Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ được chào đón như người hùng tại Quốc hội Israel, khi lệnh ngừng bắn ở Dải Gaza bắt đầu được triển khai với việc thả con tin Israel và tù nhân Palestine. Bài phát biểu của ông Trump tại Knesset (Quốc hội Israel) diễn ra sau 2 năm xung đột dai dẳng, khiến khoảng 67.000 người Palestine thiệt mạng.
"Xung đột đă kết thúc. Tôi nghĩ mọi thứ sẽ trở lại b́nh thường", ông Trump nói với các phóng viên trên chuyên cơ Không lực Một khi ông bắt đầu chuyến bay từ Washington đến Israel.
Tối 11/10, đám đông tụ tập trên quảng trường ở Tel Aviv đă reo ḥ và giương biểu ngữ ca ngợi ông Trump khi Đặc phái viên Steve Witkoff có bài phát biểu, nhưng họ la ó ầm ĩ khi ông Witkoff khen ngợi Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu về vai tṛ của ông trong nỗ lực ngừng bắn.
Ông Trump sẽ trở thành vị tổng thống Mỹ thứ tư phát biểu tại Knesset, sau các tổng thống Jimmy Carter năm 1979, Bill Clinton năm 1994 và George W. Bush năm 2008.
Trong bức thư mời ông Trump đến đọc diễn văn chính thức, Chủ tịch Knesset Amir Ohana viết: "Nhân dân Israel coi ngài là người bạn và đồng minh vĩ đại nhất của quốc gia Do Thái trong lịch sử hiện đại".
Những người Israel chỉ trích ông Netanyahu, bao gồm gia đ́nh các con tin, cáo buộc ông cố t́nh kéo dài xung đột để làm hài ḷng các đối tác liên minh trong chính phủ cực hữu.
"Ngày mai là khởi đầu của một con đường mới. Con đường xây dựng, con đường hàn gắn, và tôi hy vọng - con đường đoàn kết những trái tim", ông Netanyahu phát biểu trên truyền h́nh ngày 12/10.
Mỹ cùng với Ai Cập, Qatar và Thổ Nhĩ Kỳ đă làm trung gian cho thỏa thuận giai đoạn một giữa Israel và Hamas.
Liên Hợp Quốc cho biết viện trợ nhân đạo đang được tăng cường, khí đốt nấu ăn được đưa vào lần đầu tiên kể từ tháng 3, hoạt động cung cấp thực phẩm và thuốc men được mở rộng.
Thỏa thuận ngừng bắn và trao đổi con tin và tù nhân mang lại hy vọng. Tuy nhiên, dù ông Trump lạc quan, mức độ khốc liệt và tổn thương của dải đất hẹp cho thấy một nền ḥa b́nh lâu dài vẫn c̣n rất xa vời.
Tiến triển hiện nay phụ thuộc vào các cam kết toàn cầu, có thể được thông qua tại hội nghị thượng đỉnh vào cuối ngày 13/10, khi hơn 20 nhà lănh đạo thế giới và Tổng thống Trump nhóm họp tại khu nghỉ dưỡng Sharm el-Sheikh của Ai Cập.
Axios dẫn lời một quan chức cấp cao của Palestine cho biết, Tổng thống Chính quyền Palestine Mahmoud Abbas sẽ tham dự hội nghị. Không có quan chức Israel nào tham dự sự kiện này.
Các con tin c̣n lại sẽ bắt đầu trở về vào sáng sớm 13/10, với việc 20 con tin c̣n sống sẽ được thả cùng nhau, sau đó là việc bàn giao thi thể của 28 con tin đă chết.
Bà Bedrosian thông báo rằng 1.700 người Palestine bị giam giữ kể từ ngày 7/10/2023, cùng với 22 trẻ vị thành niên và thi thể của 360 chiến binh, sẽ chỉ được thả sau khi các con tin Israel được trả về an toàn.
Trên thực địa, những người Palestine trở về miền bắc Dải Gaza đă mô tả cảnh tượng tàn phá kinh hoàng.
"Chúng tôi không thể tin được sự tàn phá này. Chúng tôi vui mừng được trở về, nhưng cũng cay đắng về sự tàn phá", Rami Mohammad-Ali, 37 tuổi, người đă đi bộ 15 km cùng con trai từ Deir Al Balah về thành phố Gaza, kể về cảnh tượng tan hoang và những thi thể nằm rải rác dọc đường.
Giai đoạn tiếp theo trong kế hoạch của ông Trump sẽ là kêu gọi một cơ quan quốc tế - một "Hội đồng Ḥa b́nh" do ông Trump đứng đầu và có sự tham gia của cựu Thủ tướng Anh Tony Blair - đóng vai tṛ trong chính quyền Gaza sau xung đột.
Các bước tiếp theo trong kế hoạch 20 điểm của ông Trump vẫn chưa được thống nhất, bao gồm cách thức quản lư Dải Gaza sau xung đột và vai tṛ của Hamas.