoảng 50 km. Địa h́nh đồi núi hiểm trở của Afghanistan khiến việc kiểm soát không phận gặp nhiều khó khăn, số địa điểm phù hợp cho máy bay quân sự cỡ lớn và tiêm kích cất - hạ cánh cũng rất hạn chế. Bagram là một trong số ít căn cứ đáp ứng được điều kiện này, trở thành một thành tŕ chiến lược và giữ vai tṛ trọng yếu trong chiến dịch chống khủng bố của Mỹ sau vụ tấn công 11/9/2001.
Bên cạnh đó, các quốc gia tham gia Định dạng Moscow cũng tái khẳng định sự ủng hộ đối với việc xây dựng Afghanistan thành một “nhà nước độc lập, thống nhất và ḥa b́nh”. Tuyên bố chung cũng kêu gọi tăng cường hợp tác chống khủng bố ở cả cấp độ song phương và đa phương; nhấn mạnh rằng Afghanistan cần được hỗ trợ để loại bỏ chủ nghĩa khủng bố và để lănh thổ Afghanistan không bị lợi dụng làm mối đe dọa đối với an ninh của các nước láng giềng.
Cơ chế Định dạng Moscow cũng ghi nhận nhu cầu phát triển trao đổi kinh tế và thương mại, hợp tác đầu tư của Afghanistan với các nước trong khu vực và cộng đồng quốc tế. Các nước tham gia Hội nghị bày tỏ sự quan tâm đến việc phát triển các dự án kinh tế khu vực, kết nối hạ tầng với sự tham gia của Afghanistan và thúc đẩy tiến bộ trong các lĩnh vực như y tế, xóa đói giảm nghèo, nông nghiệp và pḥng chống thiên tai, nhằm giúp Afghanistan hiện thực hóa sự phát triển độc lập và bền vững.