|
Mọi chuyện bắt đầu bằng một lời th́ thầm. Ngoại trưởng Marco Rubio ngắt lời Tổng thống Donald Trump trong buổi tọa đàm tại Nhà Trắng, rồi khẽ nói điều ǵ đó vào tai nhà lănh đạo Mỹ và chuyển cho ông một mảnh giấy. Không lâu sau, Tổng thống Trump đăng trên mạng xă hội Truth Social rằng Israel và Hamas đă đồng thuận với giai đoạn một của kế hoạch ḥa b́nh nhằm tạm ngừng giao tranh tại Gaza và trao trả một số con tin.Diễn biến này mở ra hy vọng rơ ràng nhất cho việc chấm dứt cuộc xung đột đẫm máu kéo dài suốt hai năm qua.
Ông Trump viết trên Truth Social: “Điều này có nghĩa là mọi con tin sẽ sớm được trả tự do và Israel sẽ rút quân về ranh giới đă được thỏa thuận, mở đường cho những bước đầu hướng tới nền ḥa b́nh vững chắc, bền vững và lâu dài”.
Ông chủ Nhà Trắng đồng thời ca ngợi đây là “một ngày tuyệt vời” đối với thế giới Arab và đạo Hồi, Israel cũng như các quốc gia láng giềng, và cả Mỹ.
Tổng thống Trump c̣n gửi lời cảm ơn đến các nhà ḥa giải Qatar, Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ đă góp phần khiến sự kiện “lịch sử và chưa từng có tiền lệ này” xảy ra.
Về phần ḿnh, Hamas vào ngày 9/10 xác nhận đă đạt được thỏa thuận sau các cuộc đàm phán về đề xuất này. Hamas cho biết thỏa thuận bao gồm việc Israel rút quân khỏi Gaza và trao đổi con tin - tù nhân.
Trong khi đó, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu chia sẻ trên mạng xă hội: “Với sự giúp đỡ của Chúa, chúng ta sẽ đưa tất cả họ (con tin) trở về nhà”.
Tờ Guardian (Anh) đưa tin, Thủ tướng Netanyahu cũng miêu tả diễn biến này là “ngày tuyệt vời cho Israel” và ông có kế hoạch triệu tập chính phủ vào ngày 9/10 để phê duyệt thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza nhằm đưa tất cả các con tin về nước.
"Tôi xin chân thành cảm ơn Tổng thống Trump và đội ngũ của ông v́ đă cam kết thực hiện sứ mệnh thiêng liêng này là giải thoát các con tin của chúng ta", ông Netanyahu nói.
Hăng thông tấn AFP (Pháp) đánh giá, mặc dù mọi cao trào trong tiến tŕnh sự kiện đều được cập nhật trước công chúng, th́ hầu hết nỗ lực của Tổng thống Trump nhằm định h́nh kết quả lại diễn ra ở hậu trường, khi ông t́m cách tạo sức ép lên Thủ tướng Israel cũng như giành được ủng hộ của các quốc gia Arab.
Tác động lên Thủ tướng Netanyahu
Khi gặp gỡ Thủ tướng Netanyahu tại Nhà Trắng ngày 29/9 để tŕnh bày về kế hoạch ḥa b́nh 20 điểm dành cho Gaza, Tổng thống Trump đă công khai ủng hộ nhà lănh đạo Israel. Khi đó, ông Trump cảnh báo rằng nếu Hamas không chấp nhận kế hoạch ḥa b́nh th́ Israel sẽ nhận được ủng hộ hoàn toàn của ông để “hoàn tất nhiệm vụ” và tiêu diệt lực lượng này.
Nhưng điều đáng chú ư là kế hoạch mà Tổng thống Trump chia sẻ với Thủ tướng Netanyahu và quan chức Israel thực chất được soạn thảo sau tham vấn sâu rộng với các lănh đạo Arab và Hồi giáo tại Liên hợp quốc vào tuần trước đó.
Tuy nhiên, Thủ tướng Netanyahu cũng nhận thấy có những điểm quan trọng mà ông đă thề không chấp nhận, đặc biệt là việc công nhận Nhà nước Palestine.
Vụ tấn công Qatar
Khi quá tŕnh đàm phán ở giai đoạn nhạy cảm, Tổng thống Trump cũng đă vô cùng tức giận bởi cuộc tấn công của Israel vào các thành viên Hamas trên lănh thổ Qatar, đồng minh của Mỹ.
Theo AFP, nhà lănh đạo Mỹ đă tác động để ông Netanyahu gọi điện xin lỗi lănh đạo Qatar từ pḥng Bầu dục. Một bức ảnh do Nhà Trắng công bố cho thấy ông Trump thậm chí c̣n ngồi cầm điện thoại cho Thủ tướng Netanyahu trong khi nhà lănh đạo Israel đọc từ một tờ giấy.
Tờ Politico (Mỹ) đưa tin một quan chức cấp cao của Qatar cũng hiện diện tại pḥng Bầu dục ở thời điểm đó để đảm bảo ông Netanyahu thực hiện đúng kế hoạch. Sau đó, Tổng thống Trump đă kư sắc lệnh đặc biệt, trao cho Qatar các bảo đảm an ninh của Mỹ.
Thay đổi này cũng phản ánh mối quan hệ chặt chẽ mà Tổng thống Trump đă vun đắp với các quốc gia Arab trong cả hai nhiệm kỳ của ḿnh. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), Bahrain và Maroc đă kư Hiệp định Abraham b́nh thường hóa quan hệ với Israel. Ở nhiệm kỳ thứ hai, chuyến công du nước ngoài lớn đầu tiên của ông Trump là đến các quốc gia vùng Vịnh gồm Qatar, Ai Cập và Abu Dhabi, tuy nhiên không dừng chân tại Israel.
Nắm bắt lời đề nghị của Hamas
Kế hoạch 20 điểm của Tổng thống Trump bao gồm yêu cầu ngừng bắn ngay lập tức, trao đổi tất cả 48 con tin Israel c̣n lại với tù nhân Palestine, giải giáp Hamas. Bên cạnh đó, Israel sẽ dần rút khỏi Gaza khi Lực lượng Ổn định Quốc tế (ISF) tạm thời do các đối tác Arab dẫn đầu, tiếp quản an ninh tại dải đất bị tàn phá này.
Ngoài ra, một ủy ban Palestine do cơ quan quốc tế "Hội đồng Ḥa b́nh" giám sát, sẽ điều hành Gaza cho đến khi Chính quyền Palestine được cải tổ sẵn sàng tiếp quản. Ngày 30/9, Tổng thống Trump tuyên bố Hamas có 3-4 ngày để đồng ư với kế hoạch này.
Đáp lại, Hamas ngày 3/10 tuyên bố lực lượng này đă chấp nhận một số phần trong kế hoạch ḥa b́nh do Tổng thống Mỹ Donald Trump đề xuất.
Ông Trump nhanh chóng nắm bắt cơ hội đồng thời coi đó là một thắng lợi. Tổng thống Trump đă công bố một thông điệp qua video và đăng lại tuyên bố của Hamas.
Ông không đề cập đến việc Hamas chưa hoàn toàn đồng ư với phần lớn các điều khoản khác trong kế hoạch của ḿnh. Tuy nhiên, thay v́ tranh căi về chi tiết, ông Trump đă thúc giục Israel, Hamas và các bên trung gian nhanh chóng đạt được một thỏa thuận.
Trong một biến biến liên quan, ngày 8/10, Tổng Thư kư Liên hợp quốc (LHQ) Antonio Guterres hoan nghênh thỏa thuận và kêu gọi tất cả các bên “tuân thủ đầy đủ các điều khoản”. Ông nhấn mạnh: “Tất cả con tin phải được trả tự do một cách nhân đạo. Cần đảm bảo một lệnh ngừng bắn vĩnh viễn, chiến sự phải chấm dứt hoàn toàn, và viện trợ nhân đạo phải được đưa vào Gaza không bị cản trở”.
Ông Guterres khẳng định LHQ sẵn sàng hỗ trợ triển khai thỏa thuận, tăng cường viện trợ nhân đạo, cũng như thúc đẩy phục hồi và tái thiết Gaza, đồng thời kêu gọi tận dụng “cơ hội lịch sử này” để xây dựng lộ tŕnh chính trị hướng tới giải pháp hai nhà nước, bảo đảm quyền tự quyết của người Palestine và ḥa b́nh bền vững cho khu vực.
Dù được coi là bước đột phá lớn nhất kể từ khi xung đột bùng phát, nhiều chi tiết quan trọng vẫn chưa được thống nhất, trong đó có thời điểm thực hiện, cơ chế quản lư hậu chiến tại Gaza và vai tṛ tương lai của Hamas.
|
|