[therealrtz]

Từ 42% xuống còn 6%

Tướng Igor Romanenko, cựu Phó Tổng tham mưu trưởng Lực lượng Vũ trang Ukraine, cảnh báo rằng các hệ thống phòng không tầm xa MIM-104 Patriot do Mỹ sản xuất mà các thành viên NATO cung cấp cho Kiev đã không còn đủ sức chống chọi hiệu quả trước các đòn tấn công của Nga.

Ông cho biết hiệu quả của các hệ thống này gần đây đã "lao dốc từ 42% xuống chỉ còn 6%". Nguyên nhân được cho là do Nga đã nâng cấp phần mềm, giúp các tên lửa đạn đạo của họ tăng tốc độ và khả năng cơ động khi tiếp cận mục tiêu.

Tuyên bố này đã củng cố cho các nhận định tương tự từ các quan chức Ukraina và phương Tây vài ngày trước đó, khi họ cũng cảnh báo rằng hiệu quả của Patriot trước các đòn tấn công từ hệ thống Iskander-M và Kinzhal đã rơi xuống mức chỉ 6%.

Tướng Romanenko cũng chỉ ra rằng vấn đề càng thêm trầm trọng khi Ukraine "không có quá nhiều khẩu đội Patriot", và số lượng hệ thống ít ỏi đang vận hành khiến tỷ lệ đánh chặn thấp trở thành một bài toán nan giải.

Hồi đầu tháng 10, ông Yuri Ignat, người phát ngôn của Bộ Tư lệnh Không quân Ukraina, đã xác nhận rằng lực lượng này đang đối mặt với những thách thức ngày càng lớn trong việc vô hiệu hóa các cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo của Nga. Ông nhấn mạnh khả năng của các tên lửa này trong việc thay đổi đường bay và di chuyển theo những quỹ đạo phức tạp hơn.

"Điều này gây khó khăn cho hoạt động của Patriot, bởi hệ thống này vận hành ở chế độ tự động khi đánh chặn tên lửa đạn đạo. Việc tính toán điểm va chạm hoặc kích nổ tên lửa đánh chặn gần tên lửa đối phương ngày càng trở nên khó hơn", ông Ignat nhận định.

Quỹ đạo bay bán đạn đạo với góc bổ nhào thấp của cả tên lửa 9K720 thuộc hệ thống Iskander-M lẫn phiên bản phóng từ trên không trang bị cho tiêm kích MiG-31I (hệ thống Kinzhal) từ lâu đã được xem là thách thức lớn đối với mọi nỗ lực phòng không.

Việc Nga tấn công từ nhiều hướng cùng lúc càng khiến nhiệm vụ phòng thủ trở nên phức tạp. Ông Ignat than phiền: "Nếu tên lửa đạn đạo có thể tiếp cận từ nhiều hướng khác nhau, một hệ thống đơn lẻ không thể nào phát hiện được... Chúng ta cần có nhiều hệ thống, nhiều radar để có thể phát hiện mục tiêu và bao quát thành phố từ các hướng khác nhau."

Thành tích của Patriot là dấu hỏi

Ngay cả khi đối đầu với các loại tên lửa đạn đạo đơn giản hơn, thành tích chiến đấu của hệ thống Patriot trong nhiều thập kỷ qua cũng không mấy khả quan. Lần đầu tham chiến vào năm 1991 để chống lại tên lửa Scud B của Iraq, các cuộc điều tra sau đó cho thấy hiệu suất của hệ thống này rất kém.

Tiểu ban Hoạt động Chính phủ của Hạ viện Mỹ về Lập pháp và An ninh Quốc gia khi đó đã báo cáo: "Hệ thống tên lửa Patriot không phải là một thành công vang dội trong Chiến tranh vùng Vịnh như công chúng Mỹ vẫn lầm tưởng. Có rất ít bằng chứng cho thấy Patriot đã bắn trúng nhiều hơn một vài tên lửa Scud... Công chúng và Quốc hội đã bị các tuyên bố thành công chắc nịch từ chính quyền và đại diện hãng Raytheon đánh lừa."

Năm 1992, một báo cáo quân sự tiết lộ rằng trong số 158 tên lửa Patriot đã phóng, 45% là bắn vào các mục tiêu giả. Một nghiên cứu đầu những năm 1990 của Theodore Postol từ Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) cũng chỉ rõ: "Tỷ lệ đánh chặn của Patriot trong Chiến tranh vùng Vịnh là rất thấp... có thể thấp hơn nhiều so với 10%, thậm chí có thể bằng không." Nghiên cứu này kết luận rằng ngay cả "những đối thủ thô sơ nhất" cũng có thể dễ dàng né tránh.

Dù được kỳ vọng sẽ cải thiện qua các đợt hiện đại hóa, hệ thống này vẫn thất bại trong việc đánh chặn một đòn tấn công bằng tên lửa đạn đạo tự chế của lực lượng bán quân sự Yemen nhắm vào Ả Rập Xê-út năm 2017, cũng như các cuộc tấn công sau đó vào các mục tiêu nhạy cảm của nước này vào năm 2019.

Việc Patriot bộc lộ hạn chế ngay cả với các loại tên lửa đời cũ đã dấy lên nghi ngại nghiêm trọng về khả năng đối phó với tên lửa hiện đại của Nga, vốn được trang bị các công nghệ chống đánh chặn tiên tiến.

Chính những yếu điểm này đã tạo điều kiện cho Lực lượng Vũ trang Nga sử dụng các hệ thống như Iskander-M để phá hủy thành công nhiều tổ hợp Patriot, khiến tình trạng thiếu hụt khí tài phòng không của Ukraina càng thêm trầm trọng.


VietBF@ Sưu tập